Evsizlik ve Kurumsal Ekosistem: Sosyoekonomik Destek Hizmetlerinin Erişilebilirliği ve Yeterliliği

Year 2024, Volume: 44 Issue: 2, 683 - 711, 31.12.2024

Burak Acar

Abstract

Bu araştırma evsizlerle kurumsal hizmet sağlayıcılar arasındaki etkileşimi mercek altına almakta; mevcut kurumsal hizmet ekosisteminin evsizler açısından erişilebilirliğini, etkinliğini ve evsizlerin ihtiyaçlarını ne ölçüde karşıladığını doğrudan yararlanıcıların bakış açısından değerlendirmeyi hedeflemektedir. Araştırmada, evsizliklerin öznel deneyimlerini ve algılarını derinlemesine incelemek amacıyla nitel araştırma yöntemi ve fenomenolojik yaklaşım benimsenmiştir. Veri toplama aracı olarak, araştırma sorularına uygun şekilde geliştirilmiş yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış, İstanbul’un Fatih ve Beyoğlu bölgesinde amaçlı örneklem yönetimiyle ulaşılan 13 evsizle yüz yüze ve derinlemesine görüşme gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular, betimsel analize tabi tutulmuş; (1) evsizlere yönelik kurumsal hizmetlerin çeşitliliği, (2) kurumsal hizmetlerin yeterliliği, (3) hizmet sağlayıcıların tutum ve davranışları ile (4) kurumsal hizmetlerden beklentileri olmak üzere 4 tema etrafında toplanmıştır. Evsizlerin deneyim ve gözlemlerine göre, evsizler yemek, barınma, giysi gibi günlük gereksinimlerini çoğunlukla sivil toplum kuruluşları aracılığıyla karşılamaktadır. Buna karşılık kamu kurumlarının hizmetleri sınırlı, niteliksiz ve istikrarsızdır. Merkezi ve yerel yönetimler evsizlere kış mevsimiyle sınırlı olarak barınma hizmeti ve geçici ve düşük miktarlı nakdi destek nakdi destek sunmaktadır. Evsizlerin sosyal yardım ve hizmetlere erişimlerindeki en temel sorunlardan birisi ikametgâhlarının olmamasıdır. Katılımcıların önemli bir kısmı evsizlik sorununun çözümü noktasında geçici ve sınırlı hizmetler yerine, kalıcı konut ve sürekli istihdam sağlanmasını beklemektedir. Sonuçlar ayrıca evsizlerin, temel ihtiyaçlarını karşılamada büyük ölçüde sivil toplum kuruluşlarına bağımlı olduğunu, kamusal hizmetlerin ise geçici olduğunu ve yetersiz kaldığını ortaya koymaktadır.

Keywords

Evsizlik, Sosyal hizmetler, Kurumsal hizmetler, Sivil toplum kuruluşları

Homelessness and the Institutional Ecosystem: Accessibility and Adequacy of Socioeconomic Support Services

Abstract

This research aims to examine the interactions of individuals experiencing homelessness with corporate service networks and service providers. The study aims to assess the extent to which the existing ecosystem of services meets the needs of homeless individuals and the accessibility and effectiveness of these services from the point of view of direct beneficiaries. In this research, a phenomenological approach from qualitative research methods was adopted to examine in depth the subjective experiences and perceptions of individuals experiencing homelessness. As a data collection tool, a semi-structured interview form developed in accordance with the research questions was used. 13 of the homeless individuals were included in the study, where in-depth face-to-face interviews were conducted with individuals using the snowball sampling technique. The data obtained have been brought together under 4 themes by using the descriptive analysis method: The diversity of corporate services for homeless individuals, the adequacy of corporate services, the attitudes and behaviours of service providers and the expectations of homeless individuals from corporate services. Homeless individuals; he meets his daily needs such as food, housing, and clothes mostly through non-governmental organisations. Sustainable and qualified services in the public sphere remain limited. public and local governments often offer short-term solutions to homelessness, such as housing limited to the winter season and a small amount of temporary cash support. One of the main problems of the homeless people’s access to social assistance and services is their lack of residence. A significant part of the participants highlighted their expectations at the point of providing permanent housing and permanent employment services instead of temporary and limited services at the point of solving the homelessness problem. As a result, it reveals that homeless individuals are largely dependent on non-governmental organisations to meet their basic needs, while public services offer inadequate and temporary solutions. Priority policy objectives should be set to provide long-term and sustainable solutions to the problem of homelessness.

