TÜRK VATANDAŞLIĞININ SONRADAN KAZANILMASINDA İDARENİN TAKDİR YETKİSİ

Yıl 2022, , 48 - 65, 30.06.2022

Cemre Tuysuz

https://doi.org/10.21492/inuhfd.997209

Öz

Türk hukukunda idareye takdir yetkisi kamu yararına ulaşılması amacıyla çeşitli şekillerde kanunen verilmektedir. Takdir yetkisi kanunda açık düzenlemelerle verilebileceği gibi, belirsiz kavramların mevzuatta yer alması veya idareye değerlendirme imkânı tanınması suretiyle de verilebilmektedir. Türk vatandaşlığının sonradan kazanılmasının usul ve esasları 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu ve Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’te düzenlenmiştir. Bu düzenlemelere göre çeşitli şartlarda ve usullerde yabancılar Türk vatandaşlığını kazanabilmektedir. Sonradan vatandaşlık kazanmada yetkili makam genel itibariyle İçişleri Bakanlığı olmakla beraber, bazı hallerde Cumhurbaşkanı’dır. İçişleri Bakanlığı veya Cumhurbaşkanı tarafından Türk vatandaşlığı kazanma başvuruları ile ilgili yapılacak işlemler neticesinde, söz konusu başvuru kabul veya reddedilmektedir. Yabancıların Türk vatandaşlığı kazanmasında idare tarafından verilecek kararların niteliği, aynı zamanda idarenin takdir yetkisinin olup olmadığını da belirlemektedir. Bu çalışmada Türk vatandaşlığının sonradan kazanılma hallerinde belirlenen esasların içeriği, vatandaşlık kazanma başvurularında idareye takdir yetkisi tanınıp tanınmamasına göre incelenecektir. İdarenin takdir yetkisinin bulunduğunun kabul edildiği hallerde ise bu takdir yetkisinin sınırları belirlenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Takdir Yetkisi, Türk Vatandaşlığının Sonradan Kazanılması, Milli Güvenlik ve Kamu Düzeni

DISCRETION POWER OF THE ADMINISTRATION ON POST FACTO ACQUISITION OF TURKISH CITIZENSHIP

Öz

Discretion authority to administration has been granted in order to ensure public benefits. Discretion may be granted by explicit regulations or by ambigious terms stated within the regulations. It is also accepted that when evaluation opportunity has been given to a administrative isntitution that institution has an authority on discretion. Procedure and merits of post facto Turkish citizenship acquisition has been stated in Turkish Citizenship Act numbered 5901 and regulation for the practice of this aforementioned Act. According to these regulations foreigners may acquire Turkish citizenship by various conditions and procedures. Legal authority on post facto acquisition of Turkish citizenship is generally Ministry of Internal Affairs. However in some conditions, the president of Turkish Republic is also authorized to grant Turkish citizenship. In this study scope of the conditions established in the post facto acquisition of Turkish citizenship will be examined regarding whether the discretion granted to legal authority. The framework of aforementioned discretion will also be examined within this article.

Anahtar Kelimeler

Discretion, Acquisition of Turkish Citizenship, National Security and Public Policy

