Analyzing The Relationship Between The Quality Of Life Index And The Happy Planet Index

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 2, 293 - 325, 25.11.2024

Serkan Özbek , Oğuz Başol , Esin Cumhur Yalçın

https://doi.org/10.54558/jiss.1414234

Öz

Purpose: Individuals' lives are influenced by many factors, and ultimately individuals evaluate the quality of their lives by looking at indicators such as education, health, income, socialization, etc. However, this approach has been criticized in recent years. In this context, the most prominent criticism is that indicators including consumption and environmental impact are not evaluated in determining the quality of life. This study aims to analyze the relationship between the "Quality of Life Index" and the "Happy Planet Index", using 2019 data for European Union member countries.

Method: In the current research, the canonical correlation analysis method, which is a multivariate statistical analysis method that examines the relationship between two data sets containing more than two variables, was used by using STATA package programs. Since there should be no outliers for this method, EU member states that have similar characteristics to each other were selected as a sample, and the 2019 "Quality of Life Index" and "Happy Planet Index" datasets for these countries were accessed from www.numbeo.com and www.happyplanetindex.org websites and used as they are complete and current.

Findings: There is a very strong and positive relationship between the Quality of Life Index and the Happy Planet Index.

Conclusion: As a result of the analysis, it was concluded that the factors affecting the value of the Quality of Life Index of societies are purchasing power, cost of life, health services, environmental pollution and housing prices, while the factors affecting the value of the Happy Planet Index are life expectancy, well-being, environmental struggle and ecological footprint.

Originality: The present study is unique in that it is the first to examine the relationship between the "Quality of Life Index" and the "Happy Planet Index" for EU member countries.

Anahtar Kelimeler

Quality of Life Index, Happy Planet Index, Canonical Correlation Analysis

Yaşam Kalitesi İndeksi İle Mutlu Gezegen İndeksi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Amaç: Bireylerin hayatları birçok unsurdan etkilenmekte ve nihayetinde birey yaşamının kalitesini eğitim, sağlık, gelir, sosyalleşme vb. göstergelere bakarak değerlendirmektedir. Ancak son yıllarda bu yaklaşımın eleştirildiği de göze çarpmaktadır. Bu bağlamda eleştirilerin en öne çıkanı yaşam kalitesinin belirlenmesinde tüketim ve çevresel etkilerini içeren göstergelerin değerlendirilmemiş olmasıdır. Araştırmada Avrupa Birliği Üyesi ülkeler için 2019 yılı verileri kullanılarak “Yaşam Kalitesi İndeksi” ile “Mutlu Gezegen İndeksi” arasındaki ilişkinin analiz edilmesi amaçlanmıştır.

Yöntem: Mevcut araştırmada STATA paket programlarından faydalanılarak ikiden fazla değişken içeren iki veri seti arasındaki ilişkiyi inceleyen çok değişkenli istatistiksel analiz yöntemi olan kanonik korelasyon analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntem için uç değerler olmaması gerektiğinden birbirlerine benzer özellikler sergileyen AB üyesi ülkeler örneklem olarak seçilmiş, eksiksiz ve güncel olması nedeniyle de bu ülkelere ait 2019 yılı “Yaşam Kalitesi İndeksi” ve “Mutlu Gezegen İndeksi” veri setleri www.numbeo.com ve www.happyplanetindex.org sitelerinden erişilerek kullanılmıştır.

Bulgular: Yaşam Kalitesi İndeksi ile Mutlu Gezegen İndeksi arasında çok güçlü ve pozitif yönlü bir ilişkinin varlığı görülmüştür.

Sonuç: Gerçekleştirilen analizler neticesinde toplumların yaşam kalitesi indeksi değerini etkileyen etkenlerin satın alma gücü, yaşam maliyeti, sağlık hizmetleri, çevresel kirlilik ve konut fiyatları; mutlu gezegen indeksi değerini etkileyen etkenlerin ise yaşam süresi, iyi oluş hali, çevresel mücadele ve ekolojik ayak izi olduğu sonucuna varılmıştır.

Özgünlük: Mevcut araştırma AB üyesi ülkeler için “Yaşam Kalitesi İndeksi” ile “Mutlu Gezegen İndeksi” arasındaki ilişkinin ilk incelendiği çalışma olması bakımından özgündür.

