Jung’un Arketip Teorisi Bağlamında Kahraman ve Antı Kahraman Olarak “Bahar” Ve “Rengin”: Bahar Dizisinde Kadın Anlatısı

Year 2025, Volume: 14 Issue: 1, 413 - 435, 30.06.2025

Özlem Bozyer , Zeynep Bostancioğlu

https://doi.org/10.54282/inijoss.1527498

Abstract

Kadın karakterlerin televizyon dizilerindeki temsili, toplumsal cinsiyet rolleri ve kadın algısının şekillenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle, kadın karakterlerin nasıl tasvir edildiğini ve hangi arketipleri temsil ettiklerini incelemek hem toplumsal cinsiyet çalışmalarına hem de medya analizlerine değerli katkılar sağlayabilir. Bu araştırmada, Jung’un arketip teorisi, kadın karakterlerin evrensel sembollerle nasıl temsil edildiğini ve bu temsilin kadına dair algıları nasıl şekillendirdiğini anlamak için kullanılmıştır. Şubat 2024’ten Haziran 2024’e kadar yayınlanan Bahar dizisinin birinci sezonu araştırma evreni olarak seçilmiş ve dizinin iki kadın ana karakteri “Bahar” ve “Rengin” incelenmiştir. Araştırmada öncelikle Jung arketiplerine değinilmiş, kadın anlatısı ve Jung arketipleri arasındaki ilişki “Bahar” ve “Rengin” karakterlerinin diyalogları göz önüne alınarak inceleme yapılmıştır. Dizideki diyalogların güvenilirliğini sağlamak için Miles-Huberman'ın geliştirdiği güvenilirlik formülü kullanılmıştır. Jung'un arketip teorisi çerçevesinde değerlendirildiğinde, Bahar'ın "Kahraman" arketipini, Rengin'in ise "Anti-Kahraman" arketipini temsil ettiği görülmüştür.

Keywords

Bahar dizisi, Jung Arketip teorisi, Toplumsal Cinsiyet, Arketip Analizi

"Bahar" And "Rengin" As Hero and Anti-Hero in The Context of Jung's Archetype Theory: Female Narrative in The TV Series Bahar

Abstract

The representation of female characters in television series plays a significant role in shaping gender roles and perceptions of women. Therefore, examining how female characters are portrayed and which archetypes they represent can provide valuable insights for both gender studies and media analysis. This study utilizes Jung's archetype theory to understand how female characters are represented through universal symbols and how these representations shape perceptions of women. The first season of the TV series "Bahar," aired from February 2024 to June 2024, was selected as the research universe, focusing on the two main female characters, "Bahar" and "Rengin." The study first addresses Jungian archetypes and examines the relationship between female narratives and Jungian archetypes by analyzing the dialogues of the characters "Bahar" and "Rengin." To ensure the reliability of the dialogues, the Miles-Huberman reliability formula was used. Evaluated within the framework of Jung's archetype theory, Bahar is seen to represent the "Hero" archetype, while Rengin represents the "Anti-Hero" archetype

Keywords

Bahar Series, Jungian Archetype, Gender, Archetype Analysis

References

• Abdullayeva, S. (2024). Jung ve bilinçaltına dair öğretisi. Journal of Awareness. 9(4): 357-363, https://doi.org/10.26809/joa.2480
• Al, H. İ. (2018). Ömer Seyfettin’in hikâyelerinde savaşçı arketipi. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 1(1), 1-13. https://doi.org/10.35235/uicd.434330
• Aktan, C. C., (2022), Makyavelizm, herestetik ve politik manipülasyon sanatı (Kamu tercihi perspektifinden “İyiliksever Despot” ve İktidar Hırsı), Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 14 (2): 122-145., https://doi.org/10.55978/sobiadsbd.1129577.
• Akyıldız, H. B. (2015). Eylemsizlik ve anti kahramanların dönüştürücü gücü üzerine. Humanıtas. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 17-29. https://doi.org/10.20304/husbd.89798
• Ay, C., & Yakın, V. (2017). Reklamlarla marka kişiliği geliştirmek: Arketipler tüketicileri yakalayabiliyor mu? İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(2), 161-178.
• @Bahardizisi Youtube Kanalı. (2024). https://www.youtube.com/@Bahardizisi Erişim Tarihi: 05.07.2024 Başboğa, Ö. (2019). İki başına yürümek: Behçet Necatigil şiirlerinin yeniden doğuş arketipi bağlamında incelenmesi. Kültür Araştırmaları Dergisi, 1(3), 379-390
• Beauvoir, S. (1993). Kadın "İkinci Cins”: Bağımsızlığa Doğru (Cilt 3). (B. Onaran, Çev.) İstanbul: Payel Yayınları. Beyazoğlu, A. (2022). Mitolojik kahramanın yolculuğundan modern kahramanın yolculuğuna: Kaspar. Tykhe Sanat Ve Tasarım Dergisi, 7(13), 212-222. https://doi.org/10.55004/tykhe.1130419
• Demir, K. S. (2022). Son dönem Türk sinemasında anti-kahraman kadınlar. ARTS: Artuklu Sanat ve Beşeri Bilimler Dergisi, (8), 51-80. https://doi.org/10.46372/arts.1022839
• Dökmen, Üstün, & Dökmen, Zehra, (1987). Jung’un aşama arketipi’nin test edilmesi, Türk Psikoloji Dergisi, .6, 21-86
• Dursun, A., & Torun, D. (2020). Türk halk anlatılarında anne arketipi. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13(30), 537-554. https://doi.org/10.12981/mahder.695206
• Erdoğan, M. (2020). Dede Korkut hikâyelerinden Kanlı Koca oğlu Kan Turalı hikâyesinin arketipsel sembolizm açısından çözümlemesi. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 5(1), 57-74.
• Erol, E. (2024). Boğa Boğa Filminde kahramanın Jung’un gölge arketipi bağlamında çözümlenmesi. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 82-100. https://doi.org/10.54282/inijoss.1451012
• Erzincan, A., Yıldız, N., Parlak, D., Türkmen, E., et al. (2022). Kurumsal kimlik tasarımlarında logo, amblem ve arketip ilişkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. (74), 170-192. https://doi.org/10.51290/dpusbe.1128784
• Faludi, S. (2006). Backlash: The Undeclared War Against American Women (15th anniversary ed.). Three Rivers Press.
• Fedakar, P. (2014). Besleyen mi, öldüren mi: Türk mitik tasavvurunda anne arketipinin antropomorfik görünümleri. Milli Folklor, 13 (103), 5-19.
• Fordham, Frieda (2015). Jung Psikolojisinin Ana Hatları. Çev. Aslan Yalçıner. İstanbul: Say Yayınları. Geçtan, Engin (2014). Psikanaliz ve Sonrası, Metis Yayınları.
• Gümüş, Y. E. (2023). Kahramanın karanlık yüzü anti-kahraman; tiyatroda karakterin evrimi. RumeliDE Dil Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (35), 846-860. https://doi.org/10.29000/rumelide.1342254
• Gürses, İbrahim. (2007). “Jung’cu Arketip teorisi bağlamında tasavvufî öykülerin değerlendirilmesi: Sîmurg örneği”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 77-96.
• Ilıca, S. (2023). Vyaçeslav İvanov’un bebeklik adlı eserinin Carl Gustov Jung’un anne Arketipi bağlamında incelenmesi. Uluslararası Dil Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 6(1), 76-93. https://doi.org/10.37999/udekad.1256537
• Jacobi, Jolande. (1999). Complex/Archetype/Symbol in the Psychology of C. G. Jung. Routledge: London.
• Jung, Carl Gustav (2005). Dört Arketip. (Zehra Aksu Yılmazer, Çev.). Metis Yayınları.
• Jung, C. Gustav. (2006). Analitik Psikoloji. (Ender Gürol, Çev.) Payel Yayınları.
• Jung, C.G., Memories, Dreams, Reflections. ([1946] 1963). New York: Vintage Books..
• Kadiroğlu, M. (2012). A Genealogy of antihero. Ankara Üniversitesi Dil Ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 52(2), 1-18.
• Kavut, S. (2020). Carl Gustav Jung: Kavramları, kuramları ve düşünce yapısı üzerine bir inceleme. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 6 (2), Kış, s. 681-695.
• Kiraz Demir, S. (2022). Son dönem Türk sinemasında anti-kahraman kadınlar. ARTS: Artuklu Sanat ve Beşerî Bilimler Dergisi, (8), 51-80. https://doi.org/10.46372/arts.1022839
• Korucu, A. (2019). Ruh Adam’da animayla aydınlanan yeniden doğuş arketipi: Selim Pusat’ın sonsuz ıstırabı. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 710-724. https://doi.org/10.33206/mjss.499181
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2015). Nitel Veri Analizi (S. Akbaba ve A. Ersoy, Çev. Ed.). Pegem Akademi.
• Mulvey, Laura (1997). Görsel Haz ve Anlatı Sineması, (Çev. Nilgün Abisel), Kare, (21): s.38-46.
• Özgürbüz, M. E. (2022). Bir anti kahraman olarak Keşanlı Ali. Turkish Studies - Language, 17(4)
• Pelister, T. (2016). Othello’da ilkel kavramı bağlamında gölge arketipi. Yedi, (15), 99-109. https://doi.org/10.17484/yedi.38253
• Show TV, (2024). “Bahar: Uyanmaya Hazır Mısın?”. https://www.showtv.com.tr/dizi/haber/3659117-show-tv-nin-yeni-dizisi-bahar-uyanmaya-hazir-misin-in-ilk-afisi-yayinlandi Erişim Tarihi: 30.07.2024
• Snowden, Ruth. (2012). Jung Kilit Fikirler, (K. Atakay Çev.). Optimist Yayınları.
• Sofuoğlu Kılıç, N. (2010). Butler’ı Schutz ile okumak: Toplumsal cinsiyet kavramı ve cinsiyet ayrımcılığının bazı göstergeleri üzerine bir değerlendirme. Toplum Bilimler Dergisi, 4(2).
• Tekinalp, Ş., & Uzun, R. (2006). İletişim Araştırmaları ve Kuramları. İstanbul: Derin Yayınları.
• Tilbe, B. T. (2019). Antik kahramandan anti-kahramana: Kahraman kavramının kökeni ve gelişimi. Çeşm-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 6(1), 142–158. https://doi.org/10.30804/cesmicihan.578233
• TUBİTAK. Makyavelizm https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/makyavelizm Erişim tarihi: 12. 07.2024 Türk, G. D. (2022). Sosyal medyada marka kişiliklerinin Jung arketipsel marka kişilik modeline göre göstergebilimsel analizi. Business and Management Studies: An International Journal, 10(1), 280–309. https://doi.org/10.15295/bmij.v10i1.2005
• Türkan, K. (2018). Tahir ile Zühre Hikâyesinin Çeşitli Varyantlarında Gölge Arketipi. Türkbilig(36), 137-146.
• Türkyılmaz, T. (2021). Hekimoğlu ve Mucizevi Doktor dizilerinin youtube gösterimlerince yaralı şifacı arketipi. Communication and Technology Congress.
• Ukray, Murat. (2016). Jung Psikolojisi, Yason Yayınları.
• Yener Gökşenli, E. (2017). 16. ve 20. Yüzyıl İspanyol Romanında anti-Kahramanın gelişimi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (38), 95-110. https://doi.org/10.21497/sefad.376588
• Yeşildal, Ü. Y. (2018). Bir arketip olarak yılan. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(13), 420-431. https://doi.org/10.33692/avrasyad.510240
• Yılmaz, F. Begüm. (2018). Carl Gustav Jung’un arketipleri bağlamında “Persil, Magnum ve Eti Canga” reklam filmlerinin çözümlemeleri. Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları Dergisi, 1(1), 98-114.