Ortaokul Öğrencilerinin “Elektriğin İletimi” Ünitesindeki Alternatif Fikirlerinin Skor Analiziyle Belirlenmesi

Year 2025, Volume: 9 Issue: 20, 268 - 280, 30.04.2025

İlyas Acet , Mehmet Altan Kurnaz

https://doi.org/10.57135/jier.1553159

Abstract

Bu araştırmanın amacı altıncı sınıf öğrencilerinin elektriğin iletimi ünitesine yönelik alternatif fikirlerinin belirlenmesidir. Elektriğin iletimi ünitesini öğrenmiş öğrenci grubundan veriler toplanmıştır. Altıncı sınıfta öğrenim gören 54 öğrenci ile tarama modeli yöntemiyle yürütülen araştırmada, elektriğin iletimi ünitesine yönelik Aydoğdu (2017) tarafından geliştirilen başarı testi kullanılmıştır. 20 çoktan seçmeli maddeden oluşan başarı testine öğrencilerin verdiği doğru cevapların yanı sıra yanlış cevapları da dahil edilerek analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda öğrenci cevaplarının yüksek skor-yüksek yoğunlaşma (YY), düşük skor-düşük yoğunlaşma (DD), orta skor-orta yoğunlaşma (OO), orta skor-düşük yoğunlaşma (OD) desenlerinde olduğu bulunmuştur. Desenlerden yola çıkılarak öğrencilerin alternatif fikirleri irdelenmiştir. Öğrencilerin elektriksel direnç ve elektriksel direncin bağlı olduğu faktörlerle ilgili alternatif fikirlerinin olduğu bulunmuştur. Çalışma sonucunda elektriğin iletimi ünitesiyle ilgili eksik öğrenmelerin tespiti ve giderilmesine yönelik çalışmaların daha fazla yapılması, fen bilimleri öğretmenlerinin bu konunun öğrenimini gerçekleştirirken daha çok günlük yaşamla ilişkilendirmeleri ve belirlenen alternatif fikirlerin giderilmesine yönelik çalışmalar yapmaları önerilmektedir.

Keywords

Elektriğin iletimi , skor analizi , alternatif fikir , altıncı sınıf.

Ethical Statement

Bu çalışmada tüm etik ilkelerine uyulduğunu beyan ederim.

Thanks

Çalışmalarınızda kolaylıklar dilerim.

Determination of Middle School Students' Alternative Ideas in the "Conduction of Electricity" Unit through Score Analysis

Abstract

This study aims to identify the alternative ideas of 6th-grade students regarding the "Conduction of Electricity" unit. Data were collected from students who had completed the electricity conduction unit. The study was conducted using a survey model with 54 6th-grade students. A test developed by Aydoğdu (2017) assessed student performance on the electricity conduction unit. The test consisted of 20 multiple-choice questions, and correct and incorrect responses were analyzed. The results showed that student responses fell into patterns such as high score-high concentration (HH), low score-low concentration (LL), medium score-medium concentration (MM), and medium score-low concentration (ML). Based on these patterns, students' alternative ideas were examined. It was found that students had misconceptions about electrical resistance and the factors that influence it. As a result, it is recommended that more efforts be made to detect and address learning deficiencies in the electricity conduction unit, that science teachers relate the topic more to everyday life during instruction, and that teachers actively work to correct students' alternative ideas.

Keywords

Electricity conduction , score analysis , alternative ideas , 6th grade.

