Kınalızâde’de Aile Ahlâkı

Year 2023, Volume: 7 Issue: 15, 162 - 173, 30.08.2023

Yasemin Budak Yusuf Bahri Gündoğdu

https://doi.org/10.57135/jier.1224369

Abstract

Bu çalışmada, İslâm ahlâk düşüncesinin en güzel ve kapsamlı örneklerinden biri sayılan ve Türkçe yazılmış ilk ahlâk kitabı olan Ahlâk-ı Alâî’deki aile ahlâkı anlayışı konu edinilmiştir. Kınalızâde Ali Çelebi’nin birçok eseri bulunmakla beraber en önemli eseri Ahlâk-ı Alâî’ dir. Bu çalışma kapsamında Kınalızâde Ali Çelebi’nin bu önemli eseri bazı önemli İslâm ahlâk filozoflarının da aile ahlâkı ile ilgili görüşleri ele alınarak incelenmeye çalışılmıştır. Çalışma nitel bir araştırma olup içerik analizi yöntemi izlenmiştir. Veri toplama aracı olarak da Kınalızâde Ali Çelebi’nin Ahlâk-ı Alâî adlı eseri kullanılmıştır. Çalışmanın amacı, tarihsel süreçte aile ahlâkı konusunda fikir üretmiş düşünürlerin görüşleri ışığı altında Kınalızâde’nin Ahlâk-ı Alâî’sindeki aile ahlâkı bahsinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda mümkün olduğunca bu görüşlerin, içinde yaşadığımız çağda ne ölçüde geçerliliğini sürdürdüğü hakkında da fikir yürütülmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte XVI. yüzyılda bir eser yazmış olan Kınalızade’nin görüşleri arasında, günümüzde geçerliliğini koruyamamış olanların bulunmasının çok normal olduğunu belirtmek gerekir.

Keywords

Kınalızâde Ali Çelebi, Ahlâk-ı Alâî, Ahlâk, Aile, Eğitim

References

• Bolelli, N. (2012). “İslâm Tarihinde Okuma-Yazma Ekseninde Arapçanın Gelişmesine Katkı Yapan Kadınlar”. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2(3):19-30.
• Bryson, A. (2022). “Mülk Yönetimi”. Roma’dan İslam’a Ekonomi, Aile ve Toplum İçinde (Y. S. Kamadan, Çev.). Albaraka Yayınları.
• Çağırıcı, M. (2011). Tedbîru’l-menzil. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 40, ss. 260-261). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Çağrıcı, M. (2013). Gazzâli’ye göre İslâm Ahlâk Anlayışı. İstanbul: Ensar Yayınları.
• Demirkol, M. (2016). “Ahlâk-ı Alâî’nin Ahlâk Felsefesi Literatürü İçindeki Yeri ve Özgünlüğü”. Eskiyeni (33):51-78.
• Demirkol, M. (2020). Kınalızâde Ali Çelebi (Günümüz Türkçesiyle) Ahlâk-ı Alâî. Ankara: Fecr Yayınevi.
• Devvânî, C. (2019). Ahlâk-ı Celâlî. 1. bs. Ankara: Fecr Yayınevi.
• el-Kâbisî. (1966). Risaletü’I-Mufassala li Ahvali’l-Muta’allimin Wa ahkami’l- Mu’allimin Wa’l- Muta’allimin, İslâmda Öğretmen ve Öğrenci Meselelerine Dair Geniş Risale. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Gündoğdu, Y. B. (2017). “Mahremiyet Eğitiminin Temeli İnsanlık Şerefi: Ailenin Mesuliyetleri”. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 7(2):387-94.
• Kınalızâde, A. Ç. (2020). Ahlâk-ı Alâî. 3. baskı. editör M. Demirkol. Ankara: Fecr Yayınevi.
• Özturan, H. (2020). Êthostan Ahlâka: Antik Yunan Ahlâk Literatürünün İslâm Dünyasına İntikali ve Alımlanışı. İstanbul: Klasik Yayınları.
• Pazarlı, O. (1980). İslâm’da Ahlâk. Ankara: Remzi Kitabevi.
• Saklı, A. R. (2018). “Kınalızâde Ali Efendi’nin Ahlâk-I Alâî (Devlet Ve Aile Ahlâkı) Adlı Eserinin İncelenmesi”. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi 2(1):147-52.
• Swain, S. (2022). Roma’dan İslam’a Ekonomi, Aile ve Toplum. İstanbul: Albaraka Yayınları.
• Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 8. bs. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Taşkın, S. (2017). “Aristoteles ve Kınalızâde Ali’nin Ahlak Anlayışlarının Karşılaştırılması”. PhD Thesis, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Turan, İ. (2014). “Osmanlı Dönemi Ahlak Kitaplarında Aile Ahlakı: Ahlâk-ı Âlâî Örneği”. Uluslararası Kınalızâde Ailesi Sempozyumu Bildiriler Kitabı 315-34.
• Tusî, N. (2021). Ahlâk-ı Nâsırî. 5. bs. İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Uysal E. (2014). "Devlet Ahlakı," In İslam Ahlak Esasları ve Felsefesi , Ankara: Grafiker Yayınevi, pp. 293-306.