Bellek Çalışmaları Bağlamında Zaman ve Mekân Kullanımının Türk Korku Sinemasının Anlatısal Yapısı Üzerindeki Etkileri

Year 2020, Volume: 13 Issue: 2, 471 - 500, 01.07.2020

Nagihan Çakar Bikiç

Abstract

Yirminci yüzyılın son çeyreğinden itibaren sosyal bilimler alanında önemli bir değişim ve dönüşümün ardından başlayan bellek çalışmaları; sinemasal yaklaşımda, yeni kavramların ortaya çıkmasında etkili olmuş ve klasik tarih anlayışına bir alternatif olarak akademik ve kültürel çalışmalarda merkezi bir konuma gelmiştir. Bellek çalışmaları sonucu gelişen farklı yaklaşım ve bakış açıları pozitivist veya belgeci modernist bilim anlayışının aksine insan merkezli bakış açısı sunmakta, pek çok disiplini ve sanatı analiz etmek ve kavramak için bir araç olarak da kullanılmaktadır. Bu bağlamda, sinemanın özellikle geçmişle ve belgeli tarihle olan ilişkisinde kısaca tarihsel film eleştirisi yaklaşımıyla analiz edilebilecek her filmde, yetkin ve sağlıklı bir çözümleme imkânı sunabilen bellek çalışmaları, kavramları ve kavramsallaştırmaları, içinden çıktığı toplum hakkında izleyiciye doyurucu bilgiler veren korku sineması için de kullanılabilir. Bu çalışmada, 2000 sonrasında çıkış yapan Türk Korku Sineması’na ait filmler örnekleme dâhil edilmiş, filmlerde bellek çalışmaları ve yeni kavramlara ait unsurlar analiz edilerek filmlerin toplumsal bellekle ilişkisi ortaya konulmuştur. Çalışmada, nitel araştırmalarda kullanılan amaçlı (nonprobalistic sampling) örnekleme yöntemlerinden biri olan tipik durum örneklemi kullanılmıştır.

Keywords

Anahtar Kelimeler: Bellek, Türk Korku Sineması, Mekan, Zaman, Tarih

References

• Abisel N (1995) Popüler Sinema ve Türler, Alan Yayıncılık, İstanbul.
• Akbulut H (2008) Kadına Melodram Yakışır: Türk Melodram Sinemasında Kaıdn İmgeleri, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
• Akbulut H (2012) Yeşilçam’dan Türk Sinemasına Melodramatik İmgelem, Hayalperest Yayınevi, İstanbul.
• Akmeşe, E. Ve Parsa A.F. (2016). Anlamını Yitiren Otorite: Sarmaşık, The Journal of Academic Social Science, 37- s.540-554
• Arda E & Kılıçgedik N & Bakan S & Bakan İ & Kemer B (2003) Sosyal Bilimler El Sözlüğü, Erhan Arda (ed.) Alfa Basım Yayın, İstanbul.
• Assmann J (2015) Kültürel Bellek, Ayşe Tekin (çev.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul
• Bilgiç F (2002) Türk Sinemasında 1980 Sonrası Üslup Arayışları, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Bilgin N (2013) Tarih ve Kolektif Bellek, Bağ̆lam Yayınları, İstanbul.
• Blight D W (2015) Bellek Patlaması: Neden ve Neden Şimdi?, Yonca Aşçı Dalar (çev), Zihinde ve Kültürde Bellek. Pascal Boyer, James V. Wertsch (ed.) Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Bulut İ (2011) Anadolu’da İnanışların ve Geleneklerin Doğa Korunması Açısından Önemi, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 46, 119-134
• Connor, S (2015) Postmodernist Kültür: Çağdaş Olanların Kuramına Bir Giriş, Doğan Şahiner (çev), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Doğan E (2019) The Descent ve Baskın: Karabasan Filmleri Üzerinden İngiltere ve Türkiye Toplumsal Zihniyetleri Dinamiklerinin Karşılaştırılması, Sinemasal 2: Zihniyet, Doğu Batı Yayınları, Ankara.
• Doğan E (2017) Türkiye Korku Sinemasının Yerli Olmayan Biçimsel ve İçeriksel Unsurları ve Klişeleri, Psikesinema, 9, 128-143.
• Dönmez-Colin G (2006) Kadın, İslam ve Sinema, Deniz Koç (çev), Agora Kitaplığı, İstanbul.
• Dururer Erkılıç S A (2005) Kurmaca Filmler Üzerinden Sinema ve Tarih İlişkisine Bakış, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 2, 71-87
• Ferro M (1995) Sinema ve Tarih, Turhan Ilgız-Hülya Tufan (çev), Kesit Yayıncılık, İstanbul.
• Foucalut M (2011) Bilimlerin Arkeolojisi Üzerine Epistemoloji Çevresi’ne Cevap, Işık Ergüden (çev.), Felsefe Sahnesi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Huyssen A (1995) Alacakaranlık Anıları: Bellek Yitimi Kültüründe Zamanı Belirlemek, Kemal Atakay (çev.) Metis Yayıncılık, İstanbul.
• Kabadayı L (2013) Film Eleştirisi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Kracauer S (2011) Caligari’den Hitler’e Alman Sinemasının Psikolojik Tarihi, Ertan Yılmaz (çev), De Ki Basım Yayım, Ankara.
• Kula N & Koluaçık İ (2016) Sinema ve Toplumsal Bellek: Türk Sinemasında Almanya’ya Dış-Göç Olgusu. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD) , 6 (15), 384-411
• Mannoni P (1992) Korku, Işın Gürbüz, (çev), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Mucchielli A (1991) Zihniyetler, Ahmet Kotil (çev.), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Neyzi L (2011) Nasıl Hatırlıyoruz?: Türkiye’de Bellek Çalışmaları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Nora P (2006) Hafıza Mekanları, Mehmet Emin Özcan (çev.), Dost Kitapevi Yayınları, Ankara.
• Novick P (1999) The Holocaust in American Life, Houghton Mimin Company, Boston.
• Orta N (2019) Topumsal Bellek ve Sinema: Popüler Sinema Örneği Olarak Fetih 1453, Selçuk İletişim, 12, 2, 1094-1126.
• Olick, J. K. (2014) Kolektif Bellek: İki Farklı Tür (Çev. Meral Güneşdoğmuş), Hacettepe Üniversitesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 1(2): 175-211 ISSN: 2148-970X DOI: https://doi.org/10.17572/mj2014.2.175211
• Özen Y (2017) Psikolojik Travmanın İnsanlık Kadar Eski Tarihi, The Journal of Social Science, 1, 2, 104-117.
• Şimşek G (2016) Sinemada Korku ve Din, Pales Yayınları, İstanbul.
• Traverso E (2009) Geçmişi Kullanma Kılavuzu: Tarih Bellek Politika, Işık Ergüden (çev), Versus Kitap, İstanbul.
• Tunalı D (2006) Batıdan Doğuya, Hollywood’dan Yeşilçam’a Melodram, Aşina Kitaplar, Ankara.
• Winter J (2015) Tarihçiler ve Bellek Mekanları, Yonca Aşçı Dalar (çev), Zihinde ve Kültürde Belle. (ed. Pascal Boyer, James V. Wertsch) Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.