Erilin Sanat Yaratımında Kadın İmgesi ve Feminist Başkaldırı

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 4, 766 - 781, 31.12.2022

Serkan İlden Serap Yıldız İlden İ.m.v. Noyan Güven

Öz

Tarih boyunca kadın imgesi, içinde yer aldığı kültürün bakış açısına paralel olarak biçimlendirilmiştir. Toplumsal yapı içinde kadına biçilen roller, kadın olma durumunun inanç sistemleri çerçevesinde değerlendirilmesi, ataerkil toplum yapıları içinde kadının ikinci sınıf olarak görülmesi gibi tüm olumsuz bakış açıları sanatta da karşılığını bulmuştur. Özellikle dini bağlamda kadının ilk günahın müsebbibi olarak görülmesi düşüncesi ve inancının etkisiyle ötekileştirilmiş olması fikri onun toplum içindeki konumunu da belirlemiştir. Fakat 1789 Fransız ihtilalinden başlanarak kadının toplumsal statüsü tartışılmaya açılmıştır. Ancak 1960’ların başı, 1970’lerin sonu ve 1980’lerden itibaren üç dalga halinde toplumsal yaşamda kendine yer bulan feminizm hareketi ile kadınlar sanat başta olmak üzere hayatın tüm alanında kendisine biçilen rolleri tartışma, başkaldırmaya, hakları için mücadele etmeye başlamışlardır. Bu makalede toplumun kültürel bir yansıması olan sanatsal yaratımlar da kadınların cinsel bir seyirlik obje olarak metalaştırılması kavramı üzerinde durulmuştur. Tarihi süreç boyunca kadına biçilen sosyal statü ve rollerin sanat eserlerine yansıması Rönesans’tan günümüze kadar kadın imgesi ele alınmıştır. Makale görsel araştırma yöntemleri ve literatür araştırması ile hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kadın Hareketleri, Feminizm, Kadın İmgesi, Çağdaş Sanat, Sanat

Kaynakça

• Afşar, T. (1987). Estetik, İstanbul: Süreç Yayınları.
• Akalın, T. ve Baş, R. (2018). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Kadın Sanatçılara Yansıması, Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 2-2: 112-128.
• Albayrak E. C. ve Deniz, A.D. (2020). Kadın Hareketleri ve Medya: 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nün Ulusal Gazetelerde Temsili Üzerine Bir Analiz, Journal of Humanities and Tourism Research, 10 (3): 690-709.
• Antmen, A. (2008). Sanat Cinsiyet-Sanat Tarihi ve Feminist Eleştiri, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Antmen. A. (2009). 20.Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Aydın, K. (2019). Modern Sanatta Kadın İmgesinin Değişimi (Resim Sanatı Örneğinde) (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Hatay: Mustafa Kemal
• Bagherifam, P. (2019). Postfeminist Yaklaşımla Çağdaş Sanatta Kadın İmgesi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Antalya: Akdeniz.
• Batu, B. (2019). Feminist Hareketin Sanatla İlişkisi, İdil Dergisi, 8, (54): 135-141.
• Deniz, D. (2017). Politik Karikatürlerde Kadının Temsili: 1950 Seçimleri ve Nesneleştirilen Kadın, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (2), 490-511.
• Gürses, E. (2019). Tarih, Estetik ve Toplumsal Cinsiyet: Zeugma Mozaiklerinde Kadın İmgesi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Gaziantep: Gaziantep
• Işıkören, D., N. (2015). Kadın İmgesi ve Tarih Boyu Değişimi, Sanat ve Tasarım Dergisi, 6: 115-131
• İlden, S. (2018). Mekân Obje İlişkisi Bağlamında Nü Resimlerde Kadın Bedeni, Uluslararası Kültür Sanat Ve Toplum Sempozyumu, Van,
• Karaca, H. (2014). 20.Yüzyıl Sanatında Öz, Töz ve Model Olarak Kadın İmgesi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum: Atatürk
• Sagaert, C. (2017). Kadın Çirkinliğinin Tarihi, İstanbul: Maya Kitap.