ESKİŞEHİR KENTİNİN ESKİ SİT ALANLARI VE FONKSİYONEL ÖZELLİKLERİ (İLK ÇAĞDAN CUMHURİYETE KADAR)

Year 2018, Issue: 9, 35 - 49, 12.12.2018

Gaye Ertin

Abstract

Eskişehir’in  yerleşim tarihi Paleolitik döneme kadar uzatmak  mümkündür. Antik çağlarda ve Ortaçağda Dorylaion adıyla tanınan Eskişehir ile ilgili ön bilgi, batı Anadolu'da önemli bir medeniyet kuran Friglere uzanır. Şehir, Eretria Doryleos tarafından kurulmuştur. Çeşitli yazarlar, şehrin ilk kurucu yeri olarak Karacaşehir, Şarhöyük ve bugünkü pazar alanının bulunduğu üç farklı yerin varlığına dikkat çeker. Görüşümüze göre kentin en eski yeri şimdi Köprübaşı olarak anılan pazar alanındadır. Roma İmparatorluğunun ikiye bölünmesiyle şehir Bizanslıların egemenliğine girdi ve termal suları  vasıtasıyla rekreasyonel bir önem kazandı.  1071 yılından sonra Anadolu'da Türk fethi ve hakimiyetini takiben şehir Bizanslılar ve Türkler arasında  el değiştirdi ve 1175 Karacaşehir'e taşınarak bir kale kente dönüştü. Selçukluların 13. yüzyılda gerilemesinin ardından  kent Osmanlıların eline geçti ve Osmanlı İmparatorluğunun ilk yerleşilen alanlarından biri oldu. 1877-78 arasındaki göçlerden sonra ve 1894 yılında Berlin-Bağdat demiryolunun açılmasıyla şehir çok canlı bir hale  kavuştu. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra kent, Kurtuluş Savaşı sırasında batı cephesinin üssü haline geldi ve 1921 ise  Yunan kuvvetlerinin eline geçti. 2 Eylül 1922'de özgürlüğüne kavuştu ve 1925'te bir ilçe merkezi haline geldi

Keywords

Dorylaion (Doryleaum), Selçuklu Türkleri, Bizanslılar, Odunpazar, Osmanlı İmparatorluğu Berlin-Bağdat demiryolu

OLD CITY AREAS AND FUNCTIONAL CHARACTERISTICS OF ESKİŞEHİR CITY (FROM THE FIRST ERA TO THE REPUBLIC)

Abstract

It is possible to prolong the age of settlement in Eskişehir, a city with a long historical past as far back as the paleolithic period. Preliminary information concerning Eskişehir known as Dorylaion (Doryleaum)   in ancient times and middle ages, fallas to the tiem of Phyrigians who established an important civilization in the  western Anatolia. The city was founded by Doryleos of Eretria. Various authors have pointed to the presence of three different sites,namely, Karacaşehir, Şarhöyük and the present market area as the first founding place of the city. In our  opinion oldest location of the city is at the market area now called Köprübaşı. Upon dividing of the Roman Empire into two the city fell under the rule of Bizantians and gained importance as recreational place with its thermal waters. Following the Turkish conquests and dominancy in Anatolia after 1071, the city frequently changed  sides between Byzanthians and Turks for sometime and then in 1175 moved to Karacaşehir  and turned into a stronghold place. Uponits capture by Seldjuk Turks when the Byzantine Empire weakened, the city moved to the place now called “Odunpazarı”.With the decline of Seldjuchs in the 13 th century, the city fell to the Ottoman forces and became one of the first settling places of the Ottoman Empire. The city became activated following migrations in 1877-78 and especially with the opening of the Berlin-Baghdad railroad in 1894. The city after the 1st World War became a base for western front during Turkish Independence War and fell to the Greek forces in 1921. The city was liberated in September 2, 1922 and became a district center 

Keywords

Dorylaion (Doryleaum), Seldjuk Turks, Byzanthians, Odunpazarı, Ottoman Empire, Berlin-Baghdad railroad

References

• Ainsworth, F.M. 1840. Traveles and Researche of Asia Minor. London
• Anonim, 1938. Cumhuriyetin On beşinci yılında Eskişehir, İstanbul, Eskişehir Valiliği Barth, Reise 1860, Trapezunt nach Scutari, 1, Pettermann’s Mitteilungen Cilt 98-99
• Comnene Anne, 1945, Alexiade, C:III, , Leib, s:97,Paris Cuinet Vital. 1894 La Turque d’Asie, , Tome IV, Paris, s.207208 Darkot, Besim 1945 İslam Ansiklopedisi-. İstanbul, Milli Eğitim Basımevi, Diest W.Von, 1889.
• Von Permagon über den Dindymos zum Pontas Petersmannn’s Mitteilungen Erganzunsheft, No:94, s.51-53 Evliya Çelebi,2000 Seyahatname, Yapı Kredi Yayınları, Cilt:3 İstanbul.
• Huart, Clement,1892 Konia, Paris Gürol, Abdülkadir 1949. Eskişehir Kılavuzu, Eskişehir,
• İbn-Hurdezbeh-1889. Kitab-al-mesalik-wa-l-Mamalik, , Lieden, Işık,Cemal- Şanlıer, Kenan, 1988. Sosyo-ekonomik Gelişmede Eskişehir, Nereden Nereye; Eskişehir, Eskişehir Ticaret Odası Yayınları No:2 Katip Çelebi,1648
• Cihannüma Kinnier, Mac J. 1813. Journey Throught Asia Minor, London
• Körte Aleksandr. 1886 Anatolitche Skizzen, Berlin Kumann. K Puchstein O. 1890 Reisen in Kleinasien und Nordsyrien.
• Berlin Leake.William .M. 1824 Journal of a tour in Asia Minor;London
• Lukas, Paul 1712 Voyage du Steur Paul Lucas fait par ordre dur oy dans L’asia Mineure, Tome I Paris, Oberheimer R. - Zimmerer H 1899 Durch Syrien und Kleinaisen, Berlin Ramsay William,1890 The Historical Geography of Asia Minor, London Strabo,1930 : The geography of Strabo, , C:V Kitap XII, , Londra Şemsettin Sami, 1899 Kamus-al-a’alam, İstanbul Tchihatcheff, Pierre de 1855. Asie Mineure III Paris, Texier, Charles ,1862. Asie Mineure, Paris, s.408 Togan, Zeki Velidi 1946.
• Umumi Türk Tarihine Giriş. Tarih Araştırmaları, No:2, Cilt:1 İstanbul, , s.309130) Tunçdilek, Necdet 1957 “Eskişehir ve şehrin tekamülü”, İ.Ü.Coğrafya Enstitüsü Dergisi, C:4, s:8, , s.36) Wissowa, Pauly-, 1577-1578. Realencyelopadie d. Klass. AltertumswiV(Dorylaion), Stutgard.