BİLGİNİN İMKÂNI VE TEMELCİ GÖRÜŞ

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 2, 190 - 200, 01.12.2015

Yasin Parlar

Öz

Bilginin imkânı ve mahiyetine dair sorgulamalar, felsefe tarihi kadar
eskidir ve bu yüzden de bilgi felsefesi her dönem felsefenin en temel ve ilgi
çekici alanlarından olmuştur. Antikçağ’da şüpheciler ve sofistlerin
açıklamaları, bilginin mümkün olduğuna dair verilebilecek olumlu yanıtları
birtakım problemlerle baş başa bırakmıştır. Bu açıklamaların ontolojik ve
aksiyolojik problemleri de beraberinde getirdiğini gören Sokrates ve Platon
gibi birçok filozof bilginin ya da bilme ediminin mümkün olduğunu kanıtlamaya
çalışmışlardır. Özellikle Platon’un Theaetetos
diyalogundaki açıklamaları, bu alanda önemli bir adım olarak
değerlendirilmiş ve literatüre diyalogun başlığından dolayı Theaetetos sorunu olarak geçmiştir.
Bahsi geçen diyalogda Platon bilgiyi gerekçelendirilmiş
doğru inanç (justified true knowledge) olarak ifade etmişti. Ancak
günümüzde Gettier yazdığı kısa
makalesi ile Platon’un bilgi tanımının yetersiz olduğunu göstermiştir. Bu
yüzden çağdaş epistemoloji, antik kuşkuculuk ve onun günümüzdeki uzantıları
yanında Gettier problemleriyle de
yüzleşmek durumunda kalmıştır. Bu makalede temelci (foundationalist) görüşün, epistemolojiye dair kuşkucu görüşü nasıl
bertaraf etmeye çalıştığı, bilgiyi nasıl tanımladığı ya da temel iddiasının
neler olduğu, kaç farklı grup altında toplanabilecekleri” gibi sorular ele
alınıp incelenecektir

Anahtar Kelimeler

: Bilgi, katı temelecilik, ılımlı temelcilik, gerekçelendirme, şüphecilik.

Kaynakça

• 1. Audi, Robert, Epistemology: A Contemporary Introductionto the Theory of Knowledge, Routledge, New York, 2011.
• 2. Başdemir, Hasan Yücel, Epistemoloji: Temel Metinler, Hititkitap Yayınevi, 2011.
• 3. Chilsom, M. Roderick, Theory of Knowledge, Prentice Hall Internatıonal Editions, New Jersey, 1989.
• 4. Cruz, Joseph-Pollock, John, Contemporary Theories of Knowledge, Rowmann & Littlefield Publishers, Lanham, 1999.
• 5. Descartes, Renatus, çev: Çiğdem Dürüşken, Metafizik Üzerine Düşünceler, Kabalcı, İstanbul, 2013.
• 6. Gettier, Edmund, ed: Michael Heumer, “Is Justified True Belief Knowledge?”, Epistemology Contemporary Readings, Routledge Press, London, 1963.
• 7. Huemer, Michael, d. Dancy, Jonathan, Sosa Ernest andSteup, Matthias, “Foundationsand Coherence”, eA Companion to Epistemology, Wiley-Blackwell Publishing, West-Sussex, 2002.
• 8. Lehrer, Keith, Theory of Knowledge, Westview Press, San Francisco, 1990.
• 9. Lemos, Noah, An Indroduction to The Theory of Knowledge, Cambridge UniversityPress, 2007.
• 10. Mehdiyev, Nebi, “Temelcilik”, hzr.: Nebi Mehdiyev, Çağdaş Epistemolojiye Giriş, İnsan Yayınları, 2011.
• 11. Moser, K. Paul, The Oxford Handbook of Epistemology, Oxford Universty Press, Oxford, 2002.
• 12. Özcan, Hanifi, “Birbirine Zıt İki Epistemolojik Yaklaşım: ”Temelcililk” ve “İmancılık”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: 40, sayı: 1, 1999.
• 13. Platon, “Theaitetos”,hzr: Bayka, Mustafa, Platon: Diyaloglar-2, Remzi Kitabevi, 1986.