6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU HÜKÜMLERİNE GÖRE KEFİL İLE REHİN VEREN ÜÇÜNCÜ KİŞİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 1, 100 - 109, 30.06.2020

Yasemin Yücesoy Yılmaz

https://doi.org/10.21492/inuhfd.645203

Öz

Bir alacağı teminat altına almak için hem kefalet sözleşmesi yapılması, hem de rehin tesis edilmesi mümkündür. Kefaletin mutlaka asıl borçlu dışında üçüncü bir kişi tarafından verilmesi gerekir. Ancak rehin, asıl borçlu tarafından ya da üçüncü bir kişi tarafından verilebilir. Alacaklının kefil ya da rehin veren üçüncü kişi tarafından tatmin edilmesi hâlinde, yapılan ödeme bakımından anılan bu kişilerin (kefil ve rehin veren üçüncü kişi) halefiyete dayalı olarak birbirlerine rücu edip edemeyecekleri, çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Konu ile ilgili 818 sayılı Borçlar Kanunu (BK)’ndan farklı olarak 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) m. 596’da özel düzenlemeler yer almaktadır. Anılan hükmün ikinci fıkrasında alacaklıyı tatmin eden kefilin kural olarak, kefalet sözleşmesi kurulmadan önce ya da en geç sözleşmenin kurulması anında borçlu dışında üçüncü kişi tarafından verilen rehin haklarına başvurabileceği düzenlenmiştir. Aynı hükmün dördüncü fıkrasında ise kural olarak, rehnin kefaletten sonra verilmesi hâlinde rehin veren üçüncü kişinin kefile başvurabileceği düzenlenmiştir. Bu konuda ayrıca TBK m. 127/f. I, b. 1 ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu m. 884 hükümlerinde de düzenlemeler yer almaktadır. Ancak TBK m. 596 hükmü daha özel bir düzenleme olduğundan, uyuşmazlık ortaya çıktığında öncelikle uygulanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Kefil, kefalet sözleşmesi, rehin veren üçüncü kişi, halefiyet, rücu hakkı

THE RELATIONSHIP BETWEEN THE GUARANTOR AND THE THIRD PARTY GIVING PLEDGE ACCORDING TO TURKISH CODE OF OBLIGATIONS (NUMBERED 6098)

Öz

In order to secure a receivable, it is possible to conclude a bail agreement and to establish a pledge. Bail must be given by a third party other than the original debtor. However, the pledge may be given by the principal debtor or by a third party. In the event that the creditor is satisfied by the guarantor or the third party giving the pledge, the subject of the study that is mentioned in terms of the payment, the guarantor and the third person giving pledge can be recourse to each other. Unlike the Code of Obligations (Numbered 818) on the subject, the Turkish Code of Obligations (Numbered 6098) article 596 has special provisions. In the second paragraph of the said provision (the Turkish Code of Obligations (Numbered 6098) article 596), as a rule, it is arranged that the guarantor satisfying the creditor may apply to the pledge rights granted by the third party before the establishment of the bail contract or at the latest at the time of the establishment of the contract. In the fourth paragraph of the said provision (the Turkish Code of Obligations (Numbered 6098) article 596), as a rule, it is arranged that the third person who pledges may apply to the guarantor before the establishment of the pledge rights. On this subject arrangements are also made in the Turkish Code of Obligations (Numbered 6098) article 127 and the Turkish Civil Code (Numbered 4721) article 884. But since the Turkish Code of Obligations (Numbered 6098) article 596 is a more specific regulation, it should be applied first when the dispute occurs.

Anahtar Kelimeler

Guarantor, bail contract, the third party giving pledge, subrogation, The Recourse Right

Kaynakça

• ACAR, Özlem: Türk Borçlar Hukukunda Müteselsil Kefalet Sözleşmesi, İstanbul 2015.
• ANTALYA, O. Gökhan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. III, İstanbul 2017.
• ARAL, Fahrettin/AYRANCI, Hasan: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 11. Baskı, Ankara 2018.
• AYAN, Serkan: Kefalet Sözleşmesinde Kefilin Sorumluluğu, Ankara 2013. BİLGE, Necip: “Kefilin Alacaklıya Halef Olmasından Doğan Meseleler”, AÜHFD., C. 11, S. 1-2, Y. 1954, (s. 281-295).
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 23. Baskı, Ankara 2018.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 5. Baskı, Ankara 2017, (Kısaltılmışı: EREN, Özel Hükümler).
• ELÇİN GRASSINGER, Gülçin: Borçlar Kanunu’na Göre Kefilin Alacaklıya Karşı Sahip Olduğu Savunma İmkânları, İstanbul 1996.
• ELÇİN GRASSINGER, Gülçin: “Kefalet Sözleşmesinde Kefil İle Asıl Borçlu Arasındaki Hukuki İlişki”, İÜHM., C. LV (1996), (s. 389-412), (Kısaltılmışı: ELÇİN GRASSINGER, Hukuki İlişki).
• KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Türk Borçlar Hukukunda Kanunî Halefiyet, Ankara 1979.
• KOYUNCU, Berk Kenan: Kefilin Halefiyete Dayalı Rücu Hakkı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2013.
• MAKARACI BAŞAK, Aslı: Taşınır Rehni Sözleşmesi, İstanbul 2014.
• OĞUZMAN, M. Kemal/ÖZ, M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler C.-1, 12. Bası, İstanbul 2014.
• OĞUZMAN, M. Kemal/SELİÇİ, Özer/OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe: Eşya Hukuku, 18. Baskı, İstanbul 2015.
• ÖZÇELİK, Ş. Barış: “İpoteğin Alacağa Bağlılığı”, BATİDER, Y. 2017, C. XXXIII, S. 4, (s. 1-34)
• ÖZEN, Burak: 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Kefalet Sözleşmesi, 4. Bası, İstanbul 2017.
• ÖZTÜRK, İdil Zeynep: Kişisel Teminat Sözleşmelerinde Rücu İlişkileri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2012.
• REİSOĞLU, Seza: Türk Kefalet Hukuku, Ankara 2013.
• SİRMEN, A. Lâle: Eşya Hukuku, 3. Bası, Ankara 2015.
• TEKİNAY, Selâhattin Sulhi/AKMAN, Sermet/BURCUOĞLU, Halûk/ALTOP, Atillâ: Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, İstanbul 1993.
• Von TUHR, Andreas (Çev. Cevat EDEGE): Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı, C. 1-2, Yargıtay Yayını No: 15, 2. Baskı, Ankara 1983.
• YAVUZ, Cevdet/ACAR, Faruk/ÖZEN, Burak: Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler), 14. Baskı, İstanbul 2016.
• YENİCE, A. Özge: Teminat Sözleşmelerinde Rücu İlişkileri, İstanbul 2009.
• ZEVKLİLER, Aydın/ GÖKYAYLA, K. Emre: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 15. Bası, Ankara 2015.