KUMAŞ TEDARİĞİNDE TEDARİKÇİ SEÇİM KRİTERLERİNİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ÇERÇEVESİNDE BELİRLENMESİNDE YÖNELİK TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Sayı: 6, 108 - 126, 13.09.2021

Mustafa Deste , Sami Sever

https://doi.org/10.46236/jovosst.952818

Cited By: 2

Öz

Günümüz rekabet ortamında tedarikçilerle iyi ilişkilere sahip olmak kuruluşlara avantaj sağlamaktadır. Tedarikçi seçim kriterleri,bu ilişkilerin başarılı bir şekilde kurulmasında kritik öneme sahiptir. Her sektörün, her işletmenin ve hatta her bir ürünün yapısına bağlı olarak tedarikçi seçim kriterleri değişkenlik gösterebilmektedir. İşletmeler, özellikle son dönemde tedarikçi değerlendirme ve seçiminde geleneksel kriterlerin yanı sıra sürdürülebilirlik kriterlerine de önem vermeye başlamışlardır. Bu sebeple çalışmada, tekstil sektöründe faaliyet gösteren işletmelerde kumaş tedarikinde dikkate alınması gereken kriterlerin sürdürülebilirlik çerçevesinde belirlenmesi ve ağırlıklandırılması amaçlanmıştır. Belirlenen amaç çerçevesinde, Malatya Organize Sanayi Bölgesi’nde tekstil sektöründe faaliyet gösteren işletmeler araştırma kapsamına alınmıştır. Sürdürülebilirlik çerçevesinde tedarikçi değerlendirme kriterleri, sektörden ve literatürdeki diğer çalışmalardan bilgiler toplanarak ana ve alt kriterler olmak üzere iki aşamada incelenmiştir. Ana kriterlerin ağırlıklandırılmasında AHP (Analitik Hiyerarşi Prosesi) ve SWARA (Step-wise Weight Assessment Ratio Analysis - Adım Adım Ağırlık Değerlendirme Oranı Analizi) yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre ekonomik, çevresel ve sosyal performans ana kriterlerin altında toplamda 37 farklı alt kriterin yer aldığı tespit edilmiştir. Ana kriterlerde ekonomik performansın (AHP-0,747, SWARA-0,437) her iki yöntemde de ilk sırada yer aldığı, sosyal performansın (AHP-0,175, SWARA-0,266) AHP yönteminde ve çevresel performansın (AHP-0,77, SWARA-0,297) ise SWARA yönteminde ikinci sırada yer aldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tekstil Sektörü, Tedarikçi Seçim Kriteri, Sürdürülebilir Tedarikçi Seçimi, Analitik Hiyerarşi Prosesi

A RESEARCH IN THE TEXTILE SECTOR ON DETERMINING THE SUPPLIER SELECTION CRITERIA IN THE FRAMEWORK OF SUSTAINABILITY IN FABRIC SUPPLY

Öz

In today's competitive environment, having good relations with suppliers provides an advantage to organizations. Supplier selection criteria are critical in establishing these relationships successfully. Depending on the structure of each sector, each business and even each product, supplier selection criteria may vary. Businesses, especially in the recent period, have started to give importance to sustainability criteria as well as traditional criteria in supplier evaluation and selection. For this reason, in this study, it is aimed to determine and weight the criteria that should be considered in the supply of fabrics in the enterprises operating in the textile sector within the framework of sustainability. Within the framework of the determined purpose, businesses operating in the textile sector in Malatya Organized Industrial Zone were included in the research. Within the framework of sustainability, supplier evaluation criteria were analyzed in two stages as main and sub-criteria by collecting information from the sector and other studies in the literature. AHP (Analytical Hierarchy Process) and SWARA (Step-wise Weight Assessment Ratio Analysis) methods were used to weight the main criteria. According to the results obtained, it has been determined that there are 37 different sub-criteria under the main criteria of economic, environmental and social performance. In the main criteria, economic performance (AHP-0.747, SWARA-0.437) is in the first place in both methods, social performance (AHP-0.175, SWARA-0.266) and environmental performance (AHP-0.77, SWARA-0.297) are in the AHP method. It has been concluded that it is in the second place in the SWARA method.