Keywords

Homeless, Social services, Institutional services, Non-governmental organisations

References

• Aile ve Sosyal Hizmet Bakanlığı (t.y.-a). Çocuk Destek Merkezleri, Çocuk Evleri ve Çocuk Hakları, https://www.aile.gov.tr/sss/cocuk-hizmetleri-genel-mudurlugu/cocuk-destek-merkezleri-evleri-haklari/ google scholar
• Aile ve Sosyal Hizmet Bakanlığı (t.y.-b). Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, https://www.aile.gov. tr/sss/kadinin-statusu-genel-mudurlugu google scholar
• Akatay, A. ve Harman, S. (2017). Sivil toplum kuruluşları: yönetim, yönetişim ve gönüllülük. 4. baskı. Bursa: Ekin Yayınevi. google scholar
• Akyıldız, Y. (2017). Dünyada ve Türkiye’de evsizlik sorunu ve çeşitli uygulamalar. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 67-91. google scholar
• Akyıldız, Y. (2020). Evsizlere yönelik sosyal hizmet ihtiyacının ekosistem yaklaşımı bağlamında incelenmesi: İstanbul örneği, (Doktora Tezi). Yalova Üniversitesi. google scholar
• Aynacı, C. (2024). Hak temelli sosyal hizmet ekseninde evsizlerin psiko-sosyal problemleri ve çözüm stratejileri (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya. google scholar
• Bektaş, A. (2014). Evsizlik olgusu ve evsizlere yönelik sosyal politikalar: hükümlü evsizlere ilişkin bir araştırma, (Yüksek Lisans). İstanbul Üniversitesi. google scholar
• Bellibaş, M. (2018). Sistematik derleme çalışmalarında betimsel içerik analizi. Ankara: Pegem Akademi, 511-529. google scholar
• Busch-Geertsema, V., Henke, J. ve Steffen, A. (2020). Homelessness in Germany: Results from the first nationwide count. Journal of Housing and the Built Environment, 35(1), 83-100. google scholar
• Crack, S., Turner, S., Heenan, B. (2007). The changing face of voluntary provision in New Zealand, Health & Place, 13: 188-204. google scholar
• Creswell, J.W. (2016). Araştırma deseni-nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. Ankara: Eğiten Kitap. google scholar
• Creswell, J.W. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri-Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni, Siyasal Kitabevi. google scholar
• Culhane, D. P., Metraux, S., & Byrne, T. (2011). A prevention-centered approach to homelessness assistance: A paradigm shift?HousingPolicy Debate, 21(2), 295-315. https://doi.Org/10.1080/1 0511482.2011.577579 google scholar
• Doğan, Y.B. (2018). Küreselleşen İstanbul’da evsizliğin sosyal hizmet perspektifinden analizi (Beyoğlu örneği), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Yalova Üniversitesi, Yalova. google scholar
• Erbay, E. (2013). Evsizler: Sokakların Görünmeyen Yüzleri. Ankara: SABEV Yay. google scholar
• Ergün, A., & İlhan, N. (2010). Evsizler ve toplum sağlığı. Aile ve Toplum Eğitim Kültür ve Araştırma Dergisi, 5(20), 9-90. google scholar
• FEANTSA. (2010). ETHOS: European typology on homelessness and housing exclusion. FEANTSA Publications. Retrieved from https://www.feantsa.org google scholar
• FEANTSA. (2015). Preventing homelessness in Europe: The importance of housing rights. FEANTSA Publications. google scholar
• FEANTSA. (2017). Homelessness and housing rights in Germany. FEANTSA Publications. google scholar
• Fitzpatrick, S., Kemp, P. & Kinker, S. (2000). Single homelessness: An overview of research in Britain. UK: The Policy Press. google scholar
• Fitzpatrick, S., Cloke, P., & Johnsen, S. (2006). Shelter at the margins: New labour and the changing state of emergency accommodation for single homeless people in Britain. Policy and Politics, 34(4), 711-730. google scholar
• Gümüş, G. (2016). Evsizlik: yeni bir metropol yoksulluğu deneyimi, (Yüksek Lisans). İstanbul Bilgi Üniversitesi. google scholar
• Gürel, M. (2023). Sosyal hizmet perspektifinden evsizlik: müdahale ve uygulama pratikleri. İçtimaiyat, 7(2), 593-613. google scholar
