Sosyal Medya Kullanımına Bağlı Olarak Değişen Şöhret-Hayran İlişkilerinde ‘Mesafe Sorunu’: Instagram Uzerine Niteliksel Bir İnceleme

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 12, 204 - 216, 26.06.2020

Ayşe Çiğdem Batur

Öz

Bu çalışmada özellikle son 10 yılda hızla ilerleyen ve geniş kitleler tarafından iletişim aracı olarak kullanılan sosyal medyanın yarattığı mesafeli yakınlık kavramından yola çıkarak şöhret kavramının sıradanlaşıp sıradanlaşmadığı incelenmiştir. Hayranlık duygusu insanın her yaşta başına gelmiş ya da gelebilecek bir duygu durumudur. Hayranı olunan ünlü kişinin giyiminden yaşam tarzına, savunduğu düşüncelerden başarılarına kadar attığı her adımı takip edilir hale gelmektedir. Yeni iletişim teknolojilerinin gelişmesi ve özellikle internet kullanımının yayılmasıyla ortaya çıkan Facebook, Twitter, İnstagram, Youtube vb. sosyal medya platformları aracılığıyla şöhretler daha kolay ulaşılabilir hale gelmişlerdir. Bu bağlamda saplantılı hayranlık durumları ortaya çıkmaktadır. Tüm bunların parantezinde bu çalışmada; şöhret kültürü ve hayran kültürü kavramları değerlendirilerek sosyal medya dünyasında şöhret-hayran ilişkisine değinilmiş, mesafeleri yakınlaştıran bu iletişim şeklinin şöhret kavramını hayranlar gözünde sıradanlaştırıp sıradanlaştırmadığı nitel araştırma desenlerinden derinlemesine mülakat yöntemiyle incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Şöhret, Şöhret Kültürü, Hayranlık, Hayran Kültürü, Sosyal Medya, İletişim

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Şöhret, Şöhret Kültürü, Hayranlık, İletişim, Mesafe

