İş Stresi, İş Tatmini, Örgütsel Kıvanç ve İşten Ayrılma Niyeti Etkileşiminin İş Performansıyla İlintisi

Yıl 2019, , 101 - 114, 30.11.2019

Aslı Ercan Önbıçak , İpek Kazançoğlu , Berk Küçükaltan

https://doi.org/10.19168/jyasar.631342

Cited By: 5

Öz

Satış odaklı işletmeler, rekabet üstünlüğü sürdürebilmek ve
pazar lideri olmak için satış hedeflerini gerçekleştirmek zorundadır. Bu
hedeflere ulaşabilmek için işletmelerin, satış temsilcilerine ve onların
yeteneklerine, kabiliyetlerine ihtiyaçları vardır. Ancak, satış mesleği, tabiatı
itibariyle çalışanlarda işten kaynaklı strese yol açmaktadır. Bunun yanı sıra,
yönetici davranışı, maddi imkânların önemi, kariyer olanaklarının kısıtlı
olması gibi unsurlar da iş tatmininin azalmasına sebep olmaktadır. Ayrıca, karşılanmayan
beklentiler çalışanların verimini düşürmektedir. Dolayısıyla, tüm bu durumlar
satış temsilcilerinin işten ayrılmalarına neden olabilmektedir. Buradan
hareketle, mevcut çalışma, iş stresi, iş tatmini, örgütsel kıvanç temalarının
işten ayrılma niyeti ile etkileşimini ve iş performansıyla ilinti unsurların
araştırılmasını amaçlamaktadır. Bu kapsamda, telekomünikasyon sektöründe görev
yapan satış temsilcileriyle yüz yüze derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir.
Bulgular, QSR-Nvivo 11 Plus araştırma programı yoluyla incelenmiştir. Nitel
içerik analizi sürecinde, oluşan temalar, alt temalar ve kodlar sonrasında haritalandırılmıştır.
Sonuç olarak bulgularda, iş stresine yol açan en önemli kaynakların hedef
baskısı, iş yükü, yönetici unsuru olduğu ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, ücret-yan
ödemeler-ödül ve yönetici davranışının, çalışanların iş tatminini etkilediği
belirlenmiştir. Örgütsel kıvanç temasının duygusal boyutunun, iş performansıyla
ve işe aidiyet alt teması ile ilintili olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlar kapsamında, iş stresi,işin maddi/manevi tatmini, iş
performansı, işyerine duyulan örgütsel kıvanç ve işten ayrılma niyetinin,satış temsilcilerinde
incelenmesi çalışmanın önemini ve
değerini oluşturmaktadır. Netice itibariyle, çalışmadan elde edilen bulgular
akademik alanda olduğu kadar, işletmelerin başarısında etkili olan çalışan
performasının artırılmasına yönelik insan kaynakları stratejileri geliştirmesi
için de yol gösterici niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

İş Stresi, İş Tatmini, Örgütsel Kıvanç, İşten Ayrılma Niyeti, İş Performansı

A Connection of the Interaction between Job Stress, Job Satisfaction, Organisational Pride and Intention to Leave to Job Performance

Öz

Sales-oriented businesses have to achieve their sales targets in order to maintain their competitive advantages and to become a market leader. For achieving these targets, businesses need sales representatives with their skills and capabilities. However, the sales profession inherently leads to job-related stress for employees. Moreover, factors such as executive behaviour, the importance of financial potentials and the limited career opportunities cause a decrease in job satisfaction. In addition to these, unmet expectations also reduce the productivity of employees. Accordingly, all these situations may lead sales representatives to leave their jobs. From this point forth, the present study aims at investigating both the interactions between intention to leave and job stress, job satisfaction, organisational pride themes and their connection to job performance-related factors. In this
regard, in-depth interviews were conducted face-to-face with sales representatives working in the telecommunication industry. The findings were examined through the QSR-NVivo 11 Plus research program. The themes, sub-themes, and codes revealed from the qualitative content analysis process were then mapped. Consequently, in the findings, the most important sources that cause job stress are revealed as target pressure, work load, and executive factor. Furthermore, it is determined that wage-side payments-reward and executive behaviours influence the job satisfaction of employees. It is also found that the emotional dimension of the organisational pride theme is related to job performance and the sub-theme of belonging to work. Based on these findings, investigating job stress, material/moral job satisfaction, job performance, organisational pride, and intention to leave of sales representatives forms the importance and value of the study. As a result, the findings obtained from this study provide a guidance not only to the academic field, but also for the strategy development of human resources in practice in order to increase employee performance, which are effective in the success of businesses.

Anahtar Kelimeler

Job Stress, Job Performance, Job Satisfaction, Intention-to-Leave, Organisational Pride

Kaynakça

• Anfuso, Dawn. 1995. “3M's Staffing Strategy Promotes Productivity and Prid”. Personnel Journal, 74(2), 28-33.
• Armağan, Ece, & Kubak, Sibel. 2013. “Satış Elemanlarının Stres Düzeylerinin Performanslarına Etkisi Üzerine Bir Uygulama”. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(2), 34-50.
• Armstrong, Micheal, & Taylor, Stephen. 2014. Armstrong's Handbook of Human Resource Management Practice. Kogan Page Publishers.
• Arnold, Todd, Landry Timothy D., Scheer, Lisa K., & Stan, Scheer &Simona. 2009. “The Role of Equity and Work Environment in the Formation of Salesperson Distributive Fairness Judgments”. Journal of Personal Selling & Sales Management, 29(1), 61-80.
• Bande, Belen, Fernández-Ferrín, Pilar, Varela, José A., & Jaramillo, Fernando .2015. “Emotions and Salesperson Propensity to Leave: The Effects of Emotional Intelligence and Resilience”. Industrial Marketing Management, 44, 142-153.
• Banerjee, Sudatta, & Mehta, Payal. 2016. “Determining The Antecedents of Job Stress and Their Impact on Job Performance: A Study Among Faculty Members”. IUP Journal of Organizational Behavior, 15(2), 7-24.
• Basch, John & Fisher, Cynthia. 2000. “Affective Events-Emotions Matrix: A Classification of Work Events and Associated Emotions”, in Ashkanasy, N.M., Ha¨rtel, C.E.J. and Zerbe, W.J. (Eds), Emotions in the Workplace, Westport, London, 36-48.
• Bhuiana, Shahid N., Menguc, Bulent & Borsboom, Rene. 2005. “Stressors and Job Outcomes in Sales: A Triphasic Model Versus a Linear-quadratic-interactive Model”. Journal of Business Research, 58, 141– 150.
• Celsi, Mary Wolfinbarger & Gilly, Mary C. 2010. “Employees as Internal Audience: How Advertising Affects Employees’ Customer Focus”. Journal of the Academy of Marketing Science, 38(4), 520-529.
• Chiang, Chun-Fan, & Hsieh, Tsung-Sheng. 2012. “The Impacts of Perceived Organizational Support and Psychological Empowerment on Job Performance: The Mediating Effects of Organizational Citizenship Behavior”. International journal of hospitality management, 31(1), 180-190.
• Choi, Jung Eun, Lee, Kyoung Mee, & Hwang, Sun Ji. 2014. “The Effects of Service Education and Empowerment for Sales Person of Fashion Companies on Customer Orientation, Job Performance and Job Satisfaction”. The Research Journal of the Costume Culture, 22(1), 28-41.
• Çekmecelioğlu, Hülya Gündüz, & Dinçel, Güler. 2014. “Çalışanların Kurumsal İtibara İlişkin Algıları ve Bu Algıların Örgütsel Kıvanç, Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini Üzerindeki Etkileri: Doğu Marmara Bölgesi Plastik Ambalaj Sanayi Üzerinde Bir Araştırma”. Business & Economics Research Journal, 5(2), 79-94.
• Durrah, Omar, Chaudhary, Monica, & Gharib, Moaz. 2019. “Organizational Cynicism and Its Impact on Organizational Pride in Industrial Organizations”. International journal of environmental research and public health, 16(7), 1203.
• Dülgeroğlu, İsmail, & Başol, Oğuz. 2017. “İş Stresi ve Çalışma Yaşamı Kalitesi Algısının Yansımaları: Satış Temsilcileri Üzerine Bir Araştırma”. Business and Economics Research Journal, 8(2), 293-304.
• Ercan, Aslı, & Kazançoğlu, İpek. 2019. “Algılanan Örgütsel Sinizmin Mesleki Tükenmişlik Olgusuyla İlişkisi: Satış Personeli Üzerine Bir Araştırma”. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(2), 1-19.
• Erdem, Haluk & Erkan, Gökdeniz, Kalkın. 2015. “Kamu Çalışanlarının Yaşadıkları İş-Aile ve Aile-İş Çatışmasının İş Tatminsizliğine Olan Etkisinde Örgütsel Sinizmin Aracılık Rolü”, International Journal of Social Science, (37): 351-369.
• Eren, Erol. 2010. Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, 12. Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım A.Ş.