Anahtar Kelimeler

Yaşam Kalitesi İndeksi, Mutlu Gezegen İndeksi, Kanonik Korelasyon Analizi

Etik Beyan

Bu araştırmada kullanılan veriler internet üzerinden sağlanmıştır. Bu nedenle etik kurul izni alınmamıştır.

Kaynakça

• Abrams, M. (1973). Subjective social indicators. Social Trends 4, London: HMSE, 35-50.
• Akyüz, H., Yaşartürk, F., Aydın, İ., Zorba, E. & Türkmen, M. (2017). Üniversite öğrencilerinin yaşam kalitesi ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Özel Sayı 2, 253-262.
• Alpar, R. (2017). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemler. Detay Yayıncılık: Ankara.
• Alpaykut, Süleyman (2017), Türkiye’de illerin yaşam memnuniyetinin temel bileşkenler analizi ve topsıs yöntemiyle ölçümü üzerine bir inceleme. SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.4, S.29: 367–395.
• Andrews, F.M. (1974). Social indicators of perceived life quality. Social Indicators Research I, 279-299.
• Arkan, A. (2005). Fârâbî’nin gözüyle ahlâk-siyaset ilişkilerinin analizi. Sözlü Bildiri, 2. Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu Bildiri Kitabı. Sakarya, 387-396.
• Başar, S. (2018). Düzenli egzersizin depresyon, mutluluk ve psikolojik iyi oluş üzerine etkisi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5 (3), 25-34.
• Bayrak, M. (2011). Sporu bırakmış profesyonel futbolcuların depresyon düzeylerinin yaşam kalitesi açısından değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Samsun; Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı.
• Behdioğlu, S., Duran, C., Giderler, C., Aktı, Ü., Boz, D., (2018). Conscientious ıntelligence: a scale development. The Conscientious Intelligence (Editör Dursun Boz-Ümit Aktı). ISBN: 978-605-344-768-9 Gazi Kitabevi, Ankara.
• Bektaş, H. & Tekin, M. (2013). Finansal oranlar ve borsa performans oranları ilişkisi: imkb’de işlem gören bankaların kanonik korelasyon analizi. Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, 34(1): 317-324.
• Bilir, N., Özcebe, H., Vazioğlu, S. A., Aslan, D., Subaşı, N. ve Telatar, T. G. (2005). Van ilinde 15 yaş üzeri erkeklerde sf-36 ile yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 25, 663-668.
• Bowling A. (1998). Measuring health. a review of quality of life measurement scales. Second edition. Buckingham, Open University Press.
• Boylu Aydıner Z. ve Paçacıoğlu B. (2016). Yaşam kalitesi göstergeleri. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi Cilt: 8, Sayı: 15, Yıl: 2016.
• Büyükdüvenci, S. (1993). Aristoteles'te mutluluk kavramı. Felsefe Dünyası, Sayı: 9, s. 41-45.
• Cılga, İ. (1994). Gençlik ve yaşam niteliği. Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara
• Chen H. (2015). An analysis of Bhutan’s gross national happiness. Seven Pillars Institute Moral Cents.
• Cömertler, S. & Cömertler, N. (2020). Çevre kalitesi ve mutluluk ilişkisi ekseninde yeşil kentler & mutlu ülkeler. Kent Akademisi, 13 (3), 387-403.
• Çağlar, A. (2020). İllerin yaşam kalitesi: Türkiye istatistik kurumu verileriyle veri zarflama analizine dayalı bir indeks. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Aralık 2020, C. 15, S. 3, 875 – 902.
• Çirkin, Z. & Göksel, T. (2016). Mutluluk ve gelir. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71 (2), 375-400.
• Dertli G., Kurçer M., Erdoğan Z. (2021). Happiness level and life qualıty of the elderly living in different life conditions: a comparative study. OTSBD, 6(1): 53-63.
• Deviren, V.N. ve Yıldız O. (2017). Gayrisafi milli mutluluğun ekonomik kalkınmadaki rolü: Bhutan krallığı örneği. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 4 (Sf. 232-248).
• Diener, Ed; Suh, Enkook. M. (1997). Measuring quality of life: economic, social, and subjective ındicators. Social Indicators Research, Vol.40, No.1: 189-216.
• Diener, E., & Ryan, K. (2009). Subjective well-being: a general overview. South African Journal of Psychology, 39(4), 391–406.
• Diener, Ed (1984), Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575.
