A General Evaluation of Modern Egyptian Novels and Short Stories

Year 2025, Issue: 46, 387 - 401, 29.04.2025

Şerafettin Yıldız

https://doi.org/10.26650/jos.1615047

Abstract

Modern Egyptian literature underwent a transformative process under the influence of Western culture, such as Napoleon’s invasion of Egypt at the end of the 18th century. This marked a departure from the classical framework of Arabic literature and ushered in a new phase shaped by Western literary traditions. During the 19th century, Arabic literature was enriched by the introduction of new literary genres, including novels and short stories, through translations from French literature. These developments, combined with educational reforms, laid the foundations for modern Egyptian literature. By the early 20th century, modern short stories had emerged as a literary platform for social critique and the exploration of national identity. Beginning in the 1930s, romanticism gave way to the rise of social realism, which shifted the focus to pressing societal issues. Social realism addressed the themes of poverty, inequality, and injustice, tackling the challenges faced by marginalized groups. However, the repressive regime that followed the 1952 Egyptian Revolution led to the decline of social realism, prompting authors to explore alternative literary approaches such as symbolism. Modern Egyptian literature, shaped by Western influence while preserving elements of traditional Arabic heritage, developed into a rich and nuanced body of work. Combining social critique with the celebration of individual emotions, it became a cornerstone of not only Egyptian but also modern Arabic literature. By reflecting the evolving structure of society, its authors have significantly contributed to the growth of literature on both national and universal levels.

Keywords

Arabic literature , modern , Egypt , novel , short story

Modern Mısır Roman ve Hikâyesi Üzerine Genel Bir Değerlendirme

Abstract

Modern Mısır edebiyatı, Napolyon’un 1798 yılında Mısır’ı işgaliyle başlayan Batı etkisi sonucu Arap edebiyatının klasik yapısından çıkarak Batı edebiyatının etkisi altında yeni bir dönüşüm sürecine girmiştir. 19. yüzyılda Fransız edebiyatından yapılan çeviriler, roman ve hikâye gibi yeni edebi türlerin Arap edebiyatına kazandırılmasını sağlamıştır. Bu gelişmeler, eğitim reformlarıyla birleşerek modern edebiyatın temellerini atmıştır. 20. yüzyılın başlarına gelindiğinde modern hikâye, sosyal eleştiri ve ulusal kimlik arayışının ön plana çıktığı bir edebi alan haline gelmiştir. Bu dönemde romantizm etkisiyle bireysel duyguların yüceltilmesi, okuyucunun sanatsal tatminini sağlamıştır. Ancak, 1930’lardan itibaren sosyal gerçekçilik akımı romantizmin yerini almış ve toplumsal sorunlar edebiyatın merkezine oturmuştur. Sosyal gerçekçilik, toplumsal eşitsizlikleri ele alarak yoksulluk ve adaletsizlik gibi konulara odaklanmıştır. 1952 Mısır Devrimi sonrası rejimin baskıcı bir hale gelmesi, sosyal gerçekçiliğin etkisini kaybetmesine yol açmış ve yazarlar sembolizm gibi farklı edebi üsluplara yönelmiştir. Modern Mısır edebiyatı, Batı etkisiyle başlayan bu dönüşüm sürecinde, ulusal kimliği koruma ve geleneksel Arap edebiyatı ile Batı etkilerini harmanlayarak zengin bir birikim oluşturmuştur. Sosyal eleştiri ve bireysel duyguların yüceltilmesiyle şekillenen bu edebiyat, sadece Mısır’ın değil tüm Arap dünyasının modern edebiyatının temel taşlarından biri haline gelmiştir. Eserlerinde toplumun değişen yapısını yansıtan yazarlar, edebiyatın hem ulusal hem de evrensel düzeyde gelişmesine önemli katkılar sunmuştur.

