The Tanzimat Edict and the period it opened represent an important threshold in our history in terms of both modernization and institutional translation activities. Similarly, an intense modernization process was followed in the early Republican period. A dynamic translation activity was conducted by both institutions, Encümen-i Daniş and the Translation Bureau. This study aimed to examine the relationship between translation and the modernization and Westernization efforts of Encümen-i Daniş established in the Tanzimat Era and the Translation Bureau established in the early Republican period. Although the translation institutions that existed in earlier periods were individually examined from different perspectives, this study provides a comparative analysis of their influence on social transformation processes. Because translation is a social, historical, and cultural phenomenon, the polysystem theory was selected as the theoretical basis. The findings indicated that Encümen-i Daniş and the Translation Bureau supported the modernization and Westernization efforts, and translation was directly related to these concepts.
Tanzimat Era early Republican period Encümen-i Daniş Translation Bureau modernization Westernization Polysystem Theory
Tanzimat Fermanı ve onun açtığı dönem gerek modernleşme gerekse de kurumsal çeviri faaliyetleri açısından tarihimizde önemli bir eşiği temsil eder. Benzer şekilde erken Cumhuriyet döneminde de yoğun bir modernleşme süreci takip edilmiş hem bireyler hem de Tercüme Bürosu aracılığıyla dinamik bir çeviri faaliyeti sürdürülmüştür. Bu çalışmada Tanzimat Dönemi’nde kurulan Encümen-i Daniş ve erken Cumhuriyet döneminde kurulan Tercüme Bürosu örneklerinde çevirinin modernleşme ve Batılılaşma çabalarıyla ilişkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Daha önce tarihsel süreçte var olan çeviri kurumları tekil olarak farklı bakış açılarıyla ele alınsa da farklı dönemlerden iki kurumun toplumsal değişim süreçlerine yapılan etki açısından karşılaştırmalı olarak birlikte incelenmesi bu çalışmanın literatüre özgün katkısını oluşturmaktadır. Çalışmada çeviri toplumsal, tarihî ve kültürel bir olgu olarak ele alındığından kuramsal altyapıyı oluşturması amacıyla Çoğuldizge Kuramı seçilmiştir. Elde edilen bulgulara göre Encümen-i Daniş’in ve Tercüme Bürosu’nun modernleşme ve Batılılaşma çabalarını destekledikleri ve ilgili dönemlerde gerçekleştirilen çeviri faaliyetlerinin bu kavramlarla doğrudan ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Tanzimat Dönemi erken Cumhuriyet dönemi Encümen-i Daniş Tercüme Bürosu modernleşme Batılılaşma Çoğuldizge Kuramı
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | MAKALELER |
Authors | |
Publication Date | June 30, 2022 |
Published in Issue | Year 2022 Issue: 16 |