Kaynakça

• Acar, A. Z., Önden, İ., & Gürel, Ö. (2016). Evaluation of the Parameters of the Green Supplier Selection Decision in Textile Industry. Fibres and Textiles in Eastern Europe, 24(5), 8–14.
• Acar, E., & Köylüoğlu, S. (2020). Sürdürülebilir Tedarikçi Seçiminin Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) Yöntemiyle Analizi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(1), 419–440.
• Akbinar Dikici, Z. Y. (2020). Türkiye’de İhracatın İthalata Bağımlılığı: Tekstil Sektörü Üzerine Bir Değerlendirme. Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Altuntaş, C., & Türker, D. (2012). Sürdürülebilir Tedarik Zincirleri: Sürdürülebilirlik Raporlarının İçerik Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(3), 39–64.
• Amindoust, A., Ahmed, S., Saghafinia, A., & Bahreininejad, A. (2012). Sustainable Supplier Selection: A Ranking Model Based On Fuzzy İnference System. Applied Soft Computing Journal, 12(6), 1668–1677.
• Amindoust, A., & Saghafinia, A. (2017). Textile Supplier Selection in Sustainable Supply Chain Using a Modular Fuzzy Inference System Model. Journal of the Textile Institute, 108(7), 1250–1258.
• Ayyıldız, G., & Çetin Demirel, N. (2010). Çok Kriterli Tedarikçi Değerlendirme Problemine Bulanık Choquet İntegrali Yaklaşımı. Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, (28), 214–223.
• Azadnia, A. H., Saman, M. Z. M., Wong, K. Y., Ghadimi, P., & Zakuan, N. (2012). Sustainable Supplier Selection Based on Self-Organizing Map Neural Network and Multi Criteria Decision Making Approaches. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 65(ICIBSoS), 879–884.
• Baş, M., Hantal, T., & Balcı, M. B. (2020). İşletmelerin Finansal Performanslarının Swara, Aras ve Topsıs Tekniği İle Karşılaştırılması: Bist Teknoloji Endeksi Uygulaması. Ekev Akademi Dergisi, 24(81), 265-291.
• Baskaran, V., Nachiappan, S., & Rahman, S. (2012). Indian Textile Suppliers’ Sustainability Evaluation Using The Grey Approach. International Journal of Production Economics, 135(2), 647–658.
• Cebeci, U. (2009). AHP-Based Decision Support System for Selecting ERP Systems in Textile Industry by Using Balanced Scorecard. Expert Systems with Applications, 36(5), 8900–8909.
• Celik, E., Yucesan, M., & Gul, M. (2021). Green Supplier Selection for Textile Industry: A Case Study Using BWM-TODIM Integration Under Interval Type-2 Fuzzy Sets. Environmental Science and Pollution Research, 1-25.
• Chan, F. T. S., & Chan, H. K. (2010). An AHP Model for Selection of Suppliers in The Fast Changing Fashion Market. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 51(9–12), 1195–1207.
• Chen, Y. J. (2011). Structured Methodology for Supplier Selection and Evaluation in A Supply Chain. Information Sciences, 181(9), 1651–1670.
• Durdudiler, M. (2006). Perakende Sektöründe Tedarikçi Performans Değerlemesinde AHP ve Bulanık AHP Uygulaması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Durmuş, M., & Tayyar, N. (2017). AHP ve TOPSIS ile Farklı Kriter Ağırlıklandırma Yöntemlerinin Kullanılması ve Karar Verici Görüşleriyle Karşılaştırılması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(3), 65-80.
• Ecemiş, O., & Yaykaşlı, M. (2018). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Sürdürülebilir Tedarikçi Seçimi ve Bir Uygulama. Akademis Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(83), 382–399.
• Ecer, F., & Küçük, O. (2008). Tedarikçi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 355–369.
• Er Kara, M., & Fırat, S. Ü. O. (2018). Supplier Risk Assessment Based on Best-Worst Method and K-Means Clustering: A Case Study. Sustainability, 10(4), 1–25.
• Ersoy, N. (2017). Bulanık Mantık Yardımıyla Tedarikçi Seçimi: Gaziantep Örneği. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 2(3), 11–29.
