ULUSLARARASI HUKUKTA KAVRAMLAR ARACILIĞI İLE OLGUDA MANİPÜLASYON

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 2, 255 - 271, 31.12.2022

Neyire Akpınarlı

https://doi.org/10.21492/inuhfd.793670

Öz

İlk siyasi oluşumlardan bugüne insanoğlunun birikimleri üzerine inşa edilmiş mevcut uluslararası hukuk, Avrupa Bölgesel Hukukunun temel yapı taşları ile tanımlanmış ve I ve II. Dünya Savaşları, son olarak da Soğuk Savaş galiplerinin çıkarlarına göre şekillenmiştir. Bu şekillenme; uluslararası hukuk tarihinin yazımından uluslararası örgütlere ve uluslararası antlaşmalara kadar geniş bir alanda olmaktadır. Bu şekillenmenin önemli araçlarından biri de uluslararası hukuk kavramlarıdır. Kavramlar ile olguda manipülasyon yaratılmakta ve bu sayede güçlü devletlerin uluslararası kurum ve kuralları kendi lehlerine araçsallaştırarak uluslararası hukuka aykırı fiillerinin meşrulaştırılması ya da uluslararası hukuka uygun bir fiile dönüştürmesi sağlanmaktadır. Çalışmada başarısız devlet, yaptırım ve azınlık kavramları üzerinden bu uluslararası hukukta kavramların işlevi incelenecektir. Burada her bir kavram bağlamında kavramın başat anlamı ve kavram altında oluşturulan kurguda olgunun nasıl tanımlandığı, olgunun uluslararası hukukta görünümü ve kavram ile oluşturulan algı yanılgısı ortaya konulacaktır. Araştırma verileri üzerinden temel çıkarımlar yapıldıktan sonra Türkçe uluslararası hukuk literatüründe uluslararası hukuk kavramlarına karşı eleştirel bakış açısının varlığı sorgulanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yaptırım, Başarısız Devlet, Azınlık, Kavram ve Olgu Uyumsuzluğu, Uluslararası Hukukta Güç Olgusunun Görünümü

MANIPULATION OF PHENOMENON THROUGH THE NOTIONS IN INTERNATIONAL LAW

Öz

Current public international law built on the accumulation of human beings from the first political formations to the present has been shaped according to the framework of the European Public Law and the interests of the winners of the Two World Wars and Cold War. This formation has taken place in a wide area, from the writing of the history of international law to the international organizations and international treaties.In this context, the notions used in international law emerge as one of the important tools of this formation. Through the notions, manipulation is created in the reality of facts, and by this means, powerful states instrumentalize international institutions and rules in their favour, legitimizing their unlawful acts or transforming them into an act by international law. In this study, the function of notions in international law is analysed through the notions of “failed state”, “sanction” and “national minority”. Here, in the context of each notion, the primary meaning of the notion and definition of the phenomenon according to the notion, the appearance of the phenomenon in international law, and the misconception about the phenomenon created with the notions are revealed. Aftermath, based on the data obtained in the study, basic inferences are made about the instrumentalization of the notions in international law, and finally, the existence of a critical point of view towards notions in the Turkish international law literature will be briefly questioned.

Anahtar Kelimeler

Sanction, Failed State, Minority, Appearence of the Phenomenon of Power in Public International Law, Incompatibility Between Notion and Phenomena