• Fairfield, Kent D. & Wagner, Robert F. 2004, “Whose Side Are You on? Interdependence and Its Consequences in Management of Healthcare Delivery”, Journal of Healthcare Management, Vol. 49 No. 1, 17‐29.
• Faiz, Emel. 2019. “Aşırı İş Yükü ve Tükenmişlik Sendromunun İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Satış Personelleri Üzerinde Bir Araştırma”. Çalışma İlişkileri Dergisi, 10(1), 26-38.
• Firth, Lucy, Mellor, David, Moore, Kathleen A & Loquet, Claude. 2004. “How Can Managers Reduce Employee Intention to Quit?”. Journal of managerial psychology, 19(2), 170-187.
• Fong, Yoong Lee & Mahfar, Mastura. 2013. “Relationship Between Occupational Stress and Turnover Intention Among Employees in A Furniture Manufacturing Company in Selangor”. Sains Humanika, 64(1).
• Gouthier, Matthias H.J. & Rhein, Miriam. 2011. “Organizational Pride and Its Positive Effects on Employee Behavior”, Journal of Service Management, 22 (5), 633-649.
• Gunter, Barrie, & Furnham, Adrian. 1996. “Biographical and Climate Predictors of Job Satisfaction and Pride in Organization”. The Journal of psychology, 130(2), 193-208.
• Güler, Ahmet., Halıcıoğlu, Mustafa Bülent & Taşğın, Serkan. 2015. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma: Teorik Çerçeve, Pratik Öneriler, 7 Farklı Nitel Araştırma Yaklaşımı, Kalite ve Etik Hususlar, 2.Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Helm, Sabrina. 2011. “Employees' Awareness of Their İmpact on Corporate Reputation”. Journal of Business Research, 64(7), 657-663.
• İşcan, Ömer Faruk & Sayın, Ufuk. 2010. “Örgütsel Adalet, İş Tatmini ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 195-216.
• Janssen, Onne & Van Yperen, Nico W. 2004. “Employees’ Goal Orientations, The Quality of Leader-Member Exchange, and The Outcomes of Job Performance and Job Satisfaction”. Academy of management journal, 47(3), 368-384. Jaramillo, Fernando, Nixon, Robert, & Sams, Doreen. 2005. “The Effect of Law Enforcement Stress on Organizational Commitment”. Policing: An International Journal of Police Strategies & Management, 28(2), 321-336.
• Jung, Hyo Sun & Yoon, Hye Hyun. 2014. “Antecedents and Consequences of Employees’ Job Stress in A Foodservice Industry: Focused on Emotional Labor and Turnover Intent”. International Journal of Hospitality Management, 38, 84-88.
• Kashif, Muhammad, Zarkada, Anna & Thurasamy, Ramayah. 2017. “Customer Aggression and Organizational Turnover Among Service Employees: The Moderating Role of Distributive Justice and Organizational Pride”. Personnel Review, 46(8), 1672-1688.
• Küçükaltan, Berk. 2018. “Örgütsel Başarı-Performans Açısından Yönetim”, Akdemir, A. (Ed.) Örgütlerin Yönetimi: Kavramsal-Kuramsal,Tematik ve Kurumsal Açılardan Yönetim, 356-371, İstanbul: Beta Yayınları.
• Kraemer, Tobias, & HJ Gouthier, Matthias. 2014. “How Organizational Pride and Emotional Exhaustion Explain Turnover Intentions in Call Centers: A Multi-Group Analysis With Gender and Organizational Tenure”. Journal of Service Management, 25(1), 125-148.
• Lee, Pyoung Jik, Lee, Byung Kwon, Jeon, Jin Yong , Zhang, Mei & Kang, Jian. 2016. “Impact of Noise on Self-Rated Job Satisfaction and Health in Open-Plan Offices: A Structural Equation Modelling Approach”. Ergonomics, 59(2), 222-234.
• Masihabadi, Abolghasem, Rajaei, Alireza, Shams Koloukhi, Amir, & Parsian, Hossein. 2015. “Effects of Stress on Auditors' Organizational Commitment, Job Satisfaction, and Job Performance”. International Journal of Organizational Leadership, 4, 303-314.
• Olusegun, Adetayo Joshua, Oluwasayo, Ajani John, & Olawoyim, Olabisi. 2014. “An Overview of The Effects of Job Stress on Employees Performance in Nigeria Tertiary Hospitals. Ekonomika”, Journal for Economic Theory and Practice and Social Issues, 62(1350-2019-2737), 139-153.
