Ivy: A Foucaultian Analysis

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 22, 215 - 236, 30.06.2025

Türker Körük

https://doi.org/10.56133/intermedia.1580331

Öz

The French philosopher Michel Foucault is one of the leading thinkers of the 20th century with his thoughts that allow to redefine the concepts of authority, rebellion and obedience through morality, a totalitarian phenomenon in which normative elements are determined, bio-power positioned against a limiting power, and panopticon, which aims at the self-control of the prisoner under surveillance. This study, which will be shaped by the effects of certain concepts he uses while examining power practices, aims to explain and make these concepts visible through Tolga Karaçelik's film Ivy (2015). In a sense, when the film, which tells about a rupture created by the obedience and authority dilemma, that is, the dissolution of a destroyed power mechanism, is analyzed with a Foucaultian paradigm, it stands in parallel with Foucault's ideas with the way it creates the subjects besides the concepts mentioned above. Ivy, in the continuity of the authority-obedience relationship, the attitude of the obedient individual and the obeyed authority, as opposed to the superior influence of the society on the individual problematizes it through the set of rules that a subject, the character who is the captain of the ship, tries to impose on the small society that is the crew of the ship. This problematic will be examined with an approach in which, in Foucault's words, a limiting view of power has changed and the concept of power has become more inclusive and positive.

Anahtar Kelimeler

michel foucault , tolga karaçelik , ıvy , morality , power

Sarmaşık: Foucaultcu Bir Analiz

Öz

Otorite, isyan ve itaat kavramlarını normatif ögelerin belirlendiği totaliter bir olgu olan moralite, sınırlandırıcı bir iktidarın karşısında konumlanan biyo-iktidar ve tutuklunun izlenme altındaki otokontrolünü hedefleyen panoptikon aracılığıyla yeniden tanımlamaya olanak sağlayan düşünceleriyle 20. Yüzyıl’ın önde gelen düşünürlerinden olan Fransız filozof Michel Foucault’nun, iktidar pratiklerini incelerken kullandığı belirli kavramların etkisiyle şekillenecek olan bu çalışma, Tolga Karaçelik’in Sarmaşık (2015) filmi üzerinden bu kavramları açıklamayı ve görünür kılmayı amaçlamaktadır. Bir anlamda itaat ve otorite ikileminin yarattığı bir kırılmanın, yani tahrip edilmiş bir iktidar mekanizmasının çözülüşünü anlatan film Foucault’cu bir paradigmayla incelendiğinde, yukarda bahsettiğimiz kavramların yanında özneleri yaratma biçimiyle de Foucault’un fikirleriyle koşut bir düzlemde durmaktadır. Sarmaşık, otorite-itaat ilişkisinin sürekliliğinde, itaat eden bireyin ve itaat edilen otoritenin tutumunu, toplumun birey üzerindeki üstün etkisine karşıt olarak; bir öznenin, geminin kaptanı olan karakterin geminin mürettebatı olan küçük topluma benimsetmeye çalıştığı kurallar bütünü üzerinden sorunsallaştırır. Bu sorunsal, Foucault’nun deyişiyle sınırlandırıcı bir iktidar bakışının artık değiştiği, iktidar kavramının daha kapsayıcı ve pozitif bir hale geldiği bir yaklaşımla incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

