Biyoloji Öğretmen Adaylarının Kovid-19 Pandemisine ve Biyoloji-Sağlık Eğitimine Yönelik Görüşleri

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 120 - 132, 30.09.2022

Esra Çakırlar-altuntaş , Miraç Yılmaz

https://doi.org/10.55661/jnate.1130520

Öz

Kovid-19 enfeksiyonunun yarattığı pandemi süreci, sağlığı korumanın sadece bireylerin değil toplumun da sağlığını korumak adına ne denli gerekli olduğunu ve sağlığın geliştirilmesi için nitelikli bir biyoloji-sağlık eğitiminin önemini ortaya koymuştur. Bu nedenle, ülkemizde sağlık eğitiminin niteliği ve güncelliği titizlikle ele alınmalı ve çok yönlü olarak araştırılmalıdır. Bu çalışma, biyoloji öğretmen adaylarının Kovid-19 pandemisi ve biyoloji-sağlık eğitimine etkilerine ilişkin görüşlerinin incelenmesini amaçlamaktadır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışma, durum çalışmasıyla desenlenmiş olup, elde edilen veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Çalışma grubunu, bir devlet üniversitesinin 1-4. sınıflarına devam eden, gönüllü 50 biyoloji öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Sonuçlarımıza göre, biyoloji öğretmen adaylarının Kovid-19 ile ilgili bilgi düzeylerinin yoğunlukla orta ve yüksek düzeylerde tahmin ettikleri ve Kovid-19 pandemisinin biyoloji ve sağlık eğitiminin önemini arttırdığını düşündükleri görülmüştür. Biyoloji öğretmen adaylarının en yoğun görüş bildirildiği “Kovid-19 Pandemisinin Biyoloji-Sağlık Eğitiminin Önemini Arttırdı” teması, özellikle Kovid-19’un bireylerde bilişsel, duyuşsal ve davranışsal farkındalığa ilişkin olumlu görüşleri kapsamaktadır. Biyoloji öğretmeni yetiştirilmesinde ihtiyaç duyulan değişikliklere dair görüşlerin hem “Lisans Programının Geliştirilmesi”ne hem de “Lisans Öğretiminin Geliştirilmesi”ne yönelik temalarda yoğunlaştığı; ortaöğretim biyoloji-sağlık eğitiminde ihtiyaç duyulan değişikliklere dair görüşlerin ise özellikle “Biyoloji/Sağlık Bilgisi Öğretim Programlarının Geliştirilmesi” yönünde ağırlık taşıdığı görülmektedir. Bu sonuçlar, ülkemizde hem lisans hem de ortaöğretim programlarında sağlık eğitiminin yenilenmesi ve geliştirilmesi adına değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Kovid-19, biyoloji öğretmen adayı, biyoloji-sağlık eğitimi

