ALMANYA'YA GİDEN İLK TÜRK İŞÇİ GÖÇÜNÜN TÜRK BASININDAKİ İZDÜŞÜMÜ “SİRKECİ GARI'NDAN MUNCHEN HAUPTBAHNHOF'A”

Year 2014, Volume: 8 Issue: 3, 301 - 338, 23.07.2014

Mehmet Genel

Abstract

Euro Türklerin Almanya serüveni, 31 Ekim 1961'de Türkiye ile Federal Almanya arasında imzalanan anlaşma çerçevesinde hayata geçmiştir. Yarım asrı geçen bu zaman diliminde gurbette beşinci kuşak nesil oluşmaya başlamıştır. 1961'de Sirkeci'den MünchenHaubtbahnof'a kalkan ilk trenler beraberinde umudu, bilinmeyeni, sılayı ve hasreti de beraberinde taşımıştır. İlk etapta geri dönüş amaçlı yani misafir işçi “gastarbeiter” olarak düşünülen bu maceralı gidişler, sonraki zamanlarda şartların değişmesine paralel olarak yerini kalıcılığa bırakmıştır. Almanya'nın 2011 istatistik verilerine göre bugün itibariyle Almanya'da yaklaşık 2.7 Milyon Türk yaşamaktadır. Son yıllarda Alman ekonomisine bağlı olarak Türkiye'ye dönüşler olsa da,  Almanya'da yaşayan azınlıklar arasında Türkler ilk sırada yer almaktadır. Türkler bu yarım asırlık zaman diliminde çeşitli zorluklarla karşılaşmış olsa da sanattan, spora, ekonomiden siyasete kadar hemen her alanda varlıklarını hissettirerek Almanya'da var olma mücadelesine girişmişlerdir. Bu makalenin amacı 1961 yılında başlayan ilk Türk iş göçünün medyadaki izdüşümünü anlamaya yöneliktir. Makalede göçün o dönemlerdeki Türk basınında hangi perspektifte ele alındığını, Türk medyası açısından bu “umuda yolculuğun” hangi yönlerinin öne çıktığı, hangi konuların daha çok işlendiği vb. konular irdelenecektir. Çalışma,  1960-1963 yılları kapsamında Akşam, Cumhuriyet ve Milliyet gazeteleri ile sınırlandırılmıştır. Çalışmaya yönelik bilgiler Türkiye'de yapılacak olan gazete arşivi taraması yöntemi ile gerçekleştirilecektir. Çalışma fotoğraflarla desteklenerek içeriğin daha da anlamlı olmasına katı sağlanacaktır.

Keywords

Almanya'daki Türkler; Almanya'ya İlk Türk İşçi Göçü; Türk basını; Göç; Euro Türkler; Türklerin Almanya'ya Entegrasyonu; Almanya ikinci vatan

References

• Abadan-Unat N( 2006) Bitmeyen Göç-Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Abadan-UnatN (2007) Türk Dış Göçünün Aşamaları: 1950'li Yıllardan 2000'li Yıllara, Kökler ve Yollar, içinde, Ayhan Kaya Bahar Şahin (Derleyen), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Başak Z Zafer ( 1977) Dış Yardım ve Ekonomik Etkileri: Türkiye 1960-1970, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
• Berelson B (1971) Content Analysis in Communications Research, New York: Hafner Publishing
• Bilgin N (2006) Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi: Teknikler ve Örnek Çalışmalar, Siyasal Kitapevi, Ankara.
• Canatan K( 1990) Göçmenlerin Kimlik Arayışı, Endülüs Yayınları, İstanbul.
• Canatan K (1995) Avrupa'da Müslüman Azınlıklar, İnsan Yayınları, İstanbul.
• Canver O C (2008) Otuzbeş Yıllık Göç ve Bürokrasi Tanıklıklarım, Phoenix Yayınevi, Ankara.
• Castles S Miller M J ( 2008) Göçler Çağı, Modern Dünyada Uluslar arası Göç Hareketleri, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Castles S (2011) Göç uzmanları “Göçmenler için ne dediler?,Göçtürkler Almanya'da 50 Yıl, 50 Jahre İn Deutschland içinde, , Latif Çelik(Editör), Tarih ve Entegrasyon Araştırmaları Enstitüsü, Würzburg, Almanya.
• Çelik L ( 2011) Göçtürkler Almanya'da 50 Yıl, 50 Jahre İn Deutschland, Kültür, Tarih ve Entegrasyon Araştırmaları Enstitüsü, Latif Çelik (Editör), Würzburg, Almanya.
• Demir Ö Acar M ( 2002) Sosyal Bilimler Sözlüğü, Vadi Yayınları, Ankara.
• Faist T ( 2003) Sınırları Aşmak Devletaşırı Alan Konsepti , Devletaşırı Alan- Almanya ve Türkiye Arasında Siyaset, Ticaret ve Kültür, içinde, Thomas Faist (Editör), Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
• Gelekçi C Köse A ( 2009) Misafir İşçilikten Etnik Azınlığa- Belçika'daki Türkler, PhoneixYayınevi, Ankara.
• Kaya A Kentel F ( 2005)Euro-Türkler, Türkiye ile Avrupa Birliği Arasında Köprü mü, Engel mi?, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Kul İ (2007) Misafirlik Bitince, Avrupa Zaman Kitap, Offenbach am Main, Almanya.
• Ozankya Ö( 1984)Toplumbilim Terimleri Sözlüğü, Savaş Yayınları, Ankara.
• Perşembe E ( 2005) Almanya'da Türk Kimliği- Din ve Entegrasyon, Araştırma Yayınları, İstanbul.
• Richter M Yağlı C( 2005) Dinlemeye Değer, Geldiler ve Kaldılar-Almanya Türklerinin Yaşam Öyküleri, içinde, Michael Richter (Editör) İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Sevimli İ ( 2000) Kimliksiz Cemaatler- Konumları, Sorunları ve Gelenekleriyle Avrupa'daki Anadolu Kökenliler, Alan Yayıncılık, İstanbul.
• Şahin B ( 2007) Almanya'ya İş Göçünün İhmal Edilen Boyutu: Birinci Nesil Türkiyeli İşçiler ve Yaşlılık Yoksulluğu, Kökler ve Yollar, içinde, Ayhan Kaya ve Bahar Şahin (Derleyen), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Şen F Ulusoy Y Öz G (1999) Avrupa Türkleri, Cumhuriyet Kitapları, İstanbul.
• Şen F( 2007) Euro-Türkler, Avrupa'da Türk Varlığı ve Geleceği, Günizi Yayıncılık, İstanbul.
• Taş M (1999) Avrupa'da Irkçılık, İmge Kitabevi, İstanbul.
• Yalçın C ( 2004) Göç Sosyolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Zaptçıoğlu D( 2005) Öncüller Nesli, Geldiler ve Kaldılar- Almanya Türklerinin Yaşam Öyküleri, içinde, Michael Richter (Editör), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.