• Diener, E. ve Suh, E. (1997). Measuring quality of life: economic, social, and subjective indicators. Social Indicators Research, 40(1), 189-216.
• Edisan, Z. ve Kadıoğlu, F. (2013). Yaşam kalitesi kavramının antik dönemdeki öncüleri. Lokman Hekim Journal, 3(3), 1-4.
• Ercan Şahin N., Emiroğlu O., (2014), Huzurevinde yaşayan yaşlıların yaşam kalitesi ve yaşam kalitesini etkileyen faktörler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2014; 1(1): 57-66.
• Eriş, Hayriye M. ve Anıl, D. (2016). Üniversite öğrencilerinin yaşam kalitesi düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3): 491-504.
• Eryılmaz, A. (2014). Herkes için mutluluğun başucu kitabı. (1.Baskı). Ankara: Pegem Akademi. Farquhar, M. (1995). Definitions of quality of life: a taxonomy. Journal of Advanced Nursing 22: 502-508.
• Gerharz EW and Emberton M. (1999). Quality of life research in urology. World J Urol 1999; 17: 191-2. Gezer, T. & Aysan, Ü. (2023). Sosyal politikaların mutluluk üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 30 (1), 179-196.
• Güler M., Dönmez A. (2011), İyi olma hali bağlamında uyum düzeyi kuramı ve hedonik döngü. Türk Psikoloji Yazıları, Haziran 2011, 14 (27), 38-45.
• Günay E.K., Ata O. (2018). Gelir mutluluk getirir mi? ülkelerin gelir ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkiye yönelik bir değerlendirme. Kesit Akademi Dergisi, Yıl: 4, Sayı:17, Aralık 2018, s. 161-192.
• Johnson, R.A. & Wichern, D. W. (2002). Applied multivariate statistical analysis. Pearson Education, Prentice-Hall Inc, New Jersey.
• Kangal, A. (2009). Üniversite yaşam kalitesi ölçeğinin psikometrik özelliklerinin incelenmesi ve Türk üniversite öğrencilerine uyarlanması. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• Kessler RC, ve öte. (1994), Lifetime and 12-month prevalence of DSM-III-R psyciatric disorders in the United States: results from the National Comorbidity Survey, Arch Gen Psychiatry, 52:8-19.
• Kısar Koramaz, Elif (2010), Yaşam kalitesinin yükseltilmesinde yeşil alanların etkinliğinin ölçülmesi ve geliştirilmesine yönelik model önerisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Koçak, Hüseyin (2009), Coğrafi bilgi sistemlerinin kentsel yaşam kalitesinin yükseltilmesine etkileri üzerine bir değerlendirme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.25: 141–147.
• Köksal, A. Yasemin (2021). Mutluluk ekonomisi ve beyin göçü: Türkiye örneği. Doktora Tezi. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Öğe, B., Yıldırım, İ., Gencer, Y. G. & Eriş, F. (2021). Covid-19 pandemi döneminde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile yaşam kalitesi ilişkisinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 6 (4), 343-358.
• Öksüz E. ve Malhan S. (2005), Sağlığa bağlı yasam kalitesi kalitemetri. Baskent Üniversitesi Yayınları.
• Özkan, F. (2013). Sokrates’in entelektüalist ahlâkı. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi / Journal of Social Sciences, (4), 35-53.
• Maslow, A. (1970). Motivation and personality. New York: Longman.
• Murat, D. & Gürsakal, S. (2015). Determining the relationship between happiness and human development: multivariate statistical approach, Alphanumeric Journal, 3 (1), 67-79.
• Müezzinoğlu T. (2005), Yaşam kalitesi. Üroonkoloji Derneği Bülteni 2005 c:4 sayı:1 25-29.
• Noll, Heinz-Herbert (1996), Social ındicators and social reporting: the ınternational experience, symposium on measuring the wellbeing and social ındicators-final report, (Ed. Canadian Council Social Development) Canadian Council on Social Development: Ottawa: 1–24.
• Priestley, J.B. (1944), Daylight on Saturday. William Heinemann LTD London&Toronto, https://archive.org/details/daylightonsaturd0000prie/page/n5/mode/2up?view=theater (erişim tarihi 23.09.2023).
• Sapancalı, F. (2009). Toplumsal açıdan kentsel yaşam kalitesi. İzmir: Altın Nokta Basın Yayın
• Sapmaz, F. & Doğan, T. (2012). İyimserliğin mutluluk ve yaşam doyumuna etkisinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (3), 63-69.
• Sayım, Ferhat (2021). Sosyal bilimlerde araştırma ve tez yazım yöntemleri. Seçkin Yayınları 4. Baskı