• Gürel, M. (2023). Evsizlik Olgusu ve Evsizlere Yönelik Sosyal Hizmet Çalışmaları: Bursa Örneği, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul. google scholar
• İlhan, N. ve Ergün, A. (2010). Evsizler ve toplum sağlığı. Aile ve Toplum Dergisi, 5(2), 79-90. google scholar
• Kara, Y. (2019). Makro Sosyal Hizmet Çerçevesinde Sivil Toplum Kuruluşlarının Önemi, Altınbaş Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2): 155-169. google scholar
• Karaca, M., Gazi, M. A. ve Çakı, C. (2019). 21. yüzyılın sosyal güvenlik sorunu olarak evsizler: evsizleri konu alan reklam kampanyaları üzerine göstergebilimsel bir inceleme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 32, 505-527 google scholar
• Karaman, H. (2024). Türkiye’de Sosyal Hizmet Perspektifinden Sokağın Bir Çalışma Alanı Olarak Yeniden Yorumu: İstanbul Örneğinde Bir Saha Araştırması, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa, İstanbul. google scholar
• Karaman, M. (2019), Sosyal dışlanma bağlamında evsizlik: İstanbul örneği. (Yüksek Lisans), Sakarya Üniversitesi. google scholar
• Kaya Kılıç, A. ve Aslantürk, H. (2019). Evsizlerin sosyo-demografik özellikleri ve sokak yaşam deneyimleri: Antalya örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(2), 417-437. google scholar
• Kılıç, S. (2013), Örnekleme yöntemleri. Journal of MoodDisorders, 3(1), 44-46. google scholar
• Küçük, M. (2014). Kent yoksulluğu ve evsizlik (İstanbul-Zeytinburnu spor kompleksi barınma evi örneği), (Yüksek Lisans). Sakarya Üniversitesi. google scholar
• Lee, B. A., Tyler, K. A. ve Wright, J. D. (2010). The New Homelessness Revisited. Annual Review of Sociology, 1 (36): 501-521. google scholar
• Levicka, K., Zakova, M., & Stryckova, D. (2015). Identity of street workers working with drug users and sex workers in Slovakia. Romanian Journal for Multidimensional Education/Revista Romaneasca pentru Educatie Multidimensionala, 7(2). google scholar
• Ling, T. (2000). Unpacking partnership: The case of health care. In J. Clarke, S. Gewirtz, & E. McLaughlin (Eds.), New managerialism, new welfare? (pp. 88-95). Sage Publications. google scholar
• Merriam, S. B., & Tisdell, E. J., (2016)., Qualitative research: A guide to design andimplementation. John Wiley & Sons. google scholar
• Merriam, S.B. (2015). Nitel Araştırma- Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, Nobel Yayınları google scholar
• Okumuş, E. (2012). Evsizlik ve evsizler, Diyanet Dergisi. Erişim adresi: https://dergi.diyanet.gov. tr/makaledetay.php?ID=6690 google scholar
• Parsell, C., & Marston, G. (2012). Beyond the ‘at risk’ individual: Housing and the politics of responsibility. CriticalSocialPolicy, 32(2), 240-259. https://doi.org/10.1177/0261018311425206 google scholar
• Pleace, N. (2017). Housing first: Principles, practices, and evidence. Centre for Housing Policy, University of York. google scholar
• Shelter. (2022). Homelessness in England: Statistics and reports. Retrieved from https://england. shelter.org.uk google scholar
• Şan, M.K. ve Küçük, M. (2018). Kentsel yoksulluk, göç ve yoksulluğun yoğunlaşması-ayrışması. Göç Dergisi, 5(2), 185-204. google scholar
• Şentürk, M. (2014). Türkiye’de kamunun ve STK’ların sosyal yardım uygulamaları: Yeni eğilimler ve ihtiyaçlar, Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, 28. Sayı, 2014/1, s.285-307. google scholar
• Vasylenko, O., Grach, Y., Gudz, T., Romanovska, L. ve Kravchyna, T. (2019). Analysis of the formation of personal and professional qualities of future social workers for street social work. google scholar
• Yeter, A. (2018). Sivil toplum kuruluşlarının evsizlere yönelik hizmetlerinin değerlendirilmesi: İstanbul örneği. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(17), 34-60. google scholar
• Yıldırım A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar