ROMA HUKUKUNDA OTURMA HAKKI (HABITATIO)

Yıl 2019, , 248 - 261, 30.06.2019

Sevgi Kayak

https://doi.org/10.21492/inuhfd.554552

Cited By: 1

Öz

Oturma hakkı, başkasına ait bir evde oturma yetkisi veren sınırlı ayni hak niteliğini taşımaktadır. Roma hukukunda oturma hakkı, Klasik Hukuk Döneminde bağımsız bir irtifak olarak kabul edilmemiştir, bu hak usus hakkı kapsamında ele alınmıştır. Bu nedenle Klasik Hukuk Döneminde, oturma hakkı ile ilgili uyuşmazlıklarda usus’a ilişkin hükümler kıyasen uygulanmıştır. Iustinianus Hukukunda ise, oturma hakkı, usus’un kapsamından çıkarılarak, bağımsız bir irtifak hakkına dönüşmüştür. Iustinianus Hukukunda oturma hakkı sınırlı bir ayni hak niteliğindedir ve intuitus persona karakterine sahip bir in ius aliena (başkasının malı üzerindeki hak)’dır. Oturma hakkı sağlar arası işlemlerle ya da ölüme bağlı tasarruflar yoluyla kurulur. Oturma hakkı kural olarak belli bir süre için kararlaştırılır. Buna karşılık bu hak süreye bağlı olarak kararlaştırılmadığı zaman, hak sahibinin hayatı boyunca devam eder. Oturma hakkı sürenin sona ermesi, haktan feragat edilmesi veya mutatio rei (malın esaslı değişime uğraması) gibi nedenlerle sona erer. Roma Hukukunda oturma hakkı ile ilgili kurallar modern hukuklara büyük ölçüde aynı şekilde geçmiştir.

Anahtar Kelimeler

oturma hakkı, habitatio, usus, ususfructus

THE RIGHT OF HABITATION IN ROMAN LAW (HABITATIO)

Öz

The right of habitation is a limited right in the right to give habitation authority to someone else. The right of habitation in Roman law is not an independent easement in the Classical Law Period. This right is included under the right of usus. For this reason, in the Classical Law Period, the provisions of usus were applied comparatively. The right of habitation in Iustinianus Law has been removed from the scope of usus and turned into an independent easement right. The right of habitation in the Iustinianus Law is a limited right in kind and is an in ius re aliena with the character of intuitus persona. The right of habitation is established legal act or death-related savings. The right of habitation ends due to reasons such as the expiration of the period, the waiver of the right or the mutatio rei. The rules on the right of habitation in Roman Law are largely the same as those of modern law.