• Onay, Meltem, & Kılcı, Sevde. 2011. “İş Stresi ve Tükenmişlik Duygusunun İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Garsonlar ve Aşçıbaşılar”. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 363-372.
• Parker, Donald F., & DeCotiis, Thomas A. 1983. “Organizational Determinants of Job Stress”. Organizational Behavior And Human Performance 32, 160-177.
• Pettijohn, Charles E., Pettijohn, Linda S., & Taylor, Albert J. 2007. “Does Salesperson Perception of The Importance of Sales Skills Improve Sales Performance, Customer Orientation, Job Satisfaction, and Organizational Commitment, and Reduce Turnover?”. Journal of Personal Selling & Sales Management, 27(1), 75-88.
• Polat, Mustafa, & Meydan, Cem Harun. 2010. “Örgütsel Özdeşleşmenin Sinizm ve İşten Ayrılma Niyeti ile İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”. Savunma Bilimleri Dergisi, 9(1), 145-172.
• Sager, Jeffrey K. 1994. “A Structural Model Depicting Salespeople's Job Stress”. Journal of the Academy of Marketing Science, 22(1), 74-84.
• Schwepker Jr, Charles H., & Ingram, Thomas N. 2016. “Ethical Leadership in The Salesforce: Effects on Salesperson Customer Orientation, Commitment to Customer Value and Job Stress”. Journal of Business & Industrial Marketing, 31(7), 914-927.
• Scott, Susanne G., & Lane, Vicki R. 2000. “A Stakeholder Approach to Organizational Identity”. Academy of Management review, 25(1), 43-62.
• Sin, Leo Y., & Yau, Oliver H. 1995. “The Antecedents and Consequences of Role Stress Among Chinese Salespersons: An Exploratory Study in Hong Kong”. Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics, 7(1/2), 62-86.
• Singh, Ramendra, & Das, Gopal. 2013. “The Impact of Job Satisfaction, Adaptive Selling Behaviors and Customer Orientation on Salesperson's Performance: Exploring The Moderating Role of Selling Experience”. Journal of Business & Industrial Marketing, 28(7), 554-564.
• Tekingündüz, Sabahattin, Top, Mehmet, & Seçkin, Mustafa. 2015. “İş Tatmini, Performans, İş Stresi ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Hastane Örneği”. Verimlilik Dergisi, (4), 39-64.
• Turunç, Ömer & Çelik, Mazlum. 2010. “Algılanan Örgütsel Desteğin Çalışanların İş-Aile, Aile-İş Çatışması, Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Savunma Sektöründe Bir Araştırma”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 209-232.
• Üngören, Engin., Doğan, Hulusi, Özmen, Mehmet & Tekin, Ömer Akgün. 2010. “Otel Çalışanlarının Tükenmişlik ve İş Tatmin Düzeyleri İlişkisi”. Journal of Yaşar University, 17(5), 2922-2237.
• Verbeke, Willem, Belschak, Frank, & Bagozzi, Richard P. 2004. “The Adaptive Consequences of Pride in Personal Selling”. Journal of the Academy of Marketing Science, 32(4), 386-402.
• Weiss, Howard M., & Cropanzano, Russell. 1996. “Affective Events Theory: A Theoretical Discussion of The Structure, Causes And Consequences of Affective Experiences at Work”. Research in Organizational Behavior, 18, 1-74.
• Yan, Xiaofei, Su, Jingkuan, Wen, Zhihong, & Luo, Zhengxue. 2019. “The Role of Work Engagement on The Relationship Between Personality and Job Satisfaction in Chinese Nurses”. Current Psychology, 38(3), 873-878.
• Yapraklı, Şükrü, & Yılmaz, Mustafa Kemal. 2007. “Satış Gücü Motivasyonu-İş Tatmini Ölçeklerinin Test Edilmesi ve Motivasyonun İş Tatmini Üzerindeki Etkisinin Belirlenmesi: İlaç Sektöründe bir Uygulama”. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 9(3), 62-98.
• Yenihan, Bora. 2014. “Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini Arasındaki İlişki”. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 170-178.
• Yılmaz, Cengiz. 2002. “Salesperson Performance and Job Attudes Revised : An Extended Model and Effects of Potential Moderators”. European Jounal of Marketing, 36(11/12), 1389-1414.