Kaynakça

• Aberbach, D. (1996). Charisma in Politics, Religion and the Media. London: Macmillian.
• Adıyaman, D. (2017). Şöhret, Medya ve Gösteri. İstanbul: Marmara Üniversitesi http://marmara.academia.edu
• Altay S., Uğur U. (2018). Parasosyal Etkileşimde Şöhret Kültürü. Kapadokya: International Conference On Social Sciences-Cappadocia
• Arık, M.B (2004)., Top Ekranda: Medya Çağında Futbol ve Televizyon Arasındaki Kaçınılmaz İlişki, İstanbul: Salyangoz Yayınları
• Arslan, Ö. (2013). TV dizilerinde yer alan karakterler ile kurulan parasosyal etkileşim: bağlanma biçimleri ve yalnızlık açısından bir inceleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara
• Aydın, H. (2006). Eşitsizliğin Romantik Eleştirisi: J. J. Rousseau. İnsancıl Dergisi, 34-38.
• Bayram M. (2018). Televizyon ve Sosyal Medyadaki Temsiller Bağlamında ‘Şöhret Kültürü’nün Değişimi. Yayınlamamış Yüksek lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çakır, V, Akıncı, S. (2017). Para-Sosyal İlişki Teorisi Perspektifinden Ürün Yerleştirme Etkililiği. İnif E-Dergi, 2(2), 210-228. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/inifedergi/issue/33031/351588
• Çaycı B., Aktaş C. (2018). Medya Çağında Weberyen Karizma ve Şöhretin Analojisi. Ankara: TRT Akademi
• Çaycı B. (2019). Dijital İletişim Çağında Toplumun Medyatikleşmesiyle Dönüşen Şöhret Kültürü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Garland, R. (2012). The Other Side of History: Daily Life in the Ancient World. Colgate University.
• Hendriks, E. C. (2017). Breaking Away From Charisma? The Celebrity Industry’s Contradictory Connection to Charismatic Authority. Communication Theory 27 (4), 347-366.
• Jenson J. (1992). “Fandom as Pathology: The Consequences of Characterization”, Adoring Audience: Fan Culture and Popular Media, Ed. Lisa A. Lewis, USA: Routledge
• Jenkins, H (1992). Textual Poachers: Television Fans & Participatory Culture. New York, Routledge
• Jenkins, H. (2006), Convergence Culture Where Old and New Media Collide, London: Newyork University Press.
• JokeHermes, & Kooijman, J. (2016). The Everyday Use of Celebrities. P. D. Marshall, & S. Redmond içinde, A Companion to Celebrity.
• Kaliç, S. (1997), Andy Warhol-Deneysel Sinemacı Kimliğiyle. İstanbul: YKY.
• Koch, S.S. (1991), The Life, World and Films of Andy Warhol. USA: Marion Boyars.
• Marshall, D. (1997). Celebrity and Power: Fame and Contemporary Culture. Minneapolis: University of Minnesota.
• Marwick, A., & Boyd, D. (2011). To See and Be Seen: Celebrity Practice on Twitter. Convergence: The International Journal of Research into New Media Technologies
• Marwick, A. E. (2015). Instafame: Luxury Selfies in the Attention Economy. Public Culture
• Myrskog, L. (2014). Celebrity Practice In Networked Media: A Case Study of Lady Gaga and Twitter. Jyväskylä: University of Jyväskylä .
• Ponce De Leon, C. (2002). Self Exposure: Human İnterest Journalism and Emergence of Celebrity in America (1890-1940), USA: University of North Carolina Press.
• Porter, L. (2012). The Doctor Who Fanchise: American Influence, Fan Culture and the Spinoffs, North Carolina, McFarland & Company Inc. Publishers,
• Rojek C. (2003). Şöhret, çev. Semra Kunt Akbaş, Kürşat Kızıltuğ, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sezen, D. (2016) “Dijital sonrası hayran kültürünün dönüşüm üzerine”, Dijital Kavramlar, Olanaklar, Deneyimler. Der. N.Timisi, İstanbul: Kalkedon.153-177.
• Şakı-Aydın, O. (2008). Şöhret Kültürü: Toplumsal Değişim ve Medyanın Rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şakı-Aydın, O. (2018). Arenadan Ekrana Şöhret Kültürü, Ankara: İmge Kitabevi.
• Taylor, P. A., & Harris, J. L. (2008). Critical Theories of Mass Media: Then and Now. Berkshire: Mc Graw Hill Open University Press.
• Timisi, N. (2003). Yeni İletişim Teknolojileri ve Demokrasi, Ankara: Dost Yayınevi.
• Turner, Graeme. (2004). Understanding Celebrity, London: Sage Publications.
• Uğur U. & Altay S. (2018). Parasosyal Etkileşimde Şöhret Kültürü, Cappadocia: ICOSS Social Conference
• İnternet Kaynakları
• Alnıak, N. “Ünlülere Neden Hayran Oluruz?”, https://nbeyin.com.tr/unlulere-neden-hayran-oluruz/ , (Mayıs,2016)
• Pekcan, Ş. “Parasosyal Etkileşim Nedir?”, https://psikolojiagi.com/parasosyal-etkilesim-nedir/ , (Eylül 2019).
• Tunç, A. “Medya Şöhret Kültürünü Her Alana Yayıyor ". Referans, 23.08.2006, http: www.referansgazetesi.com , (Haziran 2007).
• Ustaömer, E. (Mayıs, 2015). Masum hayranlığınız ne zaman tehlikeli? Cosmopolitan, 132-133. Ağustos 2014, http://www.cosmopolitanturkiye.com/iliskiler/2015/05/28/masum-hayranliginiz-ne-zaman-tehlikeli
• https://sozluk.gov.tr/. “şöhret”, “ünlü”. (Mart 2020). Er. Tar. 26.03.2020
• https://sozluk.gov.tr/. “hayran”, “hayranlık”. (Mart 2020). Er. Tar 26.03.2020