1982 Anayasası'nda Milletvekili Seçilme Yeterliliği ve Mukayeseli Hukuktaki Durum

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 1, 351 - 400, 13.07.2016

Hüseyin Şık

Öz

Demokratik toplumlarda halk, kendisi adına temsil görevini yürütmesi için vekiller tayin eder. Bu vekiller de halk adına temsil görevini yerine getirir ve kararlar alır. Demokrasi rejiminin ana çerçevesi olan bu sistem belli kurallara tabidir. Seçme ve seçilme hakkı için bir takım kurallar öngörülmüştür. Temsil konusu, hayati önemi haiz olduğu için toplum menfaatleri ön planda tutulmuştur. Bu makalenin konusu seçilme yeterliliğidir. Ana kural olan 1982 Anayasası’nın 76’ıncı maddesi ve ilgili diğer mevzuat ışığında konu ele alınmıştır. Seçilme şartları tek tek ele alınmış, genel nitelikteki açıklamalar yapılmış ve sonrasında konuya ilişkin Yüksek Seçim Kurulu kararlarına da yer verilmiştir. Bunun yanı sıra Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay kararlarına da yer verilmiştir. Konu sadece içi hukuk yönünden ele alınmamış, mukayeseli hukuktaki durum da incelenmiştir. İnceleme için ülkeler tercih edilirken farklı bölgelerden olmasına özen gösterilmiştir. Ancak Avrupa’daki demokrasi kültürü nazara alınarak yol gösterici olması amacıyla Avrupa örnekleri zengin tutulmuştur. Konuyu ilişkin olarak sorunlu alanlar tespit edilmiştir. Bu sorunlara ilişkin olarak da çözüm yöntemleri önerilmiştir

Anahtar Kelimeler

1982 Anayasası, Seçim Sistemi, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Milletvekili, Türk Vatandaşlığı, Kamu Hizmetlerinden Yasaklılık

Eligibility to be Elected as a Member of Parliament Within the Constitution of 1982 & Its Situation at the Comparative Law

Öz

In democratic societies the public elect deputies to represent them. These representatives carry out this duty and make decisions on behalf of the public.This system, which is the main framework of the regime of democracy, is subject to certain rules. Some rules have been regulated giving the right to vote and be elected. The issue to represent is vital for these The subject of this paper is the eligibility to be elected. This issue is dealt with in the context of the main rule of article 76 of the 1982 Constitution and other relevant rules (laws, statutes,regulations etc.). Eligibility requirements and general definitions are outlined and the decisions of the Supreme Electoral Council are given in relation to this issue.In addition, the decisions of the Constitutional Court, the Supreme Court and the Council of State are mentioned. Topics are dealt with, not only in terms of domestic law but also in comparative law. Countries have been carefully selected from various zones. However, taking into consideration the culture of democracy in Europe, European examples are used more for guidance than others. Problematic areas have been identified in relation to the issue. With regard to these problems, the solution methods are proposed

Anahtar Kelimeler

The Constitution of 1982, Electoral System, Turkish Grand National Assembly, Member of Parliament, Turkish Citizenship, Banned From Public Services