References

• Acet, İ,, & Akyüz, H. (2020). The effect of student-content interaction on student academic achievement and attitude towards science. Online Science Education Journal, 5(1), 21-31.
• Apaydın, S., Şahin, E., Tezcan, G., & Böyükata, M. (2019). The pre-servıce science teachers’ pre-knowledge about the concept of electrical resistance. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 1–19. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.43815-538293.
• Ayas, A. (2005). Kavram Öğrenimi. S. Çepni içinde, Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi (s. 66-91). Ankara: PegemA.
• Aydoğdu, Z. (2017). Argümantasyon tabanlı öğretimin öğrencilerin fene yönelik akademik başarı, motivasyon, ilgi ve tutumlarına etkisinin incelenmesi (Yüksek lisans Tezi). https://acikerisim.sakarya.edu.tr/bitstream/handle/20.500.12619/74508/EFT030altıncıpdf?sequence=1&isAllowed=y
• Aykutlu, I., & Şen, A. I. (2012). Üç aşamalı test, kavram haritası ve analoji kullanılarak lise öğrencilerinin elektrik akımı konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Egitim ve Bilim, 37(166), 275–288. https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-84885449828&partnerID=40&md5=e271a30f597925519d4378ad9aa96254
• Ayvacı, H. Ş., Ernas, S., & Dilber, Y. (2016). Bağlam temelli rehber materyallerin öğrencilerin kavramsal anlamaları üzerine etkisi: “İletken ve yalıtkan maLLeler” örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 51–78. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/253563
• Baki, A. (1999). Cebirle ilgili işlem yanılgılarının değerlendirilmesi. III. Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, 23-25 Eylül 1998, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon MEB. ÖYGM. 46-55.
• Bao, L. (1999). Dynamics of student modelling: A theory, algorithms, and application to quantum mechanics. Unpublished doctoral dissertation, University of Maryland, Maryland.
• Bonney, C., Klemper, T., Zusho, A., Coppola, B. P., & Pintrich, P. R. science classrooms: What role does motivation play?” In, S. Alsop (Ed.), Beyond Cartesian Dualism: Encountering Affect in the Teaching and Learning of Science. Dordrecht, The Netherlands: Springer, 2005; pp. 8397.
• Brna, P. (1988). Confronting misconceptions in the domain of simple electrical circuits. Instructional Science, 17(1), 29–55. https://www.jstor.org/stable/23369119
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, O. E., Karadeniz, S., & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Caleon, I. S., & Subramaniam, R. (2010). Do students know what they know and what they don’t know? Using a four-tier diagnostic test to assess the nature of students’ alternative conceptions. Research in Science Education, 40, 313-337.
• Canpolat, E., & Ayıldız, K. (2019). 8 . Sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi bilgilerini günlük yaşam ile ilişkilendirebilme düzeyleri. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 21–39.
• Caymaz, B. (2020). Türkiye’de elektrik konusuyla ilgili fen eğitimi alanında yapılan tez çalışmalarının içerik analizi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2020), 701–718. https://doi.org/10.17679/inuefd.642759
• Caymaz, B., & Aydın, A. (2019). Ortak bilgi yapılandırma modelinin yedinci sınıf öğrencilerinin elektrik enerjisi ünitesine ilişkin kavramsal anlamalarına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27, 1955–1975. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3196
• Cevik, E. E., & Kurnaz, M. A. (2019). Analysis of the responses of science teacher candidates to force concept inventory by concentration factor. Universal Journal of Educational Research, 7(1), 111–117. https://doi.org/10.13189/ujer.2019.070115
• Çıldır, I., & Şen, A. İ. (2006). Lise öğrencilerinin elektrik akımı konusundaki kavram yanılgılarının kavram haritalarıyla belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 92–101. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/hunefd/article/viewFile/5000048589/5000045909
• Demirci, N., & Çirkinoğlu, A. (2004). Öğrencilerin elektrik ve manyetizma konularında sahip oldukları ön bilgi ve kavram yanılgılarının belirlenmesi. Turkish Science Education, 1(2), 116–138. http://www.tused.org
• Ecevit, T., & Şimşek, P. Ö. (2017). Öğretmenlerin fen kavram öğretimleri, kavram yanılgılarını saptama ve giderme çalışmalarının değerlendirilmesi. Elementary Education Online, 16(1), 129–150. https://doi.org/10.17051/io.2017.47449
