Su Ürünlerinde Kullanılan Paketleme Yöntemleri: Vakum Paketleme, MAP, Biosensörler, Oksijen Emici Etiketler

Yıl 2022, , 128 - 137, 30.06.2022

Mehmet Emin Erdem , Nuri Tunçtaş Bayram Köstekli , İrfan Keskin

https://doi.org/10.35229/jaes.1068174

Öz

Gıdaların muhafaza edilmesinde ve sağlıklı olarak tüketiciye ulaştırılmasında kullanılan paketleme malzemesinin büyük önemi vardır. Ambalajların en önemli özellikleri; üretim yeri, içeriği, üretim tarihi ve menşei gibi birçok bilgi konusunda tüketiciyi aydınlatmasıdır. Su ürünleri avlandığı andan itibaren, karşılaştığı tüm fiziksel ve çevresel faktörlerden etkilendiği için çok çabuk bozulmaktadır. Bunun için de en kısa sürede tüketilmeli, uygun koşullarda işlenmeli veya paketlenerek tüketiciye en iyi kalitede ulaştırılmalıdır. Hızla gelişen su ürünleri sektöründe, akıllı paketleme, akıllı etiketler, biosensörler, vakum ve modifiye ambalaj teknikleri ile oksijen emici etiketler de geliştirilmiştir. Mikrobiyolojik kalite ölçüm etiketleri, pH sensörleri, radyo frekansı tanımlama teknolojisi (RFİD), karekod uygulamaları ile ürünlerin pazarlama sonrası takibi de sağlanmaktadır. Bu çalışmada; su ürünleri paketleme yöntemleri;oksijen emici etiketler, RFİD ve biosensörlerin kullanım alanları hakkında bilgi verilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Su ürünleri, oksijen emici etiketler., MAP, Vakum paketleme

Destekleyen Kurum

Çalışma yazarların kendi imkânları ve Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölümü laboratuvarı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Ürün temininde Kuzey Su Ürünleri A.Ş. destek vermiştir.

Teşekkür

Sinop Üniversitesi

Packaging Methods Used in Aquaculture: Vacuum packaging, MAP, Biosensors, Oxygen Absorbing Labels

Öz

Packaging material is of great importance in preserving food and delivering it to the consumer in a healthy way. One of the most important features of packaging is that it informs the consumer about many information such as production place, content, production date and origin. Fisheries deteriorate very quickly as they are affected by all physical and environmental factors from the moment they are caught.. For this, it should be consumed as soon as possible, processed under appropriate conditions or packaged and delivered to the consumer in the best quality. In the rapidly growing fisheries sector, smart packaging, smart labels, biosensors, vacuum and modified packaging techniques, as well as oxygen absorbing labels have been developed. Microbiological quality measurement labels, pH sensors, radio frequency identification technology (RFID), data matrix applications as well as post-marketing follow-up of the products are also provided. With this work; It is aimed to give information about the packaging methods of fishery products and the usage areas of oxygen absorbing labels, RFID and biosensors.

