Holistic Communication Strategies By Mustafa Kemal Atatürk During The National Struggle

Year 2025, Volume: 18 Issue: 2, 539 - 563, 15.10.2025

Nevriye Yıldırım

https://doi.org/10.18094/josc.1584026

Abstract

The primary objective of this study is to highlight the role and contribution of Established on the instructions of Atatürk, Anadolu Agency (A.A.) and some publications in Istanbul, alongside local newspapers in Anatolia, within the National Struggle strategies. Furthermore, an additional noteworthy element pertains to the interviews that Mustafa Kemal Atatürk conducted with foreign press outlets during the National Struggle. In this context, the secondary objective of the study is to examine the impact of Atatürk's actions in this regard. In the war against Western occupying forces, Atatürk effectively influenced the narrative by conveying the justification for the Ankara government's actions and the national struggle to Western media outlets, thereby actively shaping the discourse himself. The title set for the third and final main aim of the study is to scrutinize the activities of the Istanbul press by analyzing Atatürk's interviews with their outlets. This will shed light on the fragmented organizational structure and censorship measures within the Istanbul media and illustrate how Atatürk's interactions with the Istanbul media played a role in advancing the holistic press strategies of the Turkish national movement. These three main objectives also reveal the holistic nature of the strategies pursued. It is evident that the impact, reaction and perception generated among all stakeholders by each successive action were meticulously designed bu Atatürk himself. In this regard, it will also be evaluated that Atatürk’s genius was not confied solely to the military sphere; rather, he possedded exceptional competence in diplomacy, politics and communication, demonstrating remarkable judgement and foresight. Essentially, this study underscores the significant role of the press in shaping National Struggle strategies and emphasizes the importance of concepts such as informing the public, legitimizing, generating consent, and controlling messages, which are pivotal in conventional warfares. It showcases the success of the Turkish War of Independence by drawing attention to these aspects. The study was conducted using the literature review technique, one of the qualitative research methods. The findings are analyzed in the context of communication theories, and their adaptation to policies implemented in a planned and systematic manner and their consequences are analyzed also.

Keywords

National Struggle , Strategy , Press , Communication

Mustafa Kemal Atatürk’ün Millî Mücadele Döneminde Kurguladığı Bütünsel İletişim Stratejileri

Abstract

Bu çalışmanın birincil amacı, Atatürk’ün talimatıyla kurulan Anadolu Ajansı (A.A) ve kurtuluş mücadelesinin yanında yer alan İstanbul’daki bazı yayınlar ve Anadolu’daki yerel gazetelerin Millî Mücadele stratejileri içindeki rolünü ve katkısını ortaya koymaktır. Bununla birlikte, Mustafa Kemal Atatürk’ün Milli Mücadele süreci boyunca yabancı basına verdiği mülakatlar dikkat çeken bir başka unsurdur. Bu çerçevede, çalışmanın ikincil amacı, Atatürk'ün bahse konu girişimlerinin etkilerini ele almaktır. Batılı işgalci unsurlara karşı verilen savaşta Atatürk yine Batılı basın organlarına verdiği mesajlarla Ankara Hükümetinin ve Milli Mücadele’nin gerekçelerini aktarmış ve gündemi kendisi belirlemiştir. Çalışmanın üçüncü ve son ana amacına yönelik olarak belirlenen başlığı ise İstanbul basınının faaliyetlerini incelemektir. Atatürk'ün İstanbul basınına verdiği mülakatları ele alarak, İstanbul basını içindeki parçalı yapıyı ve sansür uygulamalarını göstermek ve milli mücadelenin bütünsel basın politikalarına hangi hususlarda katkı sağladığını gösterecektir. Sözüedilen üç temel amaç, izlenen stratejilerin bütünselliğini de ortaya koymaktadır. Birbirini takip eden her hareketin tüm paydaşlarda yaratacağı etki, tepki ve algı durumunun titizlikle bizzat Atatürk tarafından kurgulandığı görülmektedir. Bu bağlamda Atatürk’ün dehasının salt askeri anlamda olmadığı diplomasi, siyaset ve iletişim gibi sosyal alanlarda da üstün bir meziyete, muhakeme ve öngörü yeteneğine sahip bir kişilik olduğu da değerlendirilecektir. Özünde bu çalışma, Milli Mücadele stratejilerinin şekillenmesinde basının oynadığı büyük rolün önemini vurgulayan ve kamuoyunu bilgilendirme, meşrulaştırma, rıza üretme ve mesajları kontrol etme gibi kavramların konvansiyonel savaşlardaki önemine dikkat çekerek Türk bağımsızlık savaşındaki başarısını ortaya koymaktadır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan literatür taraması tekniği kullanılarak yapılmıştır. Bulgular iletişim kuramları bağlamında incelenerek, planlı ve sistematik şekilde uygulanan politikalara uyarlanması ve sonuçları irdelenmiştir.

