Zorbalığa Maruz Kalmanın Sınıf İklimine ve Okula Yabancılaşmaya Etkisi

Year 2021, , 2297 - 2322, 31.12.2021

Ferhat Han , Hasan Demirtaş

https://doi.org/10.17679/inuefd.987106

Cited By: 3

Abstract

Bu araştırmanın amacı geleneksel ve siber zorbalığa maruz kalmanın, sınıf iklimi ve okula yabancılaşma üzerindeki etkilerini tespit etmektir. Araştırmada ayrıca, öğrencilerin sınıf iklimi algılarının; öğrencilerin geleneksel ve siber zorbalığa maruz kalma sıklıkları ile okula yabancılaşmaları arasındaki aracılık rolü ve okula yabancılaşmaya etkisi tespit edilmiştir. Araştırmanın örneklemini 1367 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma verileri “Ergen Akran İlişkileri Belirleme Ölçeği Mağdur Formu”, “Siber Mağduriyet Ölçeği”, “Öğrenciler Tarafından Algılanan Sınıf İklimi Ölçeği” ve “Okula Yabancılaşma Ölçeği” aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmada değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek için korelasyon katsayıları kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki nedenselliği ve yapısal özellikleri belirlemek için yapısal eşitlik modellemesi kullanılmıştır. Araştırma sonunda araştırmacılar tarafından oluşturulan hipotezlerden dört tanesi kabul üç tanesi ret edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre, geleneksel mağduriyet ile siber mağduriyet arasında orta düzeyde pozitif ilişki vardır. Geleneksel mağduriyetin sınıf iklimi üzerinde negatif yönde ve okula yabancılaşma üzerinde pozitif yönde anlamlı bir etkisi vardır. Sınıf ikliminin okula yabancılaşma üzerinde negatif yönde anlamlı bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin sınıf iklimi algısının geleneksel mağduriyet ile okula yabancılaşma arasında kısmi aracılık rolü vardır. Siber mağduriyetin sınıf iklimi ve okula yabancılaşma üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı tespit edilmiştir.

Keywords

Geleneksel zorbalık, geleneksel mağduriyet, siber zorbalık, siber mağduriyet, sınıf iklimi, okula yabancılaşma, lise öğrencileri.

