Abstract
Building water structures such as fountains, sebil or a sadirvan has always been an important charitable deed. These were
built as works of charity to provide water for a district or street, or for
mosque communities as part of a social complex.
The Edirne Selimiye Mosque, masterwork of Sinan the
Architect, was built on the old palace grounds on a ridge called Kavak Meydanı.
The structure, built by Sultan Selim II between 1568 and 1574, constitutes a
small social complex. This paper examines the wall fountain of the Edirne
Selimiye Complex, which was built by an anonymous architect at an unknown date
and is not mentioned in the biographies and pious endowment charters of Sinan
or in the Selimiye Booklet by Dayezâde Mustafa Efendi. The fountain on the
northern outer court wall of the Edirne Selimiye Complex is introduced for the
first time in this paper by its architectural characteristics and examined for
its location, construction and period. The paper also discusses the importance
of the fountain among the relatively unknown examples built by Sinan, and
evaluates it within the context of fountains and fountain architecture in
Edirne.
References
- ACUN, Hakkı, “Birer Mimari Unsur Olarak Yardım Amaçlı Taşlar (Binek Taşı, Dinlenme Taşı, Sadaka Taşı, Köşe Pahlaması)”, Konya Kitabı X, Yeni İpek Yolu Özel Sayısı, Konya 2007, s. 43-61.
- AKÇIL HARMANKAYA, N. Çiçek, Mimar Sinan Camilerinde Sembolizm, İstanbul 2018.
- AKSU, Hüsamettin; ÇOBANOĞLU, Ahmet Vefa, “Emirgan Meydan Çeşmesi”, Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi, S.11, İstanbul, Aralık 1992, s. 19-22.
- CANAN, İbrahim, “Osmanlı’da Su Kültürü ve Kaynakları”, Osmanlı Su Medeniyeti Uluslararası Sempozyum Bildiriler (5-8 Mayıs 2000), İstanbul 2000, s. 231-244.
- ÇELEBİ, Sâî Mustafa, Yapılar Kitabı (Tezkiretü’l-Bünyan ve Tezkiretü’l-Ebniye) Mimar Sinan’ın Anıları, Çev. Hayati Develi, Samih Rifat, İstanbul 2002.
- ÇELEBİ, Evliya, Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Haz. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı, 3. Kitap, İstanbul 2016.
- ÇOBANOĞLU, Ahmet Vefa, “Sultanahmet Külliyesinde Sebiller ve Çeşmeler”, 17. Yüzyıl Osmanlı Kültür ve Sanatı, 19-20 Mart 1998 Sempozyum Bildirileri, İstanbul 1998, s. 57-76.
- DAĞDEVİREN, Arif, Edirne’de Sinan ve Selimiyesi, 1968.
- DENKNALBANT ÇOBANOĞLU, Ayşe, “Silivrikapı Hadım İbrahim Paşa Camii’nin Plan Özellikleri ve Klasik Dönem Osmanlı Mimarlığı İçinde Benzer Örnekler Üzerine Bir Değerlendirme”, Art Sanat, S.11, İstanbul Ocak 2019, s. 101-137.
- EGLI, Ernst, Osmanlı Altın Çağının Mimarı Sinan, Çev. ve Der. İbrahim Ataç, İstanbul 2009.
- EYİCE, Semavi, “Çeşme”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 8, İstanbul 1993, s. 277-287. İNAN, Afet, Mimar Koca Sinan, Ankara 1968.
- KARABIYIK, Yusuf, Selimiye Camii Özel Defteri Edirn
Abstract
Çeşme, sebil ve şadırvan gibi su yapılarının
inşa edilmesi daima en önemli hayırların başında gelmiştir. Bunlar içinde
çeşmeler en yaygın görülen su yapılarındandır. Bir mahallenin,
bir sokağın bazen de külliyenin bir parçası olarak cami cemaatinin su
ihtiyacını karşılamak üzere bir hayır eseri olarak inşa edilmişlerdir.