Keywords

Arap Edebiyatı , modern , Mısır , roman , hikâye

References

• Ancil, Butrus Sem‘ân. Dırâsât fi’r-Rivâyeti’l-‘Arabiyye. Kahire: el-Hey’etu’l-Mısriyyetu’l-‘Âmme li’l-Kitâb, 1987. google scholar
• Aytaç, Bedrettin. Mahmûd Teymûr’un Hikâyeleri ve Romanları. Doktora tezi. Ankara Üniversitesi, 1992. google scholar
• Bedr, ‘Abdulmuhsin Tâhâ. Tatavvuru’r-Rivâyeti’l-‘Arabiyyeti’l-Hadîse fî Mısr 1870–1938. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, 1983. google scholar
• Brugmann, J. An Introduction to the History of the Modern Arabic Literature in Egypt. Leiden: Brill, 1984. google scholar
• Crabbs, Jr., Jack A. The Writing of History in Nineteenth-Century Egypt. Kahire: The American University in Cairo Press, 1984. google scholar
• Davişa, Adid. Arap Milliyetçiliği, Zaferden Umutsuzluğa. Çev. Lütfi Yalçın. İstanbul: Literatür Yayınları, 2004. google scholar
• el-Hafâcî, Muhammed ‘Abdulmun‘im. Dırâsât fî’l-Edebi’l-‘Arabiyyi’l-Hadîs ve Medârisuhu. Kahire: Mektebetu’l-Ezher, 1974. google scholar
• en-Nessâc, Seyyid Hâmid. Tatavvuru Fenni’l-Kıssati’l-Kasîra fî Mısr, Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, 1984. google scholar
• Er, Rahmi. “Modern Lübnan Romanına Genel Bakış”. DTCF Doğu Dilleri Dergisi, 1 (1992): 125–153. google scholar
• Er, Rahmi. Çağdaş Arap Edebiyatı Seçkisi. Ankara: KTB Yayınları, 2004. google scholar
• Er, Rahmi. Modern Mısır Romanı (1914–1944). Ankara: Star Ajans, 1997. google scholar
• eş-Şârûnî, Yûsuf. Dırâsât fi’l-Kıssati’l-Kasîra. Şam: Dâru Ṭalâs, 1989. google scholar
• et-Tahtâvî, Rıfâ‘a Râfi‘. Paris Gözlemleri. Çev. Cemil Çiftçi. İstanbul: Ses Yayınları, 1992. google scholar
• Gibb, H.A.R. İslam Medeniyeti Üzerine Araştırmalar. Çev. Kadir Durak. İstanbul: Endülüs Yayınları, 1991. google scholar
• Goldziher, Ignace. Klasik Arap Literatürü. Çev. Azmi Yüksel ve Rahmi Er. Ankara: İmaj Yayınları, 1993. google scholar
• Güler, Zeynep. Süveyş’in Batısın-da Arap Milliyetçiliği, Mısır ve Nasırcılık. İstanbul: Yeni Hayat Kütüphanesi Yayıncılık, 2004. google scholar
• Hâfız, Sabrî. “Modern Arap Kısa Öyküsü (I).” Çev. Azmi Yüksel. NŞAD, 9 (2003): 77-96. google scholar
• Hâfız, Sabrî. “Modern Arap Kısa Öyküsü (II).” Çev. Azmi Yüksel. NŞAD, 10 (2003): 39-62. google scholar
• Hakkî, Yahyâ. Fecru’l-Kıssati’l-Mısriyye. Kahire: Dâru’l-Kalem, 1987. google scholar
• Heykel, Ahmed. el-Edebu’l-Kısasî ve’l-Masrahî fi Mısr. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, 1983. google scholar
• Heykel, Muhammed Huseyn. Zeynep. Kahire: el-Siyâse Gazetesi, 1956. google scholar
• Hızr, ‘Abbâs. el-Kıssatu’l-Kasîra fî Mısr munzu Neş’etihâ hattâ Sene 1930. Kahire: el-Mektebetu’l-‘Arabiyye, 1966. google scholar
• Hızr, ‘Abbâs. el-Vâkı‘iyye fî’l-Edeb. Kahire: Vızâratu’s-Sekâfe ve’l-İrşâd, 1967. google scholar
• Hourani, Albert. Arap Halkları Tarihi. Çev. Yavuz Alogan. İstanbul: İletişim Yayınları, 1997. google scholar
• Hourani, Albert. Çağdaş Arap Düşüncesi. Çev. Latif Boyacı. İstanbul: İnsan Yayınları, 1994. google scholar
• Köksoy, Mesut. “Necîb Mahfûz’un “Midak Sokağı” (Zuḳâḳu’l-Midaḳḳ) ile Halide Edip Adıvar’ın “Âkile Hanım Sokağı” Romanlarının Tematik Açıdan Karşılaştırılması.”, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 39 (2020), 1155-1213. google scholar
• Landau, Jacob M. Modern Arap Edebiyatı Tarihi (20. Yüzyıl). Çev. Bedrettin Aytaç. Ankara: Gündoğan Yayınları, 1994. google scholar
• Menfalûtî, Erdem Nerede?. Çev. Emrullah İşler. İstanbul: Şûle Yayınları, 1997. google scholar
• Merzûk, Hilmî. Mukaddime fî Dırâseti’l-Edebi’l-Hadîs. Beyrut: Dâru’n-Nahzati’l-‘Arabiyye, 1980. google scholar
• Milson, Menachem. Modern Mısır Romanının Bazı Özellikleri. Çev. Rahmi Er. İstanbul: İlim ve Sanat Yayınları, no. 26. google scholar
• Oktay, Ahmet. Toplumcu Gerçekçiliğin Kaynakları. İstanbul: Tüm Zamanlar Yayıncılık, 2000. google scholar
• Ürün, A. Kazım. Necip Mahfuz Toplumsal Gerçekçi Romanları. Konya: Çizgi Kitabevi, 2002. google scholar
• Yazıcı, Hüseyin. “Hikâye.” DİA. XVII: 479-485. İstanbul: TDV, 1998. google scholar
• Yazıcı, Hüseyin. “Modern Arap Edebiyatında Mehcer (Göç) ve Sürgün Edebiyatı.” Mehcer ve Sürgün Edebiyatı. Haz. Feridun Andaç, içinde 205-231. İstanbul: Bağlam Yayınları, 1996. google scholar
• Yıldız, Musa. “Abdurrahmân eş-Şarkâvî’nin el-Ard Adlı Romanı”. NŞAD, 1 (2001): 36–45. google scholar