Anahtar Kelimeler

MAP, Oxygen absorbing labels, vacuum packaging, fish products

Kaynakça

• Anonim, (2022a). Gıda muhafaza yöntemleri, Erişim tarihi: 02.03.2022. https://www.diatek.com.tr/makale-yontem/genel/gida-muhafaza-yontemleri_127.htm.
• Anonim, (2022b). Yenilebilir Polimerik Filmler ve Kaplamalar-1, Erişim tarihi: 02.03.2022. http://www.plastik-ambalaj.com/tr/plastik-ambalaj-makale/2505-yenilebilir-polimerik-filmler-ve-kaplamalar-1.
• Anonim, (2022c). Aktif ve Akıllı Ambalajlama Teknolojisi, Erişim tarihi: 02.03.2022. https://gastro-food.com.tr/tr/anasayfa/danismanlik/59/urun/21/aktif-ve-akilli-ambalajlama-danismanligi
• Anonim, (2022d). Akıllı ambalajlama teknolojisi, Erişim tarihi: 02.03.2022 https://mobil.diatek.com.tr/Makale-Yontem/Akilli-Ambalajlama-Teknolojisi/Akilli-Ambalajlama-Teknolojisi_3320.htm
• Anonim, (2022e). RFID etiketleri ve okuyucu antenleri nasıl çalışır, Erişim tarihi: 02.03.2022. https://www.barkod.com/rfid-etiketleri-ve-okuyucu-antenleri-nasil-calisir
• Anonim, (2022f). Gıda güvenliği çözümleri, Erişim tarihi: 02.03.2022. https://www.genopak.net/oksijen-emici
• Anonim, (2022g). Oksijen emici yenirse, Erişim tarihi: 02.03.2022. http://www.genopak.net/oksijen-emici-yenirse/
• Arashisar, Ş., Hisar, O., Kaya, M. & Yanik, T. (2004). Effects of modified atmosphere and vacuum packaging on microbiological and chemical properties of rainbow trout (Oncorynchus mykiss) fillets. International Journal of Food Microbiology, 97, 209-214.
• Brandon, K., Beggan, M., Allen, P. & Butler, F. (2009). The performance of several oxygen scavengers in varying oxygen environments at refrigerated temperatures: implications for low-oxygen modified atmosphere packaging of meat. International Journal of Food Science and Technology, 44, 188–196. doi.org/10.1111/j.1365-2621.2008.01727.x
• Brody A.L., Strupinsky E.R. & Kline, L.R. (2001). Active packaging for food application. New York: CRC Press; 236s.
• Bykowski, P. & Dutkiewicz, D. (1996). Freshwater Fish Processing and Eguipment in Small Plants, FAO, FisheriesCircular No: 905, FIIU/C905.
• Cichello, S.A. (2015). Oxygen absorbers in food preservation: A review. J Food Sci Technol. Apr; 52(4), 1889–1895. Doi: 10.1007/s13197-014-1265-2
• Çaklı, Ş. (2008). Su Ürünleri İşleme Teknolojisi 2 (Alternatif Su Ürünleri İşleme Teknolojisi) Ege Üni. Basımevi. Bornova İzmir. 77s.
• Çaklı, Ş. & Kılınç, B. (2004). Kabuklu su ürünleri işleme artıklarının endüstriyel alanda değerlendirilmesi. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 21(1-2), 145– 152.
• Çelikkol, I. (2011). Bazı Ön Uygulamaların ve Modifiye Atmosferde Paketleme (MAP)’nin Taze ve Tüketime Hazır (Fresh-Cut) Alphonse Lavallée Üzüm Çeşidinin Kalitesi Üzerine Etkileri. Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bursa–101s.
• Çolakoğlu, F.A., İşmen, A., Özen, Ö., Çakır, F., Yığın, Ç. & Ormancı, H.B. (2006). Çanakkale İli’ndeki su ürünleri tüketim davranışlarının değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 23(3), 387-392.
• Çorapcı, B. & Kocatepe, D. (2019). Modifiye atmosfer (MA) paketlenmiş kırlangıç (Chelidonichthys lucerna Linnaeus, 1758) sotenin kalite özellikleri. Gıda, 44 (6), 1059-1070 doi: 10.15237/gida.GD19093.
• Demirhan, B., (2012). Oksijen Tutucular Kullanılarak Modifiye Atmosferde Paketlenen Tavuk Etlerinde Kalite Değişimleri. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. 162 s.
• Dursun, S., & Erkan, N. (2009). Yenilebilir protein filmler ve su ürünlerinde kullanımı. Journal of FisheriesSciences.com, 23(4), 352-373. DOI: 10.3153/jfscom.2009040.
• Erdem, M.E., Koral, S. & Işıdan, S. (2017). The effect of different packaging methods on microbiological quality criteria and changes in biogenic amines of marinated shad (Alosaimmaculata, Bennett, 1838), Journal of Agricultural Sciences, 23, 404 414.
• Erkan, N., Metin, S., Varlık, C., Baygar, T. & Özden. Ö., 2000. Modifiye atmosferle paketlemenin (map) paneli alabalık marinatlarının raf ömrü üzerine etkisi. Turk J Vet Anim Sci., 24, 585-591.
• Farber, J.M. (1991). Copyrights International Association of Milk, Food and Environmental Sanitarians Microbiological Aspects of Modified-Atmosphere Packaging Technology. Journal of Food Protection. 54, 1, 58-70.
• Göğüş, A.K. & Kolsarıcı, N. (1992). Su Ürünleri Teknolojisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1243, Ders Kitabı: 358, Ankara, 261s.
• Gök, V. (2007). Gıda Paketleme Sanayinde Akıllı Paketleme Teknolojisi. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 1, 45-58.
• Gram, L. & Dalgaard, P. (2002). Fish spoilage bacteria: problems and solutions. Curr. Opin. Biotechnol. 13, 262–266.