Keywords

Milli Mücadele , Strateji , Basın , İletişim

References

• Arndt, J. (1967). Word of mouth advertising: A review of the literature. Advertising Research Foundation.
• Akın, M. ve Bal, D. A. (2002). Atatürk’ün eğitimci kişiliği ve eğitim-öğretim boyutlu düşünceleri, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-9.
• Atatürk, M. K. (2005). Nutuk. Alfa.
• Aziz, A. (2023). Siyasal iletişim. Nobel.
• Barston, R.P. (2006). Modern diplomacy. Routledge.
• Bernays, E. (2021, Nisan 9). Ben Devri. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=Db4zIQm4hms
• Borak, S. (2004). Atatürk’ün İstanbul’daki çalışmaları. Kırmızı Beyaz.
• Bozkurt, İ. (2007). Bütünleşik pazarlama iletişimi. Media Cat.
• Bulut, N. (2003). Demokrasiyi ideal anlamına yaklaştırma çabası olarak radikal demokrasi. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1-2), 41-68.
• Doster, B. (2025, Şubat 13). Atatürk'ün dış politikası, stratejisi ve kamu diplomasisi. https://tasam.org/Files/Icerik/File/Prof__Dr__Bar%C4%B1%C5%9F_DOSTER_pdf_6b6bf161-8d74-43fa-8324-6e63e40e2b7a.pdf.
• Ercan, Y. (2011). Bizim Atatürk. Belgi Dergisi, (2), 119-134.
• Gerbner, G. (1972). Communication and social environment. Scientific American, 227(3), 152-162.
• Gezgin, S. (2007). Türkiye’de yerel basın. S. Gezgin (Ed.) Türkiye’de yerel basın, içinde (s. 177–196). İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi.
• Gündüz, U. (2007). Kurtuluş Savaşı'nda yerel basının rolü. S. Gezgin (Ed.) Türkiye’de yerel basın, içinde (s. 89–106). İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi.
• Kabacalı, A. (1998). Cumhuriyet öncesi ve sonrası matbaa ve basın sanayi. Cem Ofset.
• Kinross.L. (1994). Atatürk: Bir milletin yeniden doğuşu. Altın.
• Koloğlu, O. (2013). Osmanlı’dan 21.yüzyıla basın tarihi. Pozitif.
• Köse, S. (2021). Etkili Lider: Atatürk. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 5(1), 34-47.
• Krippner, S. (1991). The holistic paradigm. World futures. Journal of General Evolution, 30(3), 133-140.
• Mutlu, E. (1998). İletişim sözlüğü. Ar.
• Mütercimler, E. (2008). Fikrimizin rehberi. Alfa.
• Nye, J. (2005). Yumuşak güç. Elips.
• Oba, A. E. (2013). Diplomasi ve tarih: Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Türk diplomasi tarihi araştırmaları. Kitabevi.
• Oba, A. E. (2025, Şubat 10). Tarih ve diplomasi araştırmalarına göre Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün diplomat kimliği. https://ttk.gov.tr/wp-content/uploads/2024/06/174-AliEnginOba.pdf.
• Okur, M. (2024, Şubat 13). Atatürk Ansiklopedisi, Mondros Mütarekesi. https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/mondros-mutarekesi/
• Ortaylı, İ. (2018). Gazi Mustafa Kemal Atatürk. Kronik.
• Öymen, O. (2014). Bir propaganda silahı olarak basın: Dünyada ve Türkiye’de sansür, baskı ve yönlendirme. Remzi.
• Özkaya, Y. (1985). Millî Mücadele başlangıcında basın ve Mustafa Kemal Paşa’nın basınla ilişkileri. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 1(3), 871-912.
• Özlü, H. (2011). Atatürk’ün yazdığı “taktik meselenin çözümü ve emirlerin yazılmasına ilişkin öğütler” adlı eserin onun liderlik özellikleri açısından analizi. Atatürk Yolu Dergisi, 12(48), 815-838.
• Poyraz, E. (2013). Atatürk’ün iletişim stratejisi ve stratejik hedefi hakkında bir analiz. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, 2(1), 72-93.
• Pustu, Y. (2014). Algı yönetimi: Kavramsal ve teorik Bakış Açısı. B. Karabulut (Ed.) Algılama yönetimi, içinde (s. 309–330). Alfa.
• Sinov, C. (2023). Yarının adamı. Masa.
• Slater, M. S. (2015). Altın bağ-Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatına dair bir roman (Çev. Uluocak, K. T.). Doğu.
• Steward, S. (2005). Medya ile ilişkiler rehberi. (Çev. Emir, Ö.). Media Cat.
• Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (2025, Şubat 13). www.tasam.org
• TDK. (2025, Şubat 13). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/?ara=strateji
• Theodorson, S. A. ve Theodorson, G. R. (1969). A modern dictionary of sociology. Cromwell.
• Topuz, H. (2003). II. Mahmut’tan holdinglere Türk basın tarihi. Remzi.
• Tuncer, H. (1995). Eski ve yeni demokrasi. Ümit.
• Tuch, H. N. (1990). Communicating with the world: US public diplomacy overseas. St. Martin’s.
• Ulusan, Ş. (2024, Mart 15). Sevres (Sevr) Antlaşması (10 Ağustos 1920). https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/sevres-sevr-antlasmasi-10-agustos-1920/
• Ulusoy, B. (2004). Milli Mücadele, propaganda, Atatürk ve basın. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (20), 55-64.
• Waller, M. (2008). The public diplomacy reader. The Institute of World Politics Press.
• Yaylagül, L. (2008). Kitle iletişim kuramları: Egemen ve eleştirel yaklaşımlar. Dipnot.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin