Michel Houellebecq’in Teslimiyet Romanında Asabiyet Bozumu ve Kültürel İntihar

Year 2021, Volume: 11 Issue: 1, 97 - 131, 07.03.2021

Nagihan Haliloglu

Abstract

Bu makale; İbn Haldun’un asabiyet, mülk ve hanedan kavramlarını tahlil birimleri olarak kullanıp Michel Houellebecq‘in Teslimiyet romanındaki karşılıklarını tespit etmektedir. Makalenin amacı; Müslüman Akdenizli bir düşünürün kullandığı kavramların günümüzde beyaz Akdenizli bir yazarın romanlarında ne kadar geçerli olduğunu inceleyip Beyaz Avrupa‘yı taşralaştırırken bir yandan da sürekliliklere dikkat çekmektir. Bu bakımdan kullanılan yöntem, karşılaştırmalı edebiyat olarak nitelendirilebilir. Makale, İbn Haldun’un asabiyet, mülk, hanedan kavramlarını merkeze almakla beraber Kuzey Avrupa’nın taşralaştırılmasını Dipesh Chakrabarty, Akdeniz’deki alışverişleri de Fernand Braudel’in kavramsal desteğiyle inceler. Houellebecq yazınının tümünde Akdeniz’i yabancı unsurların giriş yaptığı tekinsiz bir sınır olarak kurgular. Teslimiyet’te Akdeniz’den gelen yabancı unsur Müslümandır ve Müslüman bir aday Fransa’da devlet başkanı olur. Romanın anlatıcısı François Fransa’nın bu ‘çöküş’ünü ve kültürel intiharını beyaz sınıflar arasındaki dayanışma eksikliğine, beyazların Mağripli göçmenlerin kültürünü benimsemedeki gönüllülüklerine bağlar ve başa geçecek Mağrip kökenlilerin yakında beyaz Fransızların düştüğü aynı hatalara düşeceğinin sinyallerinden bahseder. Houellebecq’in anlatıcı üzerinden okurla paylaştığı tüm bu gözlemler İbn Haldun’un Mukaddime’sindeki döngüsel sosyal hareketlerin devinimleriyle örtüşmektedir.

Keywords

Michel Houellebecq, İbn Haldun, dayanışma, taşralaşma, Akdeniz, spekülatif roman, karşılaştırmalı edebiyat.

The Failed Asabiyya and Cultural Suicide in Michel Houellebecq’s Submission

Abstract

This article identifies the correspondences that Ibn Khaldun’s concepts of asabiya, mulk and dynasty have in Michel Houellebecq’s 2015 novel Submission. It analyses the work of a contemporary author through the method sketched out by a Muslim scholar of the 14th century, thereby provincializing a European text, and showing the continuities of cultural thought in the Mediterranean. While putting the role of asabiya at the centre, the article deploys Dipesh Chakrabarty’s understanding of provincialization, and Fernand Braudel’s concept of encounters in the Mediterranean. In Submission, Houellebecq describes a France in which a Muslim candidate has become the president. As the perceived source of Western European culture, Mediterranean has become uncanny, and Houellebecq’s novels reflect this uneasy relationship between the continent and the basin. Houellebecq’s narrator reflects how the decline of France and its apparent cultural suicide is due to lack of solidarity between the classes, how White French people are very quick to adopt the ways of the Maghrebi immigrants, and how, ultimately, the Maghrebi immigrants who are now in power will suffer the same loss of vitality as their White French predecessors. These observations comply with the cyclical social behaviour that Ibn Khaldun has mapped out in the Muqaddimah.

Keywords

Michel Houellebecq, Ibn Khaldun, asabiya, provincializing, Mediterranean, speculative fiction, comparative literature.

References

• Albayrak, A. (2000). Bir medeniyet kuramcısı olarak İbn Haldun. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi, 9(1).
• Bilal, T. (2017). ‘Arap Baharı: İbn Haldun’un “Asabiyet” Teorisini Yeniden Düşünmek’, İbn Haldun Çalışmaları Dergisi, 2 (2) 2017, 139-144Birch, J. (19 Ağustos 2015). The many lives of François Mitterand. Jacobin. https://www.jacobinmag.com/2015/08/francois-mitterrand-socialist-party-common-programcommunist-pcf-1981-elections-austerity/ adresinden erişilmiştir.
• Bourmeau, S. (2 Ocak 2015). Scare tactics: Michel Houellebecq defends his controversial new book. The Paris Review. https://www.theparisreview.org/blog/2015/01/02/scare-tactics-michel-houellebecq-on-hisnew-book/ adresinden erişilmiştir.
• Braudel, F. (1995). Mediterranean and the Mediterranean world in the age of Philip II. Berkeley, California: University of California Press.
• Chakrabarty, D. (2007). Provincializing Europe: Postcolonial thought and historical difference. Princeton: Princeton University Press.
• Çağrıcı, M. (1991). “Asabiyet”. İslam Ansiklopedisi, 3, 453-455.
• Çiftçi, A. ve Yılmaz, N. (2013). İbn Haldun’un siyaset teorisi ve siyasal sistem sınıflandırması. Turkish Studies, 8(7), 83-93.
• Gopnik, A. (26 Ocak 2015). The next thing: Michel Houellebecq’s Francophobic satire. The New Yorker. https://www.newyorker.com/magazine/2015/01/26/next-thing adresinden erişilmiştir.
• Houellebecq, M. (2015). Soumission. Paris: Flammarion.
• İbn Haldun. (2007 [1982]). Mukaddime. S. Uludağ (Çev.). İstanbul: Dergah.
• Karagül, M. (2016). İbn-i Haldun’da asabiyet ile devlet ve mülk ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(6), 47-59.
• Karlığa, B. (2004). İslam düşüncesinin Batı düşüncesine etkileri. İstanbul: Litera Yayın.
• Kayapınar, A. (2006). İbn Haldun’un asabiyet kavramı: Siyaset teorisinde yeni bir açılım. İslâm Araştırmaları Dergisi, 15, 83-114.
• Kiesling, L. (9 Ekim 2015). The elegant bigotry of Michel Houellebecq. Slate. https://slate.com/ culture/2015/10/submission-by-michel-houellebecq-reviewed.html adresinden erişilmiştir.
• Rosenthal, J. (2015). Houllebecq’s ‘submission’: Islam and France’s malaise. World Affairs, 178(1), 76-84.
• Sağsöz, O. (2018). İbn Haldun’un Mukaddimesi’nde maişet yolları. İstanbul: Vakıf Bank Kültür Yayınları.
• Sweeney, C. (2012). Natural women? Anti-feminism and Michel Houellebecq’s. Plateforme, Modern & Contemporary France, 20(3), 323-336.
• Uludağ, S. (2007). İbn Haldun ve Mukaddime. S. Uludağ (Çev.). İstanbul: Dergah.
• Whitehead, A. (2008). Memory. Londra: Routledge.
• Yeğenoğlu, M. (2003). Sömürgeci fantaziler: Oryantalist söylemde kültürel ve cinsel fark. İstanbul: Metis.