RUHLARIN KAÇIŞI FİLMİNİN DİNSEL MOTİFLER BAĞLAMINDA GÖSTERGEBİLİM YÖNTEMİNE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 15, 13 - 51, 23.03.2020

Nida Sarışan

Öz

Fantezi, bizi modern çağın gerçekliklerinden koparan ve mitolojik yaratıkların olduğu
başka büyülü dünyalara götüren sihirli bir kapıdır. Sinema sanatı ise, görsel zenginlikleri
ile insanın gerçek olana karşı, kendini daha özgür hissedebileceği fantastik evrenler
yaratmaktadır. Yönetmenler de yarattıkları bu evrenleri, kültürel birtakım unsurlar etrafında
şekillendirmektedir. Zira yüzeyde görülen bu evrenin derinine inildikçe, ortaya çıktığı
kültürün yaşayış biçimlerinden ve inanışlarından etkilendiği ve birtakım göstergeleri taşıdığı
görülmektedir. Çalışmada, Japonya’da hakim olan bazı dinsel öğretilerin, fantastik evrene
olan etkilerinin neler olduğunun cevabının verilmesi amaçlanmıştır. Bu anlamda, Japon
yönetmen Hayao Miyazaki’nin Ruhların Kaçışı filmi ele alınacaktır. Filmi seçme nedeni ilk
başta Miyazaki’nin; Japonların gündelik hayatlarının bir parçası olan inanç sistemlerine sıkça
başvurması olmuştur. Sadece bir din olgusu olarak değil, yaşam felsefesi olarak benimsenen
öğretiler, tıpkı gerçek hayatı anımsatan unsurlarla Miyazaki’nin evreninde görülmektedir.
Bunun yanında Ruhların Kaçışı filmi de, fantastik evren anlatısını yansıtması ve hala daha
popüler olması dolayısıyla seçilmiştir. Çalışmanın konusu açısından, kültüre ait dinsel
göstergeleri ortaya çıkarabilmek adına, göstergebilim yöntemi ile çözümleme yapılmıştır.
Miyazaki’nin kendine özgü animasyon stili ile, Japonya’da etkili bazı dini öğretileri içeren
göstergeleri harmanlaması, fantastik evrenin zengin alt metinlerini de ortaya çıkarmıştır.
Böylelikle, Miyazaki’nin filmi üzerinden dinsel göstergelerin, fantastik evrene olan etkisini
yan anlam çözümlemeleri ile ortaya koymak, çalışmanın hedefini oluşturmaktadır

Anahtar Kelimeler

Fantastik, anime, Ruhların Kaçışı, din

A STUDY OF THE FILM “SPIRITED AWAY ACCORDING TO THE SEMIOLOGY METHOD IN THE CONTEXT OF RELIGIOUS MOTIFS

Öz

Fantasy is a magical door that breaks us off from the realities of the era and brings us to
enchanted worlds occupied by mythological creatures. The art of cinema creates fantastic
universes that make the people feel more liberated against what is real with visual wealth.
Directors shape these worlds they create around a slew of cultural elements. This is because as
they dive deeper into these universes viewed on the surface, it is seen that they are affected
by the existence of culture and people through which they emerge and carry a series of
indicators. This study aimed to answer what the effects of some religious teachings dominant
in Japan are on fantastic universes. In this sense, Japanese director Hayao Miyazaki’s film
Spirited Away will be discussed. The reason for the selection of the film was primarily that
Miyazaki frequently referred to systems of belief that are a component of the daily lives of the
Japanese. Teachings adopted not only as religious elements but as philosophies of life are seen
in Miyazaki’s universe with elements that evoke real life. Additionally, the film Spirited Away
was selected because it reflected a narrative of a fantastic universe and is still more popular.
In terms of the subject of the study, analysis was done with a semiology method to produce
the religious indicators that belong to the culture. With Miyazaki’s unique animation style,
he produce the harmonization of indicators that include some religious teachings that are
influential in Japan and the rich subtexts of the fantastic universe. Thus, revealing the effect
of the religious indicators over Miyazaki’s film on the fantastic universe through analyses of
adjacent meaning constitutes the goal of the study.

Anahtar Kelimeler

Fantastic, anime, Spirited Away, religion

Kaynakça

• Benedict R. (2011). Krizantem ve Kılıç Japon Kültürü Üzerine Bir İnceleme. (T. Turgut Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Bir Din Olarak Şintoizm’in Gelişim Süreci. (2000). Dinler tarihi araştırmaları-II içinde. 7 Ağustos 2019, http://ktp.isam.org.tr/pdfdrg/ D075059/2000/2000_DEMIRCIK.pdf.
• Ertekin A. (2007). Fantastik Yazın Nedir? Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35-46.
• Fiske J. (2017). İletişim Çalışmalarına Giriş. (S. İrvan Çev.). Pharmakon Yayınevi.
• Furby J., ve Hines C. (2014). Fantastik. Kolektif Kitap.
• Grossman L. C. (2011). Japanese look to ancient traditions for strength. 6 Ağustos 2019, http://usatoday30.usatoday.com/news/religion/2011-03-15- japanspirit15_ST_N.htm.
• Güvenç B. (2010). Japon Kültürü. Boyut Yayıncılık.
• İpşiroğlu N., ve İpşiroğlu M. (2009). Oluşum Süreci İçinde Sanatın Tarihi. Hayalbaz Kitap.
• Kemp P. (2014). Sinemanın Tüm Öyküsü. (E. Yılmaz ve N. A. Yılmaz Çev.). Hayalperest Yayınevi.
• Mackenzie D. A. (1996). Çin ve Japon Mitolojisi. (K. Ayten Çev.). İmge Kitabevi.
• Mutlu H. (2017). Anime Neyi Anlatıyor? Türler ve Temalar. G. Kuloğlu (Der.) içinde, Tezuka’dan Miyazaki’ye Anime ve Manga (s. 75-92). Antalya: Japon Yayınları.
• Naumann N. (2005). Japon Mitolojisi. (A. Kanat Çev.). İlya İzmir Kitabevi.
• Nutku Ö. (2011). Dünya Tiyatro Tarihi. Mitos-Boyut Yayınları.
• Osmond A. (2014). Ruhların Kaçışı. (H. D. Dalay Çev.). Alfa Basım Yayım.
• Samancı Ö. (2004). Animasyonun Önlenemez Yükselişi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Steinmetz J. L. (2006). Fantastik Edebiyat. (H. F. Nemli Çev.). Dost Kitabevvi Yayınları.
• Şen A. (2014). Kayıp Keşif Yolculuk Japon Sineması Manga ve Anime. Doğu Kitabevi.
• Üstündağ P. (2011). Asya Tiyatrosunda Maske. Beta Basım Yayım.
• Yama-Uba (t.y). 1 Ağustos 2019, https://yokai.fandom.com/wiki/YamaUba.
• Yılmaz A. A. (2009). Dinler Tarihi. Alter Yayıncılık.