• Ersoy, Y. (2018). Bulanık AHP/Bulanık VZA Yöntemleri Kullanılarak Tedarikçi Performansının Ölçülmesi: Tekstil Sektöründe Bir Uygulama. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Grover, R., Grover, R., Rao, V. B., & Kejrival, K. (2016). Supplier Selection Using Sustainable Criteria in Sustainable Supply Chain Management. International Journal of Economics and Management Engineering, 10(5), 1736–1740.
• Guarnieri, P., & Trojan, F. (2019). Decision Making on Supplier Selection Based on Social, Ethical and Environmental Criteria: A Study in the Textile Industry. Resources, Conservation and Recycling, 141, 347–361.
• Güner, H., & Mutlu, Ö. (2005). Bulanık AHP ile Tedarikçi Seçim Problemi ve Bir Uygulama. V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, 473–477.
• Güneri, A. F., Ertay, T., & Yücel, A. (2011). An Approach Based on ANFIS Input Selection and Modeling for Supplier Selection Problem. Expert Systems with Applications, 38(12), 14907–14917.
• Güngör, A. I., Coşkun, S., Durur, G., & Gören, H. G. (2010). Tekstil Perakende Organizasyonlarına Yönelik Tedarikçi Seçim, Değerlendirme ve Yeniden Değerlendirme Modeli. Tekstil ve Konfeksiyon, 20(3), 181–187.
• Hashemi, S. H., Karimi, A., & Tavana, M. (2015). An Integrated Green Supplier Selection Approach with Analytic Network Process and Improved Grey Relational Analysis. International Journal of Production Economics, 159, 178–191.
• Jin, B., & Farr, C. A. (2010). Supplier Selection Criteria and Perceived Benefits and Challenges of Global Sourcing Apparel Firms in the United States. Family and Consumer Sciences Research Journal, 39(1), 31–44.
• Kabadayı, N., & Küçük Çırpın, B. (2020). Gri İlişkisel Temelli Topsis Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi ve Tedarikçi Risk Değerlendirmesi. Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering, 25(2), 767–788.
• Kahraman, C., Cebeci, U., & Ulukan, Z. (2003). Multi‐criteria Supplier Selection Using Fuzzy AHP. Logistics Information Management, 16(6), 382–394.
• Kara, İ., & Ecer, F. (2016). AHP-VIKOR Entegre Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi: Tekstil Sektörü Uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 255–272.
• Kara, K., Koleoglu, N., & Gurol, P. (2016). Analytic Network Process (ANP) in Supplier Selection: A Case Study in Textile Sector. International Journal of Business and Social Science, 7(5), 241–257.
• Karami, S., Ghasemy Yaghin, R., & Mousazadegan, F. (2021). Supplier Selection and Evaluation in the Garment Supply Chain: An Integrated DEA–PCA–VIKOR Approach. The Journal of the Textile Institute, 112(4), 578-595.
• Keršuliene, V., Zavadskas, E. K., & Turskis, Z. (2010). Selection of Rational Dispute Resolution Method by Applying New Step‐Wise Weight Assessment Ratio Analysis (SWARA). Journal of Business Economics and Management, 11(2), 243-258.
• Köprülü, A., & Albayrakoğlu, M. (2007). Supply Chain Management in The Textile Industry: A Supplier Selection Model with The Analytic Hierarcy Process. International Symposium on the Analytic Hierarchy Process 2007(ISAHP 2007), 1–10.
• Kumar, D., Singh, J., Singh, O. P., & Seema. (2013). A Fuzzy Logic Based Decision Support System for Evaluation of Suppliers in Supply Chain Management Practices. Mathematical and Computer Modelling, 58(11–12), 1679–1695.
• Li, Y., Diabat, A., & Lu, C. C. (2020). Leagile Supplier Selection in Chinese Textile Industries: A DEMATEL Approach. Annals of Operations Research, 287(1), 303-322.
• Luthra, S., Govindan, K., Kannan, D., Mangla, S. K., & Garg, C. P. (2017). An Integrated Framework for Sustainable Supplier Selection and Evaluation in Supply Chains. Journal of Cleaner Production, 140, 1686–1698.
