Professional or Tradesman? Professional Pendulum of the Pharmacy

Year 2025, Volume: 24 Issue: 52, 260 - 292, 27.06.2025

Feyza Kargılı , Fatma Betül Baştar , Elyesa Koytak

https://doi.org/10.46928/iticusbe.1649390

Abstract

Professions play a crucial role in shaping and transforming working life in Türkiye. In this context, pharmacy emerges as a multifaceted and multidimensional profession that includes many different roles and dynamics. This study aims to explore the reflections of the transformation in the working relations of the pharmacy profession on the professional role and reputation. The research was conducted using grounded theory design, one of the qualitative research methods; and in-depth interviews were conducted with eight owner and managing pharmacists, one assistant pharmacist, two intern pharmacy students, one pharmacy employee, and one hospital pharmacist. The interview data were analyzed under four main themes: pharmacies as a social space, trust-information-representation triangle, professional pendulum, and social media. As a result of the analysis, it was discovered that the pharmacy profession not only includes different professional roles within itself but also has a structure in which professionals assume the roles of other professions while practicing their profession. While this situation reveals the conceptualization of “profession within a profession”, it also introduces the concept of “professional pendulum” to the literature, suggesting that trust, knowledge and representation relations should be kept in balance in the pharmacy profession.

Keywords

Pharmacy , sociology of profession , social role , professional prestige , professional transformation

Profesyonel mi, Esnaf mı? Eczacılıkta Meslek Sarkacı

Abstract

Türkiye’de çalışma hayatının geçirdiği dönüşümler içinde profesyonel meslekler önemli bir yer tutmaktadır. Bu bağlamda eczacılık, birçok farklı mesleki rol ve dinamiği içinde barındıran çok boyutlu bir meslek olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma, hem profesyonel hem “serbest meslek” olarak kabul edilen eczacılık mesleğinin çalışma ilişkilerinde yaşanan dönüşümün eczacıların mesleki rol ve itibarına yansımalarını keşfetmeyi hedefleyen bir araştırmadır. Nitel araştırma yöntemlerinden gömülü teori deseni kullanılarak yürütülen çalışmada, sekiz sahip ve mesul müdür eczacı, bir yardımcı eczacı, iki stajyer eczacılık öğrencisi, bir eczane çalışanı, bir hastane eczacısı ile derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile görüşmelerden elde edilen bulgular; sosyal bir mekân olarak eczaneler, güven-bilgi-temsil ilişkisi, meslek sarkacı, sosyal medya olmak üzere dört başlıkta analiz edilmiştir. Analiz sonucunda eczacılık mesleğinin yalnızca kendi içinde farklı meslek rollerini barındırmakla kalmadığı, aynı zamanda profesyonellerin mesleklerini icra ederken başka mesleklerin rollerini de üstlendiği bir yapıya sahip olduğu anlaşılmıştır. Bu durum, “meslek içinde meslek” kavramsallaştırmasını ortaya çıkarırken, eczacılık mesleğinde güven, bilgi ve temsil ilişkilerinin dengede tutulması gerektiğini ifade eden “meslek sarkacı” kavramını da doğurmaktadır.

Keywords

Eczacılık , meslek sosyolojisi , toplumsal rol , mesleki itibar , mesleki dönüşüm

Ethical Statement

Bu araştırma için İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu’nun 2024/7 sayılı ve 09.09.2024 tarihli kararıyla izin alınmıştır.