Anahtar Kelimeler

The right of habitation, habitatio, usus, ususfructus, servitutes

Kaynakça

• ACCARIAS, C.: Précis De Droit Romain, Contenant Avec L’Exposé Des Principes Généraux, Le Texte, La Traduction Et L’Explication Des Institutes, De Justinien , Tome I, 4. éd., Librairie Cotillon, Paris 1891.
• AYBAY/HATEMİ, Eşya Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014.
• AYİTER, Kudret: Roma Hukuku Dersleri, Aile Hukuku, Ankara, 1960.
• CUQ, Edouard: Manuel Des Institutionis Juridiques Des Romains, 2. éd., Revue et Complétée, Paris, Librairie Plon, Librairie Générale De Droit Et De Jurisprudence, 1928.
• DI MARZO, Salvatore: Roma Hukuku, 5. Tab’ından çeviren: Ziya Umur, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1959.
• DUMONT, François Les Donations Entre Epoux En Droit Romain, Paris, Librairie Recueil Sirey, 1928.
• DURAL, Mustafa: Eşya Hukuku Dersleri, İstanbul Hukuk Fakültesi Adalet Meslek Yüksek Okulu Öğrencileri İçin Ders Notları, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1981.
• EMİROĞLU, Haluk: Roma Hukukunda Kadının Durumu, Ankara, 2003.
• ERDOĞMUŞ, Belgin: Roma Eşya Hukuku, Der Yayınları, İstanbul, 2000.
• ERMAN, Hasan: Eşya Hukuku Dersleri, Gözden Geçirilmiş 6. Bası, Der Yayınları, İstanbul 2016.
• ESENER, Turhan / GÜVEN, Kudret: Eşya Hukuku, Genişletilmiş 6. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, 2015.
• GÜNEŞ CEYLAN, Seldağ, “Roma Hukukunda Klasik Hukuk Dönemi”, Prof. Dr. Belgin Erdoğmuş’a Armağan, Derleyen: M. Murat İnceoğlu, Der Yayınları, İstanbul 2011.
• GÜRSOY, Kemal T./EREN, Fikret/CANSEL, Erol: Türk Eşya Hukuku, Zilyetlik-Tapu Sicili-Sınırlı Ayni Haklar, Gözden Geçirilmiş 2. Baskı, Ankara Üniversitesi hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1978.
• HONIG, Richard: Roma Hukuku Dersleri, çeviren: Şemseddin Talip, İstanbul, Capitolium, 1935.
• IUSTİNİANUS INSTİTUTİONES, Türkçe metin: Ziya Umur, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1968.
• İPEK, Nurcan: “Roma Hukukunda Kullanma Hakkı (Usu Sine Fructus), Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2009/1.
• İPEK, Nurcan: Roma Hukukunda Gasp (Rapina), İstanbul 2001.
• KARADENİZ ÇELEBİCAN, Özcan: Roma Eşya Hukuku (Roma Eşya Hukuku), Yeni Medeni Kanun’a Uyarlanmış 5. Basım, Turhan Kitabevi, Ankara 2015.
• KARADENİZ ÇELEBİCAN, Özcan: Roma Hukuku, Tarihi Giriş- Kaynaklar- Genel Kavramlar- Kişiler Hukuku- Hakların Korunması (Roma Hukuku),Yeni Medeni Kanun’a Uyarlanmış On Yedinci Basım, 2014, Turhan Kitabevi, Ankara 2014.
• KARAGÖZ ÇOKYAŞAR, Havva: İntifa Hakkının Roma Hukukundaki Gelişimi Ve Türk Hukukuna Etkisi, Epigon Yayınları, 2003.
• KARAGÖZ, Havva: Traditio (Teslim)’nun Tarihsel Gelişimi Ve Constitutum Possessorium (Zilyetlik Anlaşması), Der Yayınları, İstanbul 2001.
• KÖPRÜLÜ, Bülent /KANETİ, Selim: Sınırlı Ayni Haklar, Genişletilmiş ve Yenilenmiş 2. Bası, İstanbul, 1982-1983.
• LEPOINTE, M: Cours De Droit Romain, Rédigé d’après les notes et avec l’autorisation, Licence 1 année, Paris, 1948-1949.
• MONIER, Raymond: Manuel Elémentaire De Droit Romain, Tome I, (Introduction historique, Les Sources, La Procédure, Les Personnes, Les Droits Réels, Les Successions), 6. édition, revue et complétée, Editions Domat Montchrestien, Paris 1947.
• OĞUZMAN, M. Kemal/ SELİÇİ, Özer: Eşya Hukuku, Tamamen Yenilenerek Yazılmış 9. Bası, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2002.
• ÖCAL APAYDIN, Bahar: Roma Hukukundan Günümüze Taşınmaz Lehine İrtifak Hakları, Yetkin Yayınları, Ankara 2014.
• PETIT, Eugène: Traité Elémantaire de Droit Romain, 9. éd., Librairie Arthur Rousseau, Paris 1925.
• SAYMEN, H. / ELBİR, H. K.: Türk Eşya Hukuku Dersleri, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1963.
• SAYMEN, H./ELBİR, H. K: Türk eşya Hukuku Dersleri, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1963.
• SCHMIDLIN, Bruno/ AUGUSTO CANNATA,Carlo: Droit Privé Romain, II, Obligations- Successions- Procédure, Lausanne, 1987.
• SEIDL, Erwin: Römisches Privatrecht, Köln, Berlin, Bern, München, Carls Heymanns Verlag KG, 1963.
• SİRMEN, Lale: Eşya Hukuku, 4. Baskı, Ankara, Yetkin Hukuk Yayınları, 2016.
• TAHAN ORHAN, Duygu: Roma Hukukunda Manus Kurumu, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018.
• TAHİROĞLU, Bülent/ERDOĞMUŞ, Belgin: Roma Hukuku, Tarihi Giriş- Hukuk Tarihi- Genel Kavramlar- Usul Hukuku, Onuncu Basım, Der Yayınları, İstanbul 2014.
• TAHİROĞLU, Bülent: Roma Hukukunda Furtum, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1975.
• TEKİNAY, Selâhattin Sulhi/AKMAN, Sermet/BURCUOĞLU, Haluk/ALTOP, Atilla: Tekinay Eşya Hukuku, Zilyetlik-Tapu Sicili-Mülkiyet, Yeniden İncelenmiş ve Genişeltilmiş 5. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 1989.
• UMUR, Ziya: Roma Hukuku Lügatı, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1983.
• UMUR, Ziya: Roma Hukuku, Eşya Hukuku (Ayni Haklar), (Eşya Hukuku), Filiz Kitabevi, İstanbul 1985.
• UMUR, Ziya: Roma Hukuku, Tarihi Giriş- Kaynaklar- Umumi Mefhumlar- Hakların Himayesi (Roma Hukuku), Filiz Kitabevi, İstanbul 1984.