• Ezberci Çevik, E., & Kurnaz, M. A. (2019). Analysis of the responses of science teacher candidates to force concept inventory by concentration factor. Universal Journal of Educational Research, 7(1), 111-117.
• Ezberci Çevik, E., & Kurnaz, M. A. (2021). Development and application of a concept test on the subject of stars. Canadian Journal of Physics, 99(2), 80-87.
• Gaigher, E., & Kriek, J. (2007). Investigation of pre-service teacher’s understanding of Ohm’s Law. In Proceedings of the 15th Annual Conference of the Southern African Association for Research in Mathematics, Science and Technology Education (pp. 377-384).
• Günaydın, M. (2019). V Diyagramları ile yapılan öğretimin altıncısınıf öğrencilerinin kavramsal anlamalarına etkisi: elektriğin iletimi ünitesi (Yüksek Lisans Tezi). Toros Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/108618?show=full
• Günel, M., Atila, M. E., & Büyükkasap, E. (2009). Farklı betimleme modlarının öğrenme amaçlı yazma aktivitelerinde kullanımlarının altıncı sınıf yaşamımızdaki elektrik konusunun öğrenimine etkisi. İlköğretim online, 8(1), 183-199.
• Gökçe, B. (2018). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımının 6. sınıf öğrencilerinin elektriğin iletimi ünitesine yönelik başarı, tutum ve motivasyonları üzerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi.
• Hançer, A. H., Şensoy, Ö., & Yıldırım, H. İ. (2003). İlköğretimde çağdaş fen bilgisi öğretiminin önemi ve nasıl olması gerektiği üzerine bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 80-88.
• Hasanah, U. (2020). The Effectiveness of stem education for overcoming students’ misconceptions in high school physics: Engineering viewpoint. Science Education International, 31(1), 5–13. https://doi.org/10.33828/sei.v31.i1.1
• Hırça, N. (2004). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinde enerji kavramı ile ilgili alternatif fikirlerinin tespiti ve okullar arasındaki farklılıkların karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi.
• Horton, C. (2007). Student alternative conceptions in chemistry. California Journal of Science Education, 7(2), 18-38.
• Hussain, N. H., Salim, K. R., Haron, H. N., Ali, R., & Hussain, H. (2013). Student’s alternative conception in basic electric circuit. Research in Engineering Education Symposium, REES 2013, July, 1–6. https://www.researchgate.net/publication/282009342%0AStudent’s
• Karaaslan, E. H., & Ayas. A. (2016). Fen eğitiminde ‘bilimsel açıklama’ ve önemi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 101-120.
• Karakaya, F., Yılmaz, M., Çimen, O., & Adıgüzel, M. (2020). Identifying and correcting preservice teachers' misconceptions about the alternation of generations. Cumhuriyet International Journal of Education, 9(4), 1047-1063.
• Karakuyu, Y., & Tüysüz, C. (2011). Elektrik konusunda kavram yanılgıları ve kavramsal değişim yaklaşımı. Gaziantep University - Journal of Social Sciences, 10(2), 825–838. http://jssarchive.gantep.edu.tr/~sbd/index.php/sbd/article/view/424
• Kapartzianis, A., & Kriek, J. (2014). Conceptual change activities alleviating misconceptions about electric circuits. Journal of Baltic Science Education, 13(3), 298.
• Karslı Baydere, F., & Aydın, E. (2019). Bağlam temelli yaklaşımın açıklama destekli react stratejisine göre ‘göz’ konusunun öğretimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 755–791. https://doi.org/10.17152/gefad.345897
• Keser, Ö. F., & Başak, H. M. (2013). Yaşamımızdaki elektrik ünitesine yönelik öğrenci kazanım düzeylerinin incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 10(2), 117–127.
• Kızılcık, H. Ş., Çelikkanlı, N. Ö., & Güneş, B. (2015). Fizik öğretmen adaylarının düzgün çembersel hareket konusundaki kavram yanılgılarının zaman içinde değişimi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 9(1), 205-223.
• Kömürcü, S. (2010). Yapılandırmacı yaklaşıma dayalı öğretim gören 6. sınıf öğrencilerinin yaşamımızdaki elektrik ünitesiyle ilgili düşüncelerini içeren nitel bir çalışma (Yüksek Lisans Tezi) [Pamukkale Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Küçüközer, H. (2003). Misconceptıons of first year secondary school students’ about sımple electric circuits. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 142–148.