References

• Alhaddad, M. S. (2018). Undergraduate pharmacy students' motivations, satisfaction levels, and future career plans. Journal of Taibah University Medical Sciences, 13(3), 247-253.
• Bawa, S., Tonk, R. K., Tonk, J. A., Kumar, S., & Sinla, S. (2010). Career opportunities in pharmacy profession: An informative note. Chronicles of Young Scientists, 1(2), 7-11.
• Baytop, T. (1995). Eczâhâne’den eczane’ye: Türkiye’de eczaneler ve eczacılar (1800–1923). Bayer İlaç Yayını.
• Besier, J. L., & Jang, R. (1992). Factors affecting practice-area choices by pharmacy students in the Midwest. American Journal of Hospital Pharmacy, 49(3), 598–602. https://doi.org/10.1093/ajhp/49.3.598
• Canan, M. Z., Uzun, M. B., & Özçelikay, G. (2024). A study on job analysis in community pharmacies: Case of Ankara. Journal of Faculty of Pharmacy of Ankara University, 48(2), 559-567. https://doi.org/10.33483/jfpau.1403130
• Charmaz, K. (2002). Qualitative interviewing and grounded theory analysis. J. Gubrium & J. Holstein (Eds.), Handbook of interview research: Context and method (s. 675-694) içinde. Sage.
• Charmaz, K. (2006). Constructing grounded theory: A practical guide through qualitative analysis. Sage.
• Çalıkuşu, M., & Özçelikay, G. (2020). Türkiye’de eczacılık mesleğinin gelecek işgücü kapasitesinin analizi. Eczacılıkta Yenilikler, 3, 145-156.
• Çelik, G. (2016). Eczacılık alanında beyaz yaka suçları [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Demir, M., & Eke, E. (2020). Değişen eczacı rolleri bağlamında hastaların eczacılık hizmetleri ile ilgili memnuniyetlerinin değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 555-574.
• Demirdamar, R. (2022). Gelecek 10 yılda eczacı ve eczacılık eğitimi. Türkiye Klinikleri Pharmacy Sciences-Special Topics, 2(1), 52-58.
• Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun. (1953). T.C. Resmî Gazete, 24 Aralık 1953, Sayı: 8591.
• Eiland, L., Flowers, S., Andurkar, S. V., O’Brocta, R. F., Prabhu, S., & Medon, P. J. (2010). A comparative study of student and faculty perspectives regarding career opportunities in pharmacy academia. Currents in Pharmacy Teaching and Learning, 2(1), 39–51.
• Elfituri, A. A., & Sherif, F. M. (2020). Evolving pharmacy profession around the globe towards an improved health care. Iberoamerican Journal of Medicine, 3, 140–141.
• Eren, H. B. (2020). Eczacılık fakültesi son sınıf öğrencilerinde işsizlik kaygısı, girişimcilik niyeti ve umutsuzluk ilişkisi: Ankara ili örneği [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Hanna, L. A., Askin, F., & Hall, M. (2016). First-year pharmacy students' views on their chosen professional career. American Journal of Pharmaceutical Education, 80(9), 150.
• Kılıçdağı, Y., & Özçelikay, G. (2018). Türkiye’de eczacılık alanında lisansüstü eğitiminin bugünü ve geleceği. Yükseköğretim Dergisi, 8(2), 200–206.
• Kıran, B., & Taşkıran, E. G. (2015). Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi 1. sınıf öğrencilerinin meslek tercihine etki eden faktörler. Marmara Pharmaceutical Journal, 19, 159-167.
• Kırpık, G., & İlcektay, A. (2020). Eczacılık mesleğinde kariyer yollarının belirlenmesi: literatür taraması ve yarı-yapılandırılmış mülakat yöntemi ile yapılan bir çalışma. European Journal of Managerial Research, 4(6), 67–90.
• Kırpık, G., & Yılmaz, E. (2018). Eczacılık işletmeciliği kapsamında eczacılık mesleğine ilişkin kariyer açısından sorun belirleme ve öneri geliştirme: Dar kapsamlı bir çalışma. 4th International EMI Entrepreneurship & Social Sciences Congress, 1195–1209.
• Koytak, E. (2022). Mesleğin dönüşümü: Hekimler ve avukatlar. Matbu Kitap.
• Ömür, M. A., & Seçgin, Y. (2024). Girişimcilik niyeti, işsizlik kaygısı ve umutsuzluk ilişkisi: Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu son sınıf öğrencileri örneği. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 31(1), 135–158. https://doi.org/10.18657/yonveek.1430508
• Shen, G., Fois, R., Nissen, L., & Saini, B. (2014). Course experiences, satisfaction and career intent of final year pre-registration Australian pharmacy students. Pharmacy Practice, 12(2), 392. doi: 10.4321/s1886-36552014000200004.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2025). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2023 (B. B. Başara, A. Aygün, T. A. Özdemir, & B. Kulalı, Eds.). Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü.
• Tekiner, H. (2014). Pharmacy in Turkey: Past, present, and future. Pharmazie, 69(6), 477–480. doi:10.1691/ph.2014.3878
• Toklu, H. Z., & Hussain, A. (2013). The changing face of pharmacy practice and the need for a new model of pharmacy education. Journal of Young Pharmacists, 5, 38-40.
• TÜİK (2023). Yükseköğretim İstihdam Göstergeleri 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yuksekogretim-Istihdam-Gostergeleri-2023-53466 adresinden ulaşılmıştır.
• Ulrick, B. Y., & Meggs, E. V. (2019). Towards a greater professional standing: evolution of pharmacy practice and education, 1920–2020. Pharmacy, 7(3), 98.
• Uzun, M. B. (2019). Türkiye’de eczacılık istihdam alanlarının incelenmesi ve sosyal bilişsel kariyer kuramı temelli bireysel ve grup müdahalesi: Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi öğrencileri üzerinde bir uygulama [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Ünlü, S., & Demir, F. (2022). İlaç endüstrisi ve eczacılık eğitimi. Türkiye Klinikleri Pharmacy Sciences-Special Topics, 2(1), 48-51.
• Üstünes, L. (2022). Eczacılığın geleceği. Anatolian Journal of Pharmaceutical Sciences, 1(1), 1-6.
• White, E.V. ve Latif, D.A. (2006). Office-based pharmacy practice: past, present, and future. The Annals of Pharmacotherapy, 40(July/August), 1409–1414.
• Yıldız, B., Çalıkuşu, M., & Özçelikay, G. (2022). Türkiye’de 4 ve 5 yıllık eczacılık eğitiminin karşılaştırılması. Journal of Faculty of Pharmacy of Ankara University, 46(3), 664-683. https://doi.org/10.33483/jfpau.1084463
• Yüceşahin, M. M. (2016). Toplumsal cinsiyet ve mekânın karşılıklı ilişkisi: Patriyarkanın sosyal mekânı örgütleyişine dair bir tartışma. Kadın/Woman 2000, 17(1), 73-101.