• Mela, K., Tiainen, T., & Heinisuo, M. (2012). Comparative Study of Multiple Criteria Decision Making Methods for Building Design. Advanced Engineering Informatics, 26(4), 716-726.
• Mousavi-Nasab, S. H., & Sotoudeh-Anvari, A. (2017). A Comprehensive MCDM-Based Approach Using TOPSIS, COPRAS and DEA as an Auxiliary Tool for Material Selection Problems. Materials & Design, 121, 237-253.
• Ngai, E. W. T., & Chan, E. W. C. (2005). Evaluation of Knowledge Management Tools Using AHP. Expert Systems with Applications, 29(4), 889–899.
• Nong, N. M. T., & Ho, P. T. (2019). Criteria for Supplier Selection in Textile and Apparel Industry: A Case Study in Vietnam. The Journal of Asian Finance, Economics, and Business, 6(2), 213-221.
• Nakiboglu, G., & Bulgurcu, B. (2021). Supplier Selection in a Turkish Textile Company by Using Intuitionistic Fuzzy Decision-Making. The Journal of the Textile Institute, 112(2), 322-332.
• Özbek, A. (2021). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel ile Problem Çözümü. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Özbek, A., & Eren, T. (2013). Üçüncü Parti Lojistik (3PL) Firmanın Analitik Hiyerarşi Süreciyle (AHS) Belirlenmesi. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 5(2), 46–54.
• Öztürk, A., Erdoğmuş, Ş., & Arıkan, V. S. (2011). Analitik Hiyerarsi Süreci (AHS) Kullanılarak Tedarikçilerin Degerlendirilmesi: Bir Tekstil Firmasında Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(1), 93–112.
• Öztürk, D. (2019). AHP ve TOPSIS Yöntemleri ile Tedarikçi Seçimi: Hazır Giyim Sektöründe Bir Uygulama. Tekstil ve Mühendis, 26(115), 299-308.
• Paksoy, T., & Güleş, H. K. (2006). Analytic Hierarchy Process for Supplier Selection Problem in Supply Chain Management : Case Study of a Textile Manufacturer Firm. Journal of Engineering and Natural Sciences Sigma, (4), 100–109.
• Pi, W. N., & Low, C. (2006). Supplier Evaluation and Selection via Taguchi Loss Functions and an AHP. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 27, 625–630.
• Shaw, K., Shankar, R., Yadav, S. S., & Thakur, L. S. (2012). Supplier Selection Using Fuzzy AHP and Fuzzy Multi-Objective Linear Programming for Developing Low Carbon Supply Chain. Expert Systems with Applications, 39(9), 8182–8192.
• Stanujkic, D., Karabasevic, D., & Zavadskas, E. K. (2015). A framework for the Selection of a Packaging Design Based on the SWARA Method. Engineering Economics, 26(2), 181-187.
• Stojanov, T., & Ding, X. (2015). Supplier Selection for Mixed-Model Production: A Case Study from the Apparel Industry. Fibres and Textiles in Eastern Europe, 23(1), 8–12.
• Su, J., Dyer, C. L., & Gargeya, V. B. (2009). Strategic Sourcing and Supplier Selection in the U.S. Textile– Apparel–Retail Supply Network. Clothing and Textiles Research Journal, 27(2), 83–97.
• Şengül, D., Çağıl, G., & Ardalı, Z. (2021). Bulanık SWARA ve Aralık Değerli Sezgisel Bulanık AHP Yöntemi ile İş Değerlemesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 28(2), 243-263.
• Ünal, C., & Güner, M. G. (2009). Selection of ERP Suppliers Using AHP Tools in the Clothing Industry. International Journal of Clothing Science and Technology, 21(4), 239–251.
• Yang, Y., & Wang, Y. (2020). Supplier Selection for the Adoption of Green Innovation in Sustainable Supply Chain Management Practices: A Case of the Chinese Textile Manufacturing Industry. Processes, 8(6), 717.
• Yücenur, G. N., Vayvay, Ö., & Demirel, N. Ç. (2011). Supplier Selection Problem in Global Supply Chains by AHP and ANP Approaches Under Fuzzy Environment. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 56(5–8), 823–833.
• Zarbini-Sydani, A., Karbasi, A., & Atef-Yekta, E. (2011). Evaluating and Selecting Supplier in Textile Industry Using Hierarchical Fuzzy TOPSIS. Indian Journal of Science and Technology, 4(10), 1322–1344.