• Shin, D., and Johnson, D. (1978). Avowed happiness as an overall assesment of the quality of life. Social Indicators Research, 5(1), 475-492.
• Şeker, M., (2010). Mutluluk ekonomisi. İktisat Fakültesi Sosyoloji Konferansları, vol.39.
• Şeker, Murat (2015), Quality of life ındex : a case study of İstanbul. Ekonometri ve İstatistik E-Dergisi, S.23, 1–15.
• Tekkanat, Ç. (2008). Öğretmenlik bölümünde okuyan öğrencilerde yaşam kalitesi ve fiziksel aktivite düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi.
• Terzibaş, P. (2020). Mutluluk ekonomisi ve Easterlin paradoksunun testi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Thompson, B. (1984). Canonical correlation analysis: uses and ınterpretation (Quantitative Applications in the Social Sciences), Sage Publications,Inc, London.
• Top, M. Ş., Özden, S. Y. ve Sevim, M. E. (2003). Psikiyatride yaşam kalitesi. Düşünen Adam, 16(1), 18-23.
• Toper, F. & Özpolat, A. O. (2023). Yaşlılıkta yaşam kalitesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12 (1), 341-351.
• Türker, N., Selçuk, Ş. & Özyıldırım, A. (2016). Turizmin yerel halkın yaşam kalitesi üzerine etkisi: Safranbolu örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (1), 1-13.
• Tüzün, H.E. ve Eker, L. (2003). Sağlık değerlendirme ölçütleri ve yaşam kalitesi. Sağlık ve Toplum, 13,3-7. Uçgunoğlu Erarslan, M. (2020). Türkiye’nin bölgesel mutluluk ekonomisi. Doktora Tezi,Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Ulukan, H. & Esenkaya, A. (2020). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin yaşam kalitesi ile mutluluk düzeylerinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3 (1), 185-201.
• United Nations (1997). Glossary of environment statistics, studies in methods. Series F, No. 67.
• Uysal Şahin, Ö. (2021). Quality of life and global climate change. Journal of Awareness , 6 (3) , 147-154.
• Veenhoven, R. (2004). Happy life years: a measure of gross national happiness. K. Ura & K. Galay (Ed.), in Gross National Happiness and Development, 287-318.
• World Health Organization (1947), The constitution of the WHO. WHO Chronicle, 1947; 1: 29.
• WHO: World Health Organization (1997). WHOQOL Measuring quality of life, programme on mental health- division of menthal health and prevention of substance abuse.
• WHOQOL (1997), Measuring quality of life. programme on mental health division of mental health and prevention of substance abuse world health, World Health Organization. https://www.who.int/mental_health/media/68.pdf
• Yalçın, E. C. (2022). The relationship between labor market ındicators and quality of life: canonical correlation analysis for the oecd countries. International Journal Of Economics, Politics, Humanities & Social Sciences (5)1, 17 – 28.
• Yancar, C. (2005). Madde bağımlılarında ikinci eksen komorbidite ve kişilik özeliklerinin bağımlılık şiddeti ve yaşam kalitesine etkisinin değerlendirilmesi. Uzmanlık Tezi, İstanbul; Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 11. Psikiyatri Birimi.
• Yapıcı, A. (2006). Alkol bağımlılığında depresyon ve anksiyetenin yetiyitimi ve yaşam kalitesine etkisi. Uzmanlık tezi, İstanbul; Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 11. Psikiyatri Kliniği
• Yılmaz, A. (2017). Mutluluk ekonomisi; sosyo-ekonomik yapının toplumsal mutluluk algısı ve memnuniyetine etkisi: Türkiye örneği. Yüksek Lisans Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yüksel Oktay, E., Karahan, K. K., Yıldırım, Y. Z. & Doğan, A. S. (2019). Yalova üniversitesi öğrencilerinin üniversite yaşam kalitesi algılarının değerlendirilmesi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (19), 17-43.
• Numbeo (2023). Quality of life ındex by country. https://www.numbeo.com/quality-of-life/rankings_by_country.jsp
• Happy Planet Index (2019). How happy is the planet? https://happyplanetindex.org/wp-content/themes/hpi/public/downloads/happy-planet-index-briefing-paper.pdf https://www.sciencedirect.com/search?qs=%22quality%20of%20life%22 (erişim tarihi 26.09.2023)