Modern Bireyin Yalnızlaşması ve Yabancılaşması Bağlamında Apartman Yaşamı ve Cahit Zarifoğlu’nun “Eksik Yol” Başlıklı Öyküsü

Year 2019, Volume: 59 Issue: 2, 449 - 466, 31.12.2019

Büşra Sürgit

Abstract

Cahit Zarifoğlu, edebiyatın pek çok türünde kalem oynatmış üretken bir yazardır. Zarifoğlu’nun öykücülüğünü odağa alan araştırmalarda genellikle onun İns isimli kitabı hakkında konuşmakla yetinilmektedir. Halbuki Zarifoğlu’nun bu kitabına alınmamış birkaç öyküsü daha bulunmaktadır. Yaşamak adlı günlüklerde karşımıza çıkan “Eksik Yol” bunlardan biridir. Sanatçı, Ankara’da kendisi ve ailesi için kiralık bir konut ararken ilgi çekici bir olay deneyimledikten sonra kaleme almıştır bu öyküsünü. Zarifoğlu, yaşamı boyunca içinde soluk alıp verdiği toplumu ilgiyle gözlemlemiştir. Bu nedenle modernleşme sürecinde yaşanan problemleri eserlerine etkileyici bir biçimde yansıtmayı başarmıştır. “Eksik Yol”, on katlı modern bir apartmanda yaşayan genç bir adamı odağa almaktadır. Modernleşme sürecinin hız kazanmasıyla birlikte mahşer kalabalığını hatırlatan modern kentlerde, ruhtan ve estetikten yoksun devasa beton yığınlarının içinde yaşayan insan giderek yalnızlaşmakta, hem çevresine hem de kendisine yabancılaşmaktadır. İçtenlikli ilişkiler yerini; sığ, resmi ve yüzeysel dokunuşlara bırakmıştır. Ötekine kuşku, korku ve endişe ile yaklaşmak yaygın bir hâl almıştır. Üstüne üstlük şehirleri kuşatan çok katlı betorname binalar, bireyin yalnızlaşma sürecine katkıda bulunmaktadır. Yani modernleşme ve kentleşme bireyin ruhunda tahripkâr etkiler bırakmıştır. “Eksik Yol” bütün bu değişimlerin yansıdığı bir metin olması hasebiyle yakından incelenmeyi hak etmektedir.

Keywords

Cahit Zarifoğlu, öykü, modern birey, apartman, yalnızlaşma, yabancılaşma

Apartment Life and Cahit Zarifoglu’s Short Story Titled “Eksik Yol” in the Context of Isolation and Estrangement of the Modern Individual

Abstract

Cahit Zarifoglu is a prolific author who wrote in various genres of literature. Studies which focus on Zarifoglu’s story writing are generally content with evaulating his story book İns. However he has a few stories that are not included in this book. “Eksik Yol” is one of these stories that we encounter in his diaries entitled Yaşamak. The artist wrote this story after he experienced an interesting event while he was looking for a flat in Ankara. Throughout his life Zarifoglu observed the society in which he breathed with a special interest. Thus he managed to represent the difficulties he encountered in the modernization process impressively. “Eksik Yol” focuses on a young man living in a modern, ten-storey apartment building. As the modernization process accelerates in modern cities which remind us of doomsday, an individual who lives in a monstrous concrete mass, devoid of spirit and aesthetics, becomes increasingly isolated and estranged from his surroundings, and even to himself. Sincere relationships have changed into inadequate, formal and superficial touches. Additionally multistorey concrete buildings which encircle cities contribute to the process of alienation of the human being. In other words modernization and urbanization left ruinous effects on an individual’s soul. “Eksik “Yol” deserves to be examined closely because it is a text reflecting all these changes.

Keywords

Cahit Zarifoglu, short story, modern individual, apartment, isolation, estrangement

References

• Akyıldız, H. (1998). Bireysel ve Toplumsal Boyutlarıyla Yabancılaşma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3, 163-176.
• Akyıldız, Hüseyin & M. A. Dulupçu. (2003). Kavramsal ve Diyalektik Süreç Olarak Yabancılaşma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8, (3), 27-48.
• Alver, K. (2010). Siteril Hayatlar. (2. bs.). Ankara: Hece Yayınları.
• Alver, K. (2014). Komşular ve Komşuluklar. (Ahmet Koyuncu, Ed.). Komşuluk Kültürü içinde (ss.49-71). Ankara: Hece Yayınları.
• Aydemir, M. A. (2014). Komşuluk ve Sosyal Sermaye. (Ahmet Koyuncu, Ed.). Komşuluk Kültürü içinde (ss.149-166). Ankara: Hece Yayınları.
• Bayer, A. (2013). Değişen Toplumsal Yapıda Aile. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, (8), 101-129.
• Cem, A. [Cahit Zarifoğlu]. (1978, Ekim). Eksik Yol. Mavera, (23), 2-4.
• Doğan, S. (2011). Oğuz Atay’ın Romanlarında Bireysel Temalar. (Yüksek Lisans Tezi) Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Görgülü, T. (2016). Apartman Tipolojisinde Geçmişten Bugüne; Kira Apartmanından “Rezidans’a” Geçiş. TÜBA-KED, (14), 2016, 165-178.
• Kartal, G. (2012). Kültür Endüstrisinde Birey, Otorite ve Tahakküm İlişkisi. (Yüksek Lisans Tezi) Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Karagöz, M. (1999). Osmanlı’da Şehir ve Şehirli: Mekân-İnsan-Beşeri Münasebetler (XV-XVIII. Yüzyıl). Osmanlı içinde (ss. 103-110). (C.IV), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Koç, T. (2008). İslâm Estetiği. İstanbul: İSAM Yayınları.
• Koçak Işık, A. (2019). Mustafa Kutlu’nun Hikâyelerinde Kentli İnsan Olmak. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Koyuncu, A. (2014). Gündelik Hayatta Komşuluk. (Ahmet Koyuncu, Ed.). Komşuluk Kültürü içinde (ss. 11-26). Ankara: Hece Yayınları.
• Mutdoğan, S. (2014). Türkiye’de Çok Katlı Konut Oluşum Sürecinin İstanbul Örneği Üzerinden İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 1-27. Erişim adresi:http://www.sdergi. hacettepe.edu.tr/makaleler/KonutOlusumu-SelinMUTDOGANMart2014.pdf
• Özdenören, R. (2011). Kent İlişkileri. (3. bs.). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Özendes, E. (1999). Osmanlı’nın İkinci Başkenti Edirne: Geçmişten Fotoğraflar. İstanbul: Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları.
• Özensel, E. (2012). Kentleşme ve Suç, Kent Sosyolojisi içinde (ss. 365-378). Ankara: Hece Yayınları.
• Özyurt, Cevat. (2007). Yirminci Yüzyıl Sosyolojisinde Kentsel Yaşam. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, (18), 111-126.
• Şahin, D. (2009). Kişilik Bozuklukları, Klinik Gelişim Dergisi, 22, (4), 45-55.
• Talu, N. (2010). Modernlik Söylemi: Endişeli Bakışlarda Modern Birey, METU JFA, 27, (2), 141-171.
• Yalçın, F. (2010). Tahsin Yücel’in Romanlarında Yabancılaşma ve İroni. (Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Yaşar, M. Ruhat. (2007). Yalnızlık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, (1), 237-260.
• Zarifoğlu, Cahit. (2006). Zengin Hayaller Peşinde. İstanbul: Beyan Yayınları.
• Zarifoğlu, Cahit. (2011). Yaşamak. (6. bs.). İstanbul: Beyan Yayınları.