michel foucault , tolga karaçelik , sarmaşık , moralite , iktidar

Kaynakça

• Akmeşe, E. & Parsa, A. F. (2016). Anlamını yitiren otorite: Sarmaşık. The Journal of Academic Social Science, 4(37), 540-554. Erişim Adresi: www.asosjournal.com/?mod=tammetin&makaleadi=&makaleurl=678794219_A.pdf& key=34160
• Anders, A. (2013). Foucault and ‘the Right to Life’: From Technologies of Normalization to Societies of Control”. Disability Studies Quarterly. Vol. 33 No. 3.
• Arendt, H. (2006). Between Past and Future. London: Penguin.
• Barker, C. (2008). Cultural Studies: Theory and Practice. London: SAGE Publications.
• Baudry, J. L. (1978). L’effet cinéma. Paris: Albatros.
• Bentham, J. (2008). Gözün İktidarı (B. Çoban & Z. Özarslan, Çev.). İstanbul: Su Yayınları.
• Berelson, (B) (1952). Content Analysis in Communication Research. Free Press.
• Chandler, A. L. (2009). Agent and subject of discipline: How novice teachers experience techniques of power (Yayımlanmamış doktora tezi). University of Nevada, Las Vegas.
• Chion, M. (1999). The voice in cinema. New York: Columbia University Press.
• Ewald, F. (1990). Norms, discipline, and the law. Representations, (30), 138-161
• Foucault, M. (1978). The history of sexuality: An introduction. New York: Vintage
• Foucault, M. (1983). The subject and power. Chicago, University of Chicago
• Foucault, M. (1990). The Return of Morality. New York: Routledge.
• Foucault, M. (1991). Discipline and Punish: the birth of a prison. London: Penguin.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin Doğuşu. (M. A. Kılıçbay, Çev.) İstanbul: İmge Kitabevi
• Foucault, M. (1994) Michel Foucault, Dits et Écrits, 1954-1988. Paris, Gallimard.
• Foucault, M. (1995). Foucault, michelle, discipline and punish: The birth of the prison (a. sheridan, Çev). New York: Vintage.
• Foucault, M. (2011). Entelektüelin Siyasi İşlevi (I. Ergüden, O. Akınbay, F. Keskin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2012). İktidarın Gözü (I. Ergüden, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2014). Özne ve İktidar (I. Ergüden, O. Akınbay, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2016). Cinselliğin Tarihi. (H.U. Tanrıöver, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gaventa, J. (2003). Power after Lukes: a review of the literatüre. Brighton: Institute of Development Studies.
• Gün, G. (2016). Türkiye Sineması’nda Hapsedilmişliğin Güncel Temsilleri: Abluka ve Sarmaşık. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi (24), 101-118. https://doi.org/10.16878/gsuilet.258973
• Gürsoy, N. (2015). Tolga Karaçelik’le Metaforik bir Söyleşi. https://filmhafizasi.com/tolga-karacelikle-metaforik-bir-soylesi/ (Erişim Tarihi: 2024.11.21)
• Krippendorff, K. (1980). Content Analysis: An Introduction to its Methodology. Beverly Hills: Sage Publications.
• Mills, S. (2003). Michel Foucault. London and New York: Routledge.
• Natalio, C. (2015). Cinema, biopolitics and “cinematic operative model”. La Deleuziana- Online Journal Of Philosophy, 107- 120
• Neuendorf, K. A. (2002) The Content Analysis. Guidebook Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Nietzsche, F. W. (1986) Human, All-Too-Human, (R.J. Hollingdale, Çev.) Cambridge: Cambridge University Press
• Rangan, P. & Chow, R. (2013). ‘Race, Racism, and Postcoloniality’, in The Oxford Handbook of Postcolonial Studies. Oxford: Oxford University Press. pp. 397–410.
• Roach, T. J. (2009). Sense and Sexuality: Foucault, Wojnarowicz, and Biopower. Nebula. 6 (3), 20.
• Rogers, A., Castree, N., & Kitchin, R. (2013). Biopolitics. In A Dictionary of Human Geography. Oxford University Press.
• Sennett, R. (1980). Authority. New York: Knopf
• Usai, P. C. (2001). The Death of Cinema: History, Cultural Memory and the Digital Dark Age. London: British Film Institute.
• Velioğlu Metin, Ö. (2019). “Annem izin vermese bu filmi çekmeyecektim”: Foucault’nun İktidar Kavramı Üzerinden Ana Yurdu Filmi Okuması. SineFilozofi474-492. https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.515242
• Wayne, M. (2001). Political film: the dialectics of Third Cinema. London: Pluto Press.
• Weber, M. (1947). The Theory of Social and Economic Organization. New York: Free Press.