Mimar
Sinan’ın ustalık eseri Edirne Selimiye Camii, kent merkezinde, Kavak Meydanı
olarak adlandırılan bir yükseltide eski saray (Saray-ı Atik) alanında inşa
edilmiştir.
Sultan II. Selim tarafından 1568-1574 yılları arasında inşa edilen yapı küçük
bir külliyeyi meydana getirmektedir. Sinan’ın tezkire ve vakfiyeleri ile Dayezâde
Mustafa Efendi’nin Selimiye Risale’sinde de bahsedilmeyen, mimarı ve inşa
tarihi bilinmeyen Edirne Selimiye Külliyesi duvar çeşmesi çalışma konumuzu
oluşturmaktadır. Bu çalışmada Edirne Selimiye Külliyesinin kuzey dış avlu
duvarı üzerinde yer alan çeşmesi, mimari özellikleri bakımından ilk kez
tanıtılarak, bulunduğu konum, yapı ve inşa dönemi açısından incelenmiştir.
Mimar Sinan’ın su yapıları içinde az bilinen çeşmeleri açısından önemi üzerinde
durularak, Edirne çeşmeleri ve çeşme mimarisi açısından bir değerlendirmesi
yapılmıştır.
Keywords
References
- ACUN, Hakkı, “Birer Mimari Unsur Olarak Yardım Amaçlı Taşlar (Binek Taşı, Dinlenme Taşı, Sadaka Taşı, Köşe Pahlaması)”, Konya Kitabı X, Yeni İpek Yolu Özel Sayısı, Konya 2007, s. 43-61.
- AKÇIL HARMANKAYA, N. Çiçek, Mimar Sinan Camilerinde Sembolizm, İstanbul 2018.
- AKSU, Hüsamettin; ÇOBANOĞLU, Ahmet Vefa, “Emirgan Meydan Çeşmesi”, Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi, S.11, İstanbul, Aralık 1992, s. 19-22.
- CANAN, İbrahim, “Osmanlı’da Su Kültürü ve Kaynakları”, Osmanlı Su Medeniyeti Uluslararası Sempozyum Bildiriler (5-8 Mayıs 2000), İstanbul 2000, s. 231-244.
- ÇELEBİ, Sâî Mustafa, Yapılar Kitabı (Tezkiretü’l-Bünyan ve Tezkiretü’l-Ebniye) Mimar Sinan’ın Anıları, Çev. Hayati Develi, Samih Rifat, İstanbul 2002.
- ÇELEBİ, Evliya, Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Haz. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı, 3. Kitap, İstanbul 2016.
- ÇOBANOĞLU, Ahmet Vefa, “Sultanahmet Külliyesinde Sebiller ve Çeşmeler”, 17. Yüzyıl Osmanlı Kültür ve Sanatı, 19-20 Mart 1998 Sempozyum Bildirileri, İstanbul 1998, s. 57-76.
- DAĞDEVİREN, Arif, Edirne’de Sinan ve Selimiyesi, 1968.
- DENKNALBANT ÇOBANOĞLU, Ayşe, “Silivrikapı Hadım İbrahim Paşa Camii’nin Plan Özellikleri ve Klasik Dönem Osmanlı Mimarlığı İçinde Benzer Örnekler Üzerine Bir Değerlendirme”, Art Sanat, S.11, İstanbul Ocak 2019, s. 101-137.
- EGLI, Ernst, Osmanlı Altın Çağının Mimarı Sinan, Çev. ve Der. İbrahim Ataç, İstanbul 2009.
- EYİCE, Semavi, “Çeşme”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 8, İstanbul 1993, s. 277-287. İNAN, Afet, Mimar Koca Sinan, Ankara 1968.
- KARABIYIK, Yusuf, Selimiye Camii Özel Defteri Edirn
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | MAKALELER/ARTICLES |
| Authors | |
| Publication Date | July 31, 2019 |
| Submission Date | February 26, 2019 |
| Published in Issue | Year 2019 Issue: 12 |
