DİB İhtisas Eğitim Programının (2018) Stufflebeam CIPP Modeline Göre Değerlendirilmesi

Year 2023, , 255 - 280, 15.12.2023

İbrahim Kurt , Zeki Salih Zengin

https://doi.org/10.46595/jad.1375320

Abstract

Toplumu din konusunda aydınlatmakla görevli Diyanet İşleri Başkanlığı, çeşitli alanlarda din hizmetlerini yürüten personeline yönelik hizmet içi eğitim kursları düzenlemektedir. Başkanlık teşkilatında görev yapan/yapacak nitelikli elemanları yetiştirmek amacıyla yürütülen eğitim-öğretim faaliyetlerinden biri de bugün itibariyle sayıları 12’yi bulan Diyanet Akademisi Başkanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Dini Yüksek İhtisas Eğitim merkezlerindeki “ihtisas eğitimi” olarak bilinen hizmet içi eğitim kurslarıdır. Günümüz Türkiye’sinde dinî ilimlerin ihya ve inşa mekânları olma potansiyelini barındıran bu merkezler, kurulduğu günden bu yana DİB’in kendi personelini kalifiye ettiği en önemli eğitim kurumu olmuştur. Eğitim kurumları, programlarını ihtiyaca cevap verebilirliği çerçevesinde süreç içerisinde farklı paydaşlarla değerlendirebilmektedir. Programın değerlendirilmesi hem kurum, hem birey hem de toplum açısından son derece gereklidir. Program değerlendirmede farklı yaklaşım ve modeller kullanılabilmektedir. En genel anlamıyla bu değerlendirmelerin yaklaşımları hedefe ve sisteme dayalı, işbirlikçi/katılımcı odaklı değerlendirme yaklaşımları olarak ifade edilmektedir. Literatür incelendiğinde İhtisas eğitimi ve programı ile ilgili pek az çalışmanın yapıldığı, bu çalışmaların ise genellikle genel tanıtım odaklı nicel desenle yürütüldüğü, programın değerlendirildiği çalışmalarda ise belirli bir modelin takip edilmediği görülmektedir. Bu çalışmada İhtisas eğitim programı, sisteme/yönetime dayalı program değerlendirme yaklaşımlarından Stufflebeam’ın CIPP modeli kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışmada program değerlendirme modeli olarak CIPP modelinin kullanılmasının amacı, bu değerlendirmede amacın kanıtlamak olmayışı, geliştirme ve program hakkında karar verme yetkisine sahip kimselere bilgi vermek olması etkili olmuştur. Aynı zamanda araştırmacıya belirli esneklikler sağlaması ve süreç ve sonuç odaklı da yürütülebilmesi bu modelin tercih edilmesindeki bir diğer etken olarak ifade edilebilir.
Anahtar Kelimeler:

Keywords

Program Değerlendirme, Diyanet İşleri Başkanlığı, Dini Yüksek İhtisas Eğitimi, Diyanet Akademi, Stufflebeam, Cıpp.

Evaluation of PRA Specialized Training Program (2018) According to Stufflebeam's CIPP Model

Abstract

The Presidency of Religious Affairs, which is responsible for enlightening the society about religion, organizes in-service training courses for its personnel who provide religious services in various fields. One of the educational activities carried out to train qualified personnel who serve/will serve in the Presidency organization is the in-service training courses known as "specialization training" in the Religious Higher Specialization Education centers operating within the Presidency of the Religious Academy, which number 12 as of today. These centers, which have the potential to be places of revival and construction of religious sciences in today's Turkey, have been the most important educational institutions where DIB has qualified its own personnel since the day it was founded. Educational institutions can evaluate their programs with different stakeholders within the framework of their responsiveness to needs. The evaluation of the program is an extremely positive situation for both the institution, the trainee and the society. Different approaches and models can be used in program evaluation. In the most general sense, the approaches of these evaluations are goal- and system-based, collaborative/participant-oriented evaluation approaches. In addition, program evaluation can be implemented by internal evaluators (individuals from within the program or closely related to the program) and external evaluators (independent/experts from outside the program) or both, depending on the choice of the evaluator. In some evaluation studies, evaluation is made based on the general structure of the program, not within the framework of the model. When the literature is examined, it is seen that very few studies have been conducted on the specialization education and program, these studies are generally carried out with a general promotion-oriented quantitative pattern, and no specific model is followed in the evaluation of the program. Based on this, the study evaluated the specialization training program using Stufflebeam's CIPP model, one of the system/management-based program evaluation approaches. At the same time, it can be stated that another factor in choosing this model is that it provides certain flexibility to the researcher and can be carried out in a process and result-oriented manner.

Keywords

Program Evaluation, Presidency of Religious Affairs, Religious Higher Specialization Education, Religious Academy, Stufflebeam, Cipp.

References

• Akşit, Vehbi. İstanbul Haseki ve Konya Selçuk İhtisasın Program Yönüyle Değerlendirilmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1997.
• Arpacı, Mücahit. “Diyanet İşleri Başkanlığı Vaaz Hizmetleri”. Din Hizmetleri Sempozyumu 1/1 (2008), 194-216.
• Balcı, Ali. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem Akademi, 13. Basım., 2018.
• Bayram, Nuran. Veri Analizi. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2012.
• Dinç, Seyid Enes. Diyanet İşleri Başkanlığı İhtisas Eğitimi Üzerine Bir Araştırma. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Diyanet İşleri Başkanlığı. “İhtisas Eğitim Programı (2021)”, 2021. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/%C4%B0htisas%20E%C4%9Fitim%20Program%C4%B1%20 %20(2021%20YEN%C4%B0).pdf
• Ekşi, Yakup. Dini Yüksek İhtisas Merkezlerinin Eğitim Süreçlerinin Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Kurt, İbrahim. Diyanet İşleri Başkanlığı Dini Yüksek İhtisas Eğitiminin Müftü-Vaiz Yeterlikleri Açısından Değerlendirilmesi. Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2023.
• Tanrıverdi, Belgin. Yeterlik Merkezli Eğitim. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Yayınları, 2012.
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 11. Basım., 2016.