Kaynakça

• ABADAN, Nermin: “Kayıtsız Şartsız Teslim”, AÜSBF Dergisi 6(1), 1951, s.244-275.
• AKKUTAY, B. Lale: “Birleşmiş Milletler Andlaşması Çerçevesinde Ekonomik Yaptırımların Hukuki Niteliği ve Yargısal Denetim”, TTB (11), 2014, s.412-448.
• AKPINARLI, Neyire: The Fragility of the failed State Paradigm, A Different International Law Perception of the Absence of Effective Government, I. Bası, Martinus Nijhoff, Leiden 2010, s.94-97.
• AKTAŞ, Altan: “Başarısız Devlet Söyleminde Uluslararası Hiyerarşi Algısı”, The Turkish Yearbook of International Relations, (50), 2019, 141-179.
• ANDREIAS, V.A.V: “Anticipatory self-defense in International Law: Legal or Just a Construct for Using Force”, https://arno.uvt.nl/show.cgi?fid=122935, (Erişim: 01.12.2021).
• AYBAY, Rona/ORAL, Elif: Kamusal Uluslararası Hukuk, İBU Yayınları, İstanbul, 2016.
• BARTL, Jurgen: Die Humanitaere Intervention durch den Sicherheitsrat der Vereinten Nationen im Failed State: Das Beispiel Somalia, I. Bası, Peter Lang AG Yayınevi, Frankfurt, 1999.
• BATIR, Kerem: “Uluslararası Hukukta Devlet ve Başarısız Devletler: Somali Örneği”, ÇOMÜ USB Dergisi, 2(4), 2017, s.81-102.
• BERBER, Friedrich: Lehrbuch des Völkerrechts, Allgemeines Friedensrecht, Volume I, C.H. Beck Verlag, Munich, 1975.
• BROCKWAY, Fenner: The Colonial Revolution, MacGibbon, London, 1973.
• CHIMNI, Bhupinder: “The World Trade Organization, Democracy, and Development: A View From the South”, JWS, 40(1), 2014, s.5-36
• CHIMNI, Bhupinder: “Third World Approaches to International Law: A Manifesto”, in Anghie, Antony/Chimni, Bhupinder/Mickelson, Karin/Okafor, Obiaora (ed.), The Third World and International Order: Law, Politics and Globalisation, Development in International Law 45, Martinus Nijhoff Yayınevi, The Hague, 2003, s.47-75.
• ÇOKİŞLER, Elvan: “Uluslararası Hukukta İkincil Yaptırımlar Açısından Amerika’nın Hasımlarıyla Mücadele Yasası”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, 18(69), 2021, s.71-86.
• CONFORTI, Benedetto/FOCARELLI, Carlo: The Law and Practice of the United Nations, IV. Bası, Brill Yayınevi, The Hague, 2010.
• ÇAVUŞOĞLU, Naz: Uluslararası İnsan Hakları Hukukunda Azınlık Hakları, Su Yayınları, İstanbul, 2001.
• DAM-DE JONG, Daniella: “Who is targeted by the Council’s Sanctions? The UN Security Council and the Principle of the Proportionality”, NJIL,89, 2020, s.383-398.
• DENK, Erdem: “Uluslararası Antlaşmalar Hukukunda Jus Cogens Kurallar”, AÜSBF Dergisi, 56(2), 2001, s.43-70.
• DİLEK, Şerif: “Uluslararası İlişkilerde Yaptırım Kavramı”, in İnat, Kemal/Duran, Burhanettin (ed.), İran Yaptırımları, Hukuksal Boyut, Bölgesel ve Küresel Yansımalar, Türkiye’ye Etkileri, SETA, İstanbul, 2019, s.27-63.
• DUNN, David Hastings: “Bush, 11 September and the Conflicting Strategies of the ‘War on Terrorism””, Irish Studies in International Affairs, 16, 2005, s.11-33
• ERMISCH, Harald: Minderheitenschutz ins Grundgesetz?, Lid, Münster 2000.
• FUKUYAMA, Francis: Devlet İnşası: Yirmi Birinci Yüzyılda Yönetişim ve Dünya Düzeni, II. Bası, Profil Yayınları, İstanbul, 2015.
• FUKUYAMA, Francis: Ulus İnşası, Profil Yayınları, I. Bası, İstanbul, 2008.
• GARWOOD- GOWERS, Andrew: “Pre-Emptive Self-Defense: A Necessary Development or road to International Anarchy?”, AYBIL, (23), 2004, s.51-72.
• GEIß, Robin: “Failed State”, Die normative Erfassung gescheiterter Staaten, I. Bası, Duncker& Humblot, Berlin 2005.
• GILBERT, Geoff: “Religio-Nationalist Minorities and the Development of Minority Rights Law”, RIS, (25), 1999, s.389-410.
• GILBERT, Geoff: “The Burgeoning Minority Rights Jurisprudence of The European Court of Human Rights”, Human Rights Quarterly, (24), 2002, s.736-780.
• GORDON, Ruth: "Saving Failed States: Sometimes a Neocolonialist Notion", AUILR, 12(6), 1997, s.903-974.
• GÖZLER, Kemal: Hukuka Giriş, 5. Bası, Ekin Yayınevi, Bursa, 2008
• GUILLAUMIN, Colette: “Sur la notion de minorité”, L'Homme et la société Année, 77(1), 1985, s.101-109.
• HELMAN, Gerald B/RATNER, Steven R: „Saving Failed States“, Foreign Policy, (89), 1992-1993, s.3-20
• HESELHAUS, F. Sebastian: “Minderheitenschutz und Vielfalt der Kulturen, Religionen und Sprachen”, Carsten Nowak (Hrsg), Handbuch der Europaeischen Grundrechte, München, 2006, s.1220-1269.
• HEINTZE, Hans-Joachim: Selbstbestimmungsrecht und Minderheitenrechte im Völkerrecht, Herausforderungen an den Globalen und Regionalen Menschenrechtschutz, I. Bası, Nomos-Verl-Ges, Baden-Baden 1994.
• İNAT, Kemal/DURAN, Burhanettin: “İran Yaptırımlarının Bölgesel ve Küresel Yansımaları”, in İnat, Kemal/ Duran, Burhanettin (ed.), İran Yaptırımları, Hukuksal Boyut, Bölgesel ve Küresel Yansımalar, Türkiye’ye Etkileri, I. Bası, SETA, İstanbul 2019, s.12-37.
• KOKOTT, Juliane/SOBOTTA, Christoph: “The Kadi Case-Constitutional Core Values and International Law-Finding the Balance?”, EJIL, 23(4), 2012, s.1015-1024.
• LIEBACH, Ingo: Die unilaterale humanitäre Intervention im "zerfallenen Staat" ("failed state"), I. Bası, Heyman Yayınevi, Köln 2004.
• MINNEROP, Petra: “The Classification of States and the Creation of Status within the International Community“, Max Planck UNYB, (7), 2003, s.79-182.
• MOHAMMAD, Rahmat: “Unilateral Sanctions in International Law”, Asian-African Legal Consultative Organization at T.M.C. Asser Instıtuut, http://www.aalco.int/SGStatements2013/Unilateral%20Sanctions%20Text%20-%20The%20Hague%2011%20July%202013.pdf, (Erişim: 20.08.2020).
• ORAN, Baskın: Türkiye´de Azınlıklar, Kavramlar, Teori, Lozan, İç Mevzuat, İçtihat, Uygulama, 5. Bası, İletişim, Ankara, 2008.
• ORTAYLI, İlbey: “Millet”, İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/millet, (Erişim: 25.08.2020).
• ÖĞÜT, Selman, “Başarısız Devlet Kavramının İncelemesi”, MÜHF-HAD, 19(31), 2013, s.163-177.
• ÖZER, Hüseyin, 11 Eylül Sonrası ABD Müdahaleciliği ve BM Sistemi Temelinde Uluslararası Hukuk, AÜSBE Kamu Hukuku (UKH) Anabilim Dalı Doktora Tezi, https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/37267/273336.pdf?sequence=1&isAllowed=y, (Erişim: 01.12.2021).
