İlköğretim Kurumları Yöneticilerinin Yaşadıkları İş Streslerine İlişkin Görüşleri: Bir Durum Çalışması

Year 2013, Volume: 2 Issue: 2, 195 - 224, 01.12.2013

İlhan Günbayı Fatih Akcan

Abstract

İnsan eğitiminde ilköğretim okullarının payı çok büyüktür. İlköğretim yöneticileri de görevlerini yerine getirirken iş stresi yaşamaktadır. Bu araştırmanın amacı, ilköğretim kurumları yöneticilerinin yaşadıkları iş stresine ilişkin görüşlerini tespit etmektir. Bu araştırma Antalya ilinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma bütüncül çoklu durum deseninde nitel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini Antalya ili Muratpaşa, Kepez ve Konyaaltı ilçelerinde çalışan ilköğretim kurumları yöneticileri oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu ise 13 yönetici (5’i okul müdürü ve 8’i müdür yardımcısı) oluşturmaktadır. Bu araştırmada veriler içerik analizi, doküman analizi ve gözlem formlarının analizinden yararlanılarak analiz edilmiştir. Analizde veriler NVIVO yazılım programından yararlanılarak kodlanmış ve bu kodlar arasındaki ilişkiler (temalar) belirlenmiştir. Araştırmanın sonucunda, yöneticilerin görevlerinden kaynaklı olarak iş stresi yaşadıkları tespit edilmiştir. Yaşanan iş stresinin kaynakları çok çeşitli olduğundan stresle başa çıkmada bu kaynakları dikkate almak önem arz etmektedir

Keywords

İlköğretim Kurumları, Yöneticiler, İş Stresi

Compulsory School Principals’ Opinions on Job Stress and Stressors: A Case Study

Abstract

The share of compulsory education schools in teaching and training of people is so great. Compulsory school principals can also suffer stress at work while performing their duties. The purpose of this study is to determine compulsory education school principals’ perceptions of job stress and stressors. This research was conducted in Muratpaşa, Kepez, Konyaaltı Counties of Antalya Province. The research is a qualitative study with a multiple holistic case study design. 13 principals (5 head principals and 8 assistant principals) make up the sample of the research. In this study, data were analyzed via content analysis, document analysis and analysis of observation forms. Data were encoded using the NVIVO software program to analyze them and relationships between these codes (themes) were determined. As a result, it was identified that principals had job stress due to their tasks. Job stress was experienced due to a wide variety of sources and it was important to consider these resources in order to cope with stress

Keywords

Compulsory Schools, Principals, Job Stressors

References

• Abel M. H.,&Sewell J. (1999). Stress and burnout in rural and urban secondary school teachers. Journal of Educational Research, 92, 287-293.
• American Institute of Stress (2001) What is stress? Retrieved 20 August 2011 from: http://www.stress.org/.
• Aydın, İ. (2008). İş Yaşamında Stres. 3. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
• Aydın, M. (2005). Eğitim Yönetimi. Ankara: Hatiboğlu Yayınları.
• Balcı, A. (2000). Öğretim Elemanının İş Stresi Kuram ve Uygulama. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Bursalıoğlu, Z. (2008). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cox, T., & Brockley, T. (1984). The experience and effects of stress in teachers. British Educational Research Journal, 10, 83-87.
• Farber, B. A. (1984). Stress and burnout in suburban teachers. The Journal of Educa- tional Research, 77, 325-331.
• Feitler, F. C.&Tokar, E. (1982). Getting a handle on teacher stress: how bad is the problem? Educational Leadership, 39, 456-458.
• Ferhanoğlu, A. S. (2009). İş stresi: Türkiye’deki ruh sağlığı ve hastalıkları hastaneler- inde çalışan uzman psikiyatrist hekimlerin iş stres düzeylerinin belirlenmes- ine yönelik bir uygulama. Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Manisa.
• Gunbayi, I. (2009). Academic staff’s perceptions on stressors originating from inter- personal relations at work setting: A case study. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 1(1), 50-60.
• Güçlü, N. (2001). Stres yönetimi. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1, 91-109.
• Hellriegel, D., Slocum, J. W., Jr.&Woodman, R. W. (1995). Organizational Behavior. Seventh Edition, New York: West Publishing Company.
• Jax, S. M., Beehr, T. A.&Roberts, C. K. (1992). The meaning of occupational stress items to survey respondents. Journal of Applied Psychology, 77(5), 623-628.
• Kaya, M. D.&Keskin G. (2008). Yöneticilerin yönetsel stres kaynakları ve strese yatkınlık düzeyleri: Erzurum’da bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü Dergisi, 11, 1, 371-388.
• Kaya, Y. (2004). Küçük ve orta boy işletme yöneticilerinin stres kaynaklarını tespit etmeye yönelik kayseri ilinde bir araştırma. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
• Kıral, B., Kıral, E.,&Taştan N. (2009). Ortaöğretim okul yöneticilerinin yaşadıkları stres belirtileri düzeyi (Amasya ili örneği). I Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi Bildirileri Kitabı, 1-3 Mayıs, Çanakkale.
• Kyriacou, C.&Sutcliffe, J. (1978). Teacher stress: prevalence, sources and symptoms. British Journal of Educational Psychology, 48, 159-67.
• Lainas, A. (2010). Local directors of school education in Greece: their role and main sources of job stress. Educational Management Administration & Leadership, 38(4), 454-471.
• Landis, J. R. & Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for cat- egorical data. Biometrics, 33, 159-174.
• MEB (1973).1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu. MEB Mevzuat Bankası, 05.02.2011 tarihinde http://mevzuat.meb.gov.tr/html/88.html adresinden alınmıştır.
• Özçelik, E.,&Yıldırım S. (2002). Web destekli öğrenme ortamlarında bilişsel araçların kullanımı: bir durum çalışması. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Uluslararası Açıktan ve Uzaktan Eğitim Sempozyumu. 23-25 Mayıs, Eskişehir.
• Quick, J. C.&Quick, J. D. (1983). Organizational Stress and Preventive Management. New York: Mc Graw Hill.
• Sorenson, R. D. (2007). Stress management in education: warning signs and coping mechanisms. BELMAS Journal of Management in Education, 21, 3, 10-13.
• Swent, B. (1983). How administrators cope with stress. Theory into Practice, 22, 1, 70-74.
• TCA (1982). Türkiye cumhuriyeti anayasası. Kanun No: 2709. 05.02.2011 tarihinde http://www.tbmm.gov.tr/anayasa.htm adresinden alınmıştır.
• Ural, A. (2002). Okul müdürlerinin yönetsel stres kaynakları. Abant İzzet Baysal Üni- versitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2. 3, 2-12, 19.08.2011 tarihinde http://www. acikarsiv.gazi.edu.tr/index.php adresinden 19.08.2011 tarihinde alınmıştır.
• Wiggins, T. (1988). Stress and administrative role in educational organizations. Jour- nal of Educational Research, 82, 2, 120-25.
• Wild, L. L., Ebbers, L. H., Shelley, M. C.&Gmelch, W. H. (2003) Stress factors and community college deans: the stresses of their role identified. Community College Review, 31, 1-23.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. An- kara: Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (1984). Case study research: design and methods. Beverly Hills, CA: Sage.