• Kurnaz, M. A. (2022). Temellendirilmiş zihinsel model teorisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 121–132. https://dergipark.org.tr/tr/pub/amauefd/issue/70418/1091799
• Kurnaz, M. A., Bozdemir, H., Ezberci Ç., E., & Helvacı C., S. (2018). Alternative ıdeas of science teacher candidates ’ about some astronomical concepts. Trakya Journal of Education, 8, 808–821. https://doi.org/10.24315/trkefd.339200.
• Kurnaz, M. A., & Ekşi, Ç. (2015). An analysis of high school students' mental models of solid friction in physics. Educational Sciences: Theory and Practice, 15(3), 787- 795.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Meşeci, B., Tekin, S., & Karamustafaoğlu, S. (2013). MaLLenin tanecikli yapısıyla ilgili kavram yanılgılarının tespiti. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(9), 20–40. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1716191
• Pastırmacı, E. (2011). 7. Sınıf öğrencilerinin iş ve enerji konusundaki alternatif fikirlerinin belirlenmesi ve kavramsal gelişimlerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
• Salih, A., & Polat, M. (2005). Elektrik devreleri konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesinde öğrenme evreleri metodunun etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 39–47.
• Saputro, D. E., Sarwanto, S., Sukarmin, S., & Ratnasari, D. (2018). Students’ conceptions analysis on several electricity concepts. Journal of Physics: Conference Series, 1013(1). https://doi.org/10.1088/1742-6596/1013/1/012043
• Şen, A. İ., & Aykutlu, I. (2011). Fizik öğretmen adaylarının analoji kullanımına ilişkin görüşleri ve elektrik akımı konusundaki analojileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 48–59.
• Şenyiğit, Ç., & Sılay, İ. (2019). Basit elektrik devreleri konusunda üç aşamalı kavram testi geliştirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 69–87. https://dergipark.org.tr/en/pub/deubefd/issue/51015/609631
• Tiftikçi, İ. H., Yüksel, İ., Koç, A., & Çıbık, A. S. (2017). Tahmin gözlem açıklama yöntemine dayalı laboratuvar uygulamalarının elektrik akımı konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesine ve başarıya etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(Özel Sayı), 19–29.
• Van Riesen, S. A. N., Gijlers, H., Anjewierden, A., & de Jong, T. (2018). The influence of prior knowledge on experiment design guidance in a science inquiry context. International Journal of Science Education, 40(11), 1327-1344.
• Viard, J., & Khantine-Langlois, F. (2001). The concept of electrical resistance: How Cassirer's philosophy, and the early developments of electric circuit theory, allow a better understanding of students' learning difficulties. Science & Education, 10(3), 267-28
• Villarino, G. N. B. (2018). Students’ alternative conceptions and patterns of understanding concerning electric circuits. International Journal of Innovation in Science and Mathematics Education, 26(4), 49–70.
• Wainwright, C. L. (2007). Toward learning and understanding electricity : challenging persistent misconceptions. In The Annual Meeting of the Association for Science Teacher Education, 6, 1–30.
• Yıldırım, H. İ., Yalçın, N., & Şensoy, Ö. (2008). İlköğretim altıncı, 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin elektrik akımı konusunda sahip oldukları kavram yanılgıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 1, 67–82.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Gözden Genişletilmiş Beşinci Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M. M. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin ses konusundaki kavramlarla ilgili alternatif fikirlerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods (4th Ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Yüzbaşıoğlu, M.K. (2022). Kuvvetin ölçülmesi ve sürtünme" ünitesine yönelik bağlam temelli tasarlanan çizgi romanların öğrencilerin temellendirilmiş zihinsel model gelişimine etkisi (Doktora Tezi) Kastamonu Üniversitesi. http://earsiv.kastamonu.edu.tr:8080/xmlui/handle/20.500.12597/1849
• Yüzbaşıoğlu, M. K, & Kurnaz, M. A. (2022). Ortaokul öğrencilerinin kuvvetin ölçülmesi ve sürtünme ünitesine yönelik alternatif fikirlerinin incelenmesi: Skor analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 61, 1–22. https://doi.org/10.21764/maeuefd.982221.