• Jongjareonrak, A., Benjakul, S., Visessanguan., W. & M. (2008). Antioxidative activity and properties of fish skin gelatin filmsincorporated with BHT α-tocopherol. Food Hydrocolloids. 22, 449–458.
• Huang, X., Xin, J. & Zhao, J. (2011). A novel technique for rapid evaluation of fish freshness using colorimetric sensor array. Journal of Food Engineering, 105(4), 632-637, doi:10.1016/j.jfoodeng.2011.03.034.
• Karagöz, Ş. & Demirdöven, A. (2017). Gıda ambalajlamada güncel uygulamalar: modifiye atmosfer, aktif, akıllı ve nanoteknolojik ambalajlama uygulamaları. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi (GBAD), 6(14), 9-21.
• Kester, J. & O. Fennema, (1986). Edible films and coatings: A review. Food Technology (USA).40(12), 47-59.
• Kocatepe, D., Turan, H., Altan, C. O., Keskin, I., & Ceylan, A. (2016). Effect of modified atmosphere packaging on the shelf life of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss, Walbaum 1792) mince. Food Science and Technology International, 22(4), 343-352. DOI: 10.1177/1082013215601771.
• Kocatepe, D. & Turan, H. (2011). Su ürünlerinin muhafazasında modifiye atmosfer paketleme teknolojisinin kullanımı. Gıda, 36 (4), 233-240.
• Kokangül, G. & Fenercioğlu, H. 2012. Gıda endüstrisinde akıllı ambalaj kullanımı. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 7(2), 31-43.
• Korkmaz, F. (2018). Yenilebilir film/kaplamalar ve su ürünleri perspektifi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 49 (1), 79-86.
• Mexis, S.F., Chouliara, E. & Kontominas, M.G. (2009). Combined effect of an oxygen absorber and oregano essential oil on shelf life extension of rainbow trout fillets stored at 4 degrees C. Food Microbiol. 26(6):598–605. doi: 10.1016/j.fm.
• Mohebi, E., & Marquez, L. (2015). Intelligent packaging in meat industry: An overview of existing solutions. Journal of food science and technology, 52(7), 3947-3964.
• Öcal, D. & Çakmak Karapınar, D.(2016). Akıllı ambalajlama sistemlerinin tüketicilere yansımaları. 5. Uluslararası Matbaa Teknolojileri Sempozyumu, 04-05 Kasım 2016, İstanbul, Türkiye, 445-454
• Örüng, İ., Karaman, S. & Şirin, Ü. (2016). Nevşehir yöresindeki doğal depoların modern depolarla karşılaştırılması. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGİD Özel Sayı 9-18, Doi: 10.17100/nevbiltek.210954.
• Özden Ö., Kruse R. & Erkan N. (2001). A survey on residues of organochlorine pesticides, nitromusks and chlorobiphenyls in Turkish canned fish products. Deutsche Tierarztliche Wochenschrift, 108, 159-163.
• Özoğul, Y., Özoğul, F. & Küley, (2006). Modifiye edilmiş atmosfer paketlemenin balık ve balık ürünlerine etkisi. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 23(1-2), 193–200.
• Rajesh, R., Ravishankar, C.N. Srinivasa Gopal, T.K. & Varma P.R.G. (2002). Effect of vacuum packaging and sodium acetate on the shelf life of seer fish during iced storage. Packaging Technology and Science, 15(5),241-245.
• Randall, C.F., Bromage, N.R., Thrush, M.A. & Davies, B. (1991). Photoperiodism and melatonin rhythms in salmonid fish. In: A.P. Scott, J.P. Sumpter, D.E. Kime & M.S. Rolfe (eds.), Proceedings from 4th International Symposium on Reproductive Physiology in Fish, Fish Symp 91, Sheffield, 136-138.
• Restuccia, D., Spizzirri, U.G., Bonesi, M., Tundis, R., Menichini, F. & Picci, N. (2015). Evaluation of fatty acids and biogenic amines profiles in mullet and tuna roe during six months of storage at 4 C. Journal of Food Composition and Analysis, 40, 52-60.
• Turan H. & Kocatepe, D. (2013). Different MAP conditions to improve the shelf life of Sea bass. Food Sci. Biotechnol. 22(6): 1589-1599. Doi 10.1007/s10068-013-0255-x
• Sivertsvik, M., Rosnes, J.T. & Bergslien, H. (2002). Modified atmosphere packaging. In: Minimal Processing Technologies in the Food Industry, Ohlsson, T., Bengtsson, N. (ed.). CRC Press, Boston, New York Washington, DC, pp 61-86.
• Sürengil, G. & Kılınç, B. (2011). Gıda ambalaj sektöründe nanoteknolojik uygulamalar ve su ürünleri açısından önemi. Journal of Fisheries Sciences, 5 (4), 317-325.
• Takma, D.K. & Nadeem, H.Ş. (2019). Gıdalarda akıllı ambalajlama teknolojisi ve güncel uygulamalar. GIDA, 44 (1),131-142. doi: 10.15237/gida.GD18106
• Verrez-Bagnis,V., Ladrat, C., Morzel, M., Noel, J. & Fleurence, J. (2001). Protein changes in post mortem sea bass (Dicentrarchus labrax) muscle monitored by one-and two-dimensional gel. Electrophoresis, 22, 1539-1544
• Yılmaz, M., Ceylan, Z.G., Kocaman, M., Kaya, M. & Yılmaz, H. (2009). The effect of vacuum and modified atmosphere packaging on growth of Listeria in Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss) fillets. Journal of Muscle Foods, 20, 465-477.