• PAHUJA, Sundhya: “Technologies of Empire: IMF Conditionality and Reinscription of the North/South Divide”, LJIL, 13(04), 2000, s.749-813.
• PELLET, Alain/MIRON Alina:”Sanctions”, in: Wolfrum, R (ed.), Max Planck Encyclopedia of Public International Law, Oxford, Oxford 2012.
• PIRCHER, Erich H.: Der Vertragliche Schutz von Ethnischen, Sprachlichen und Religiösen Minderheiten, Stämpli, Bern, 1979.
• POULANTZAS, Nicos: Classes in Contemporary Capitalism, I. Bası, New Left Books, New York, 1975.
• RAIČ, David: Statehood and the Law of Self-determination, I. Bası, Kluwer, London, 2002.
• REÇBER, Kamuran, Uluslararası Hukuk, III. Bası, Dora, Bursa, 2018.
• RICHARDSON, Henry R: “Failed States,” Self-Determination, and Preventive Diplomacy: Colonialist Nostalgie and Democratic Expectations”, Temp. Int'l & Comp. L.J. 10(1), 1996, s.1-11.
• SCHRÖDER, Meinhar: „Internationale Verantwortlichkeit, Völkerstrafrecht, Streitbeilegung und Sanktionen”, In: Vitzthum, Wolfgang G. (ed.), Völkerrecht, 5. Bası, De Gruyter Lehrbuch, Berlin 2010, s.579-639.
• SIMPSON, Gerry J: “The Diffusion of Sovereignty”, SJIL 1980- 32(2), 1996, s.255-286.
• SORNARAJAH, Muthucumaraswamy: “Economic-Neo-Liberalism and International Law on Foreign Investment”, in Anghie, Antony/Chimni, Bhupinder/Mickelson, Karin/Okafor, Obiaora (ed.), The Third World and International Order: Law, Politics and Globalisation, Development in International Law 45, I. Bası, Martinus Nijhoff Yayınevi, The Hague 2003, s.173-195.
• STRACK, Helga: “Über das Leben von Minderheiten in Europa”, http://www.gpi-online.de/upload/pdfs/esec_0405/internetpublikation/5_eurokulturelle_und_ethische_bildung/hu-strack1-ber_das_leben_von_minderheiten-europa.pdf., (Erişim: 27.08.2020).
• SUR, Melda: Uluslararası Hukukun Esasları, 14. Bası, Beta, İstanbul, 2020.
• TAŞ, Burak, “Etkin Otorite Yokluğunda Devlet Dışı Silahlı Aktörlerin İnsan Hakları İhlallerinden Doğan Sorumluluk Halleri”, Ankara Barosu, 79(1), 2021, s.145-173.
• TERZIOĞLU, Süleyman S./ÖZARSLAN, Bahadır B.: “Azınlıklar Açısından Türkiye–Avrupa Birliği İlişkileri”, In: Erol, M. Seyfettin/Efegil, Ertan (ed.), Türkiye – AB İlişkileri: Dış Politika ve İç Yapı Sorunsalları, I. Bası, Alp, Ankara, 2007, S.285-303.
• THÜRER, Daniel, Der Wegfall effektiver Staatsgewalt: "The Failed State", Berichte DGVR Bd. 34, 1. Bası, Heidelberg, 1996.
• THÜRER, Daniel: Grundrechtsgemeinschaft ohne Grenzen?, Nomos, Baden Baden, 2009.
• THÜRER, Daniel: “The "Failed State" and international law”, Internationales Komitee vom Roten Kreuz, 81(836), 1999, s.731-761.
• TOIVANEN, Reetta: “Das Paradox der Minderheitenrechte in Europa”, SWS-Rundschau 45(2), 2005, s.185-207.
• TUNÇ, Hasan: Uluslararası Sözleşmelerde Azınlık Hakları Sorunu ve Türkiye, GÜHF Dergisi, 8(2), 2004, s.1-58.
• WHITE, Nigel D./ABASS, Ademola: “Countermeasures and Sanctions”, in: Evans, Malcolm D. (der.), International Law, Oxford, 2014, s.521-547.