Kaynakça

• Abdulhakimoğulları, Erdal; “Tek Başına Seçim Kazanmak: Türk Siyasal Hayatında Bağımsız Milletvekili Adaylığı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 12, S. 1-2, Y. 2008, ,
• Akad, Mehmet-Dinçkol, Abdullah; 1982 Anayasası Madde Gerekçeleri ve İlgili Anayasa Mahkemesi Kararları, Alkım Yayınevi, İstanbul, 1998,
• Akbaba, Zeynep Burcu; Milletvekili Seçilme Yeterliliği(Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü-Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2010,
• Akbulut, İlhan; “Türk Hukukunda Af”, Yargıtay Dergisi, C. 21, S. 4, Y.1995,
• Akıntürk, Turgut; Türk Medeni Hukuku Aile Hukuku, C. 2, 11. Bası, Beta Yayınları, Ankara, 2008,
• Araslı, Oya; Adaylık Kavramı ve Türkiye’de Milletvekili Adaylığı, Üniversitesi Yayınları No. 311, Sevinç Matbaası, Ankara, 1972,
• Arslan, Çetin; “Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.56, S. 4, Y. 2007,
• Artuk, Mehmet Emin-Gökcen, Ahmet-Yenidünya, Ahmet Caner; 5237 Sayılı Yeni TCK’ya Göre Hazırlanmış Ceza Hukuku Genel Hükümler I, 2. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2006,
• Bakıcı, Sedat; 5237 Sayılı Yasa Kapsamında Ceza Hukuku Genel Hükümleri-Açıklamalar- Yargı Kararları-ÖrneklerTablolar, Adalet Yayınları, Ankara, 2007
• Bilir, Faruk; Türkiye’de Milletvekilliği ve Milletvekilliğinin Sona Ermesi, Nobel Yayınları, Ankara, 2001,
• Ekici, Saim; 1982 Anayasasında Seçme ve Seçilme Hakları(Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü-Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2009,
• Göğer, Erdoğan; “Çifte Vatandaşlık”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 44, S. 1-4, Y. 1995,
• Gözler, Kemal; “Vatandaşlık ve Milletvekilliği”, Liberal Düşünce, C.4, S.16, Y.1999(Vatandaşlık ve Milletvekilliği..), Gözler, Kemal; Türk Anayasa Hukuku, Ekin Yayınları, Bursa, 2000(Türk Anayasa Hukuku..),
• Gül, Cengiz-Yavuz, Muhammed;“Seçilmeye Engel Bir Suçtan Kesin Hüküm Giyme Nedeniyle Milletvekilliğinin Sona Ermesi”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 4, S. 2, Y. 2009,
• İçel, Kayıhan; “Anayasa Hükümleri ve Yüksek Mahkemelerin Kararları Çerçevesinde Af, Şartla Salıverme ve Ertelemeye İlişkin Yasal Düzenlemelerin Yasaklanmış Haklar Üzerindeki Etkileri”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 18, Yıl 2001,
• Kaya, Cemil; “Kamu Görevlilerinin Seçimlere Katılmak Üzere Görevden Çekilmesi ve Göreve Dönmesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 1, Y. 2005,
• Malkoç, İsmail; “Kanunlarımızda Yüz Kızartıcı Suç Kavramı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 4, Y.1989,
• Onar, Erdal; “1982 Anayasasında Milletvekilliğinin Düşmesi”, Anayasa Yargısı, C.14, Anayasa Mahkemesi Yayınları, 1997,
• Onar, Erdal-Tiryakioğlu, Bilgin; “1982 Anayasasında Milletvekilliği Vatandaşlık İlişkisi(Merve Safa Kavakçı Olayı)”, Faruk Erem Armağanı, Türkiye Barolar Birliği Yayın No. 8, Ankara, 1999
• Özbudun, Ergun; Türk Anayasa Hukuku, 8.Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2004,
• Özgenç, İzzet; Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi-Genel Hükümler, Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı, 3.Bası, Ankara, 2006,
• Parlar, Ali-Hatipoğlu, Muzaffer; 5237 Sayılı TCK’da Özel ve Genel Hükümler Açısından Ağır Ceza Davaları-Madde Açıklamaları-Yargıtay Ceza Genel Kurul ve Özel Daire Kararları, Adalet Yayınları, Ankara, 2007
• Şener, Esat; Vesayet ve Velayet Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara, 1996, Teziç, Erdoğan; Anayasa Hukuku, Beta Yayınları, 4. Bası, İstanbul, 1997,
• Ünlü, Ahmet Hamdi-ERBİL, Hasan; Seçim Mevzuatı ve Yüksek Seçim Kurulu Karaları, HD Yayıncılık, Ankara, 2007