References

• Aksaray, S. (2011). Siber zorbalık. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 405-432.
• Altan, T. ve Baltacı, H. Ş. (2016). Lise öğrencilerinde benlik saygısının yordayıcısı olarak depresyon, bağlanma ve şiddet eğilimi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40).
• Aizenkot, D., & Kashy-Rosenbaum, G. (2018). Cyberbullying in WhatsApp classmates’ groups: Evaluation of an intervention program implemented in Israeli elementary and middle schools. New Media & Society, 20(12), 4709-4727.
• Atmaca, T. (2019). Olumsuz okul tutumu, okula yabancılaşma ve antı̇-sosyal davranışın ortaöğretı̇m öğrencı̇lerı̇nı̇n suça eğı̇lı̇mı̇nı̇ yordama düzeyı̇. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori Ve Uygulama, 10(19), 63-86.
• Ayas, T ve Pişkin, M. (2015). Akran zorbalığı belirleme ölçeği ergen formu. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (50), 316-324.
• Baldry, A. C. Farrington, D. P. ve Sorrentino, A. (2017). School bullying and cyberbullying among boys and girls roles and overlap. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 26(9), 937-95.
• Bellici, N. Sardoğan, M. ve Yılmaz, M. (2014). Lise öğrencilerinde okula bağlanma ve şiddet eğilimi arasındaki ilişkinin cinsiyet ve sınıf değişkenlerine göre incelenmesi. Samsun. Gençlik Ve Kültürel Mirasımız Uluslararası Kongresi.
• Bilgiç, E. ve Yurtal, F. (2009). An investigation of bullying according to classroom climate. Journal of Theory & Practice in Education (JTPE), 5(2).
• Brown, C. F. Demaray, M. K. and Secord, S. M. (2014). Cyber victimization in middle school and relations to social emotional outcomes. Computers in human behavior, 35, 12-21.
• Büyüköztürk, Ş. Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (13.Basım) Ankara. Pegem Akademi.
• Cerezo, F. and Ato, M. (2010). Social status, gender, classroom climate and bullying among adolescents pupils. Anales de Psicología/Annals of Psychology, 26(1), 137-144.
• Çağlar, Ç. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin yabancılaşma düzeyleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1497-1513.
• Çakır, N. (2017). Lise öğrencilerinde akran zorbalığı ve bağlanma sitilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Çengel, M. ve Türkoğlu, A. (2015). Classroom climate perceived by students scale: A validity and raliability study. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(4), 1240-1257.
• Çengel, M. (2013). Sınıf ikliminin oluşması sürecinde örtük program: Meslek liseleri üzerine bir araştırma.Yayımlanmamış doktora tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Davis, A. M. H. (2016). Exploring the role of the safe school climate coordinator in implementing effective programs to increase safety and reduce bullying. Unpublished doctoral dissertation, Capella University.
• Demirtaş, H. (2016). Sınıf yönetiminin temelleri. (Ed. Kıran, H. ve Çelik, K.). Sınıf Yönetimi. 12. Baskı. Ankara. Anı Yayıncılık.
• Ebbert, A. M. Infurna, F. J. and Luthar, S. S. (2019). Mapping developmental changes in perceived parent–adolescent relationship quality throughout middle school and high school. Development and Psychopathology, 31(4), 1541-1556.
• Fredrick, S. S. (2015). The protective role of social support and the relations among cyber and traditional victimization, depression, and suicidal ideation. Unpublished doctoral dissertation, Northern Illinois University.
• Gedik, A. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinde okul yaşam kalitesi bağlamında okula yabancılaşma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Han, F. (2020). Geleneksel ve siber zorbalığa maruz kalmanın sınıf iklimi ve okula yabancılaşmayla ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Han, F. ve Demirtaş, H. (2020). Geleneksel veya siber zorbalığa maruz kalmanın okula yabancılaşmaya ilişkin etkileri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3).
• Haskaya, S. (2016).Ortaokul öğrencilerinde akran zorbalığı ile okula yabancılaşma arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Jantzer, V. Haffner, J., Parzer, P. and Resch, F. (2011). Opfer von Bullying in der Schule. Kindheit und Entwicklung. 21, pp. 40-46. Kapçı, E. G. (2004). İlköğretim öğrencilerinin zorbalığa maruz kalma türünün ve sıklığının depresyon, kaygı ve benlik saygısıyla ilişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 1-13.
• Karagöz, Y. (2016). SPSS ve AMOS 23 uygulamaları. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi (25. basım). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kashy-Rosenbaum, G., & Aizenkot, D. (2020). Exposure to cyberbullying in WhatsApp classmates ‘groups and classroom climate as predictors of students ‘sense of belonging: A multi-level analysis of elementary, middle and high schools. Children and youth services review, 108, 104614.
• Katıtaş, S. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde okula yabancılaşma ve okulu bırakma eğilimi (Şanlıurfa ili örneği).Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Kilmen, S. (2015). Eğitim araştırmacıları için SPSS uygulamalı istatistik. Ankara: Edge Akademi.
• Lam, L. T. ve Li, Y. (2013). The validation of the e-victimisationscale (E-VS) and the e-bullying scale (E-BS) for adolescents. Computers in Human Behavior, 29, 3-7.
• López, V. Bilbao, M. D. L. Á. and Rodríguez, J. I. (2012). Classroom matters: The incidence of classroom climate on perceptions of peer intimidation and victimization. Universitas Psychologica, 11(1), 91-101.
• Machimbarrena, J. M. Álvarez-Bardón, A. León-Mejía, A. Gutiérrez-Ortega, M. Casadiego-Cabrales, A. and González-Cabrera, J. (2019). Loneliness and Personality Profiles Involved in Bullying Victimization and Aggressive Behavior. School Mental Health, 1-12.
• Natvig, G. K. Albrektsen, G. and Qvarnstrøm, U. (2001). Psychosomatic symptoms among victims of school bullying. Journal of health psychology, 6(4), 365-377.
• Olweus, D. (1994). Bullying at school. In Aggressive behavior(pp. 97-130). Springer, Boston, MA.
• Özdamar, K. (2017). Ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Nisan Yayın Evi, Eskişehir.
• Özer, N. (t.y.). Lise öğrencilerinde siber zorbalık ve okul tükenmişliği. Yayınlanmamış makale taslağı.
• Pala, M. F. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinin okula yabancılaşma sorunu: İstanbul ili Silivri ilçesi örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Raskauskas, J. L. Gregory, J. Harvey, S. T. Rifshana, F. and Evans, I. M. (2010). Bullying among primary school children in New Zealand: Relationships with prosocial behaviour and classroom climate. Educational Research, 52(1), 1-13.
• Rudolph, K. D. Lansford, J. E. Agoston, A. M. Sugimura, N. Schwartz, D., Dodge, K. A. and Bates, J. E. (2014). Peer victimization and social alienation: Predicting deviant peer affiliation in middle school. Child development, 85(1), 124-139.
• Sarı, M. (2012). Empatik sınıf atmosferi ve arkadaşlara bağlılık düzeyinin lise öğrencilerinin okul yaşam kalitesine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1), 95-119.
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik Test Geliştirme ve Uyarlama Süreci: SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık. Seçer, İ. (2014). Akran zorbalığına uğrayan ergenlerin mağduriyet algılamaları ve başa çıkma stratejilerine grupla psikolojik danışmanın etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Şimşek, H. Abuzer, C. Yeğin, İ. H. Şimşek, A. S. ve Demir, A. (2015). Okula yabancılaşma ölçeği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16(4), 309–322.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
• Topçu, Ç. (2014). Baş etme yöntemleri, duygu düzenleme, ruminasyon ve algılanan sosyal desteğin geleneksel ve siber zorbalık mağduriyeti ile ilişkilerinin modellenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Totan, T. ve Yöndem, Z. D. (2007). Ergenlerde zorbalığın anne baba ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 8(2).
• Uzun, K. ve Karataş, Z. (2019). Okul tükenmişliğinin yordayıcısı olarak akran zorbalığı ve siber mağduriyet. Journal of International Social Research, 12(62).
• Vangölü, M. S. (2018). Ergenlerde okula yabancılaşmanın sosyal kaygı düzeyi ve çeşitli değişkenler açısından analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Zorbaz, O. ve Dost, M. T. (2014). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanımının cinsiyet, sosyal kaygı ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29-1).