Kaynakça

• AKYILMAZ, Bahtiyar/SEZGİNER, Murat/KAYA, Cemil: Türk İdare Hukuku, 13. Bası, Seçkin Yayınevi, İstanbul 2021.
• ALPAR, Erol: Yönetimin Hareket Serbestisi Alanının Yargısal Denetimi ve Sınırları, Danıştay Yayınları No: 52, Danıştay Matbaası, Ankara 1990.
• ATAY, Ender Ethem: İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara 2006.
• AYBAY, Rona/ÖZBEK Nimet/ERSEN PERÇİN, Gizem: Vatandaşlık Hukuku, Siyasal Yayın, İstanbul 2019.
• BALKAR BOZKURT, Süheyla: ‘Göçmenlerin Türk Vatandaşlığı Kazanması’, 13(163), 2018, s.77-118.
• BALTA, Tahsin Bekir: İdare Hukukuna Giriş, TODAİE Yayınları No: 17, 1970.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan: Türk Hukukunda İdarenin Takdir Yetkisinin Yargısal Denetimi, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, VII(3-4), 2003, s.172-208.
• DOĞAN, Vahit: Türk Vatandaşlık Hukuku, 16. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019.
• EKŞİ, Nuray: Danıştay Kararları Işığında Türk Vatandaşlığı Kanununa İlişkin İdari Davalar, Has Matbaası, İstanbul 2008.
• ERDEM, B. Bahadır: Türk Vatandaşlık Hukuku, Beta Yayınları, 8. Bası, İstanbul 2020.
• ERKAN, Mustafa: Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda 7039 Sayılı Kanun’la Yapılan Değişikliklerin İncelenmesi, PPIL, 39(2), 2019, s.415-446.
• ERKAN, Mustafa: “Türk Vatandaşlığının Sonradan Kazanılmasında ‘Milli Güvenlik’ ve ‘Kamu Düzeni’ Kavramlarının İncelenmesi”, in Doğan, Vahit/Yılmaz, Alper Çağrı/Ayhan İzmirli, Lale (ed.), Milletlerarası Özel Hukukta Güncel Meseleler Sempozyumu, Savaş Yayınevi, Ankara 2019, s.329-356.
• ERTEN, Rifat; Türk Vatandaşlığının Yeniden Kazanılması Yollarında Aranan Ortak Şart: Millî Güvenlik Bakımından Engel Teşkil Edecek Bir Hâli Bulunmamak, PPIL, 40(2), 2020, s.1352-1371.
• FİŞEK, Hicri: Vatandaşlığa Alınmanın İptali, Osman F. Berki’ye Armağan, 1977, s.373-396.
• GÖĞER, Erdoğan: Türk Tabiiyet Hukuku, 4. Bası, Sevinç Matbaası, Ankara 1979.
• GÖLCÜKLÜ, İlyas: ‘Güncel Gelişmeler Işığında Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması: Problemler ve Çözüm Önerileri’, PPIL, 40(1) 2020, s.125-141.
• GÖZLER, Kemal: İdare Hukuku, Cilt I, Güncellenmiş 3. Bası, Ekin Basım Yayım Dağıtım, Bursa 2019.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref: Yönetim Hukuku, Güncelleştirilmiş 26. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2008.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref: Yönetsel Yargı, Güncelleştirilmiş 14. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2001.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref/TAN, Turgut: İdare Hukuku, İdari Yargılama Hukuku, Cilt 2, Turhan Kitabevi, 6. Bası, Ankara 2013.
• GÜNDAY, Metin: İdare Hukuku, 11. Bası, İmaj Yayınevi, Ankara 2017.
• GÜNGÖR, Gülin: Tâbiiyet Hukuku Gerçek Kişiler – Tüzel Kişiler – Şeyler, Yetkin Yayınları, Ankara 2015.
• KARATEPE, Şükrü: İdarenin Takdir Yetkisi, Türk İdare Dergisi, 63(392), 1991, s.63-119.
• KAYA Cemil: İdarenin Takdir Yetkisi ve Yargısal Denetimi, 2. Bası, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2014.
• KORKMAZ, Kadir: Takdir Yetkisinin Disiplin Hukukunda Kullanımı ve Yargısal Denetimi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XIII(1-2), 2009, s.241-252.
• NOMER, Ergin: Türk Vatandaşlık Hukuku, 28. Bası, İstanbul 2021, Filiz Kitabevi.
• ÖZGÜR, Çiçek: Muvazaalı Evlenmelerin Türk Vatandaşlık ve Yabancılar Hukuku Açısından Değerlendirilmesi, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 11(42), 2020, s.307-340.
• ÖZTÜRK YILMAZ, Necla: ‘5543 Sayılı İskân Kanunu Hükümleri Uyarınca Türk Vatandaşlığının Kazanılması’, TBB Dergisi, (68), 2007 s.241-264.
• REÇBER Kamuran, ÖZGENÇ Zeynep: ‘5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunundaki Bazı Boşluklar’ İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 74(1), 2016, s.373-387.
• SEÇKİN, Sinan/ÜSTÜN, Gül: İdari İşlemlerde Takdir Yetkisi ve Gerekçe İlkesi, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, MehmetAkif Aydın’a Armağan, 21(2), 2015, s.509-534.
• ŞANLI Cemal, ESEN Emre, ATAMAN FİGANMEŞE İnci: Milletlerarası Özel Hukuk, 9. Bası, İstanbul 2020.
• ŞİT KÖŞGEROĞLU, Banu: İstisnai Yoldan Vatandaşlığın Kazanılmasına İlişkin Genel Esaslar ve Son Değişiklikler Çerçevesinde Türk Vatandaşlığının İstisnai Yoldan Kazanılması, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1), 2017, s.168-198.
• TAN, Turgut: Sınav ve Juri Değerlendirmelerinin Yargısal Denetimi, Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 51(1-4), 1996, s.409-423.
• TANRIBİLİR Feriha Bilge: Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısının Vatandaşlığın Kazanılmasına İlişkin Hükümleri, TBB Dergisi, (75), 2008 s.27-62.
• TİRYAKİOĞLU Bilgin: “Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısına Göre Vatandaşlığın Yetkili Makam Kararıyla Kazanılması”, in Doğan, Vahit/Tanrıbilir, Feriha Bilge/Şit Köşgeroğlu, Banu (ed.), Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısı Sempozyumu, Seçkin Yayınları, Ankara 2008, s.79-96.
• ULUOCAK, Nihal: Türk Vatandaşlık Hukuku, İstanbul 1986.
• YAYLA, Yıldızhan: İdare Hukuku, 2. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul 2009.
• YAYLA, Yıldızhan: İdarenin Takdir Yetkisi (Takdir Yetkisi), İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 30(1-2), 1964, s.201-211.
• YILDIRIM, Turan/YASİN, Melikşah/KAMAN, Nur/ÖZDEMİR, Halit Eyüp/FİŞ ÜSTÜN, Gül/ÇAKIR, Hüseyin Melih/OKAY TEKİNSOY, Özge: İdare Hukuku, 8. Bası, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2020.
• YILMAZ, Alper Çağrı: Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Yatırımcı Vatandaşlık Olgusu: Ius Pecuniae, PPIL, 38(1), 2018, s.191-216.