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Arastaman, G., Öztürk Fidan, İ. & Fidan, T. (2018). Nitel araştırmalarda geçerlik ve güvenirlik: Kuramsal bir İnceleme, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75.
• Ben-Shlomo & Kuh, 2002. A life course approach to chronic disease epidemiology: conceptual meodels, empirical challenges and interdisciplinary perspectives, International Journal of Epidemiology, 31:285-293.
• Berçin, T. (2010). Lise öğrencilerinin sağlıklı yasam biçimi davranısları ve bu davranısları etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Eğitimi Programı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Bebi̇ş, H., Akpunar, D., Özdemi̇r, S. & Kılıç, S. (2015) Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi Gülhane Tıp Dergisi, 57, 129-135
• Clum G. A., Rice J. C., Broussard M., Johnson C. C. & Webber L. S. (2014). Associations between depressive symptoms, self-efficacy, eating styles, exercise and body mass index in women. J Behav Med., 37,577–586, DOI 10.1007/s10865-013-9526-5.
• Demir, Y. & Gözüm, S. (2011). Sağlık eğitiminde yeni yönelimler; web destekli sağlık eğitimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 4 (4), 196-203.
• Di Pietro, G. B., Biagi, F., Dinis Mota Da Costa, P., Karpinski, Z., & Mazza, J. (2020). The likely impact of Covid-19 on education reflections based on the existing literature and recent international datasets. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Erhan, Ç & Gümüş, Ş. (2020). Küresel salgın sonrasında yükseköğretimde fırsatlar ve riskler: üniversitelerin geleceği. M. Şeker, A. Özer, & C. Korkut (Edt.). Küresel salginin anatomisi insan ve toplumun geleceği (ss.193-209). Türkiye Bilimler Akademisi. Erişim tarihi: 10/06/2022 https://www.researchgate.net/profile/Cem-Korkut/publication/342877347_Kuresel_Salginin_Anatomisi_Insan_ve_Toplumun_Gelecegi/links/5f0ad61fa6fdcc4ca463603d/Kueresel-Salginin-Anatomisi-Insan-ve-Toplumun-Gelecegi.pdf#page=173
• Gözüm, S. & Çapık, C. (2014). Sağlık davranışlarının geliştirilmesinde bir rehber: Sağlık i̇nanç modeli. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 7(3), 230-237.
• Haleem, A., Javaid, M., & Vaishya, R. (2020). Effects of Covid-19 pandemic in daily life. Current Medicine Research and Practice, 10, 78-79. https://doi.org/10.1016/j.cmrp.2020.03.011
• Hergüner, G., Yücel, A. S., Yaman, Ç., Sevi̇l, Ü., Korkmaz, M. & Küçüközkan, Y. (2019). Sağlık ve beslenme ilişkisinin incelenmesi. 2. Uluslararası Sağlıklı Yaşam Kongresi, 10-11 Ekim, İstanbul.
• Karabulutlu, Ö., & Kılıç, M. (2011). Üniversite öğrencilerinin cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakkındaki bilgi düzeyilerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik Ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(2), 39-45.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: A source book of new methods. London: SAGE Publications.
• Moschovi, D., Kapetanakis, E. I., Sfyridis, P. G., Spyridon, R. & Mavrikaki, E. (2020). Physical activity levels and self-efficacy of Greek children with congenital heart disease compared to their healthy peers. Hellenic Journal of Cardiology, 61, 180-186.
• Neuman, D. (2014). Qualitative research in educational communications and technology: A brief introduction to principles and procedures. Journal of Computing in Higher Education, 26(1), 69-86.
• Nutbeam, D. (2000). Health literacy as s public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International, 15(3), 259-268.
• Ofosu, N. N., Ekwaru, J. P., Bastian, K. A., Loehr, S. A., Storey, K., Spence J. C. & Veugelers P. J. (2018). Long-term effects of comprehensive school health on health-related knowledge, attitudes, self-efficacy, health behaviours and weight status of adolescents. BMC Public Health, 18:515 https://doi.org/10.1186/s12889-018-5427-4
• Ottawa Sözleşmesi, (1986). Sağlığın teşviki ve geliştirilmesi, sağlığın teşviki ve geliştirilmesine yönelik dönüm noktaları: Global konferanslardan bildiriler, dünya sağlık örgütü. T.C. Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı 2011, Yayın No: 813 ISBN : 978-975-590-362-0 1. Baskı Ankara.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: sosyal bilmlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilmler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özvarış, B. Ş. (2001). Sağlık eğitimi ve sağlığı geliştirme. Ankara: Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı Yayınları, s. 8-11.
• Sağlık Bakanlığı (2011). Sağlığın teşviki ve geliştirilmesine yönelik dönüm noktaları: Global konferanslardan bildiriler. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/sa%C4%9Fl% C4%B1g%C4%B1n%20te%C5%9Fviki.pdf (Erişim Tarihi: 2.12.2021).
• Sarıdağ Devran, B., & Saka, M. (2019). Lise öğrencilerine verilen beslenme eğitiminin beslenme alışkanlıkları, beslenme bilgi düzeyi ve fiziksel aktivite üzerine etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 47(3), 5-14.
• Stewart-Brown, S. (2001). Evaluating health promotion in schoolls: reflections, evaluation in health promotion - principles and inciples and perspectives (Ed.: Irving Rootman, Michael Goodstadt, Brian Hyndman, David V. McQueen,Louise Potvin, Jane Springett ve Erio Ziglio), WHO Regional Publications European Series, No. 92, ISBN 9289013591, 271-284.
• Söyler, S. & Çavmak, Ş. (2020). Temel sağlık hizmetleri bağlamında sağlık eğitimi ve bağımlılıkla mücadele. Iksad Publications, Ankara, Türkiye, ISBN: 978-625-7897-98-3.
• Tadesse, S. & Muluye, W. (2020) The impact of Covid-19 pandemic on education system in developing countries: A review. Open Journal of Social Sciences, 8, 159-170. doi:10.4236/jss.2020.810011.
• Ulusoy Gökkoca, F. Z. (2001). Sağlık eğitimi açısından temel ilkeler. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 10(10), 371-374.
• Von Ah, D., Ebert, S., Ngamvitroj, A., Park, N. & Kang, D. (2004). Predictors of health behaviours in college students. Journal of Advanced Nursing, 48(5), 463–474.
• Yanıkkerem, E. & Üstgörül, S. (2019). Cinsel sağlık dersi alan ve almayan hemşirelik öğrencilerinin cinsel sağlık eğitimi hakkındaki düşünceleri. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 7(1), 12-27.
• Yeşilyurt, S. & Gül, Ş. (2008). Ortaöğretimde daha etkili bir biyoloji öğretimi i̇çin öğretmen ve öğrenci beklentileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1),145-162.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011).Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yurttseven, E. (2015). Sağlık eğitimi. İstanbul Üniversitesi Açık Ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Ortak Ders http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/kok/saglikegitimiau225.pdf (Erişim Tarihi, 21 Aralık 2021)