Psikolojik Güçlendirme Çalışanların Sosyal Kaytarma Davranışlarını Azaltır mı?

Yıl 2015, Cilt: 10 Sayı: 38, 6531 - 6540, 15.04.2015

Mustafa Kesen

https://doi.org/10.19168/jyu.23253

Cited By: 8

Öz

Organizasyonların vazgeçilmezlerinden olan grup çalışmasının her zaman bireysel performansı arttırmasını beklemek zordur. Grup içerisinde çeşitli nedenlerden dolayı bazı bireylerin çabalarını azaltmaları mümkündür. Bu durum literatürde sosyal kaytarma olarak ifade edilmiştir ve bu durumu engelleyici uygulamaların neler olabileceği birçok çalışmada ele alınmıştır. Bu çalışmada ise psikolojik güçlendirmenin sosyal kaytarma problemine çare olup olamayacağı araştırılmıştır. Çalışma Elazığ ve Malatya’da faaliyet gösteren 5 farklı imalat firmasının çalışanları üzerinde uygulanmıştır. Toplamda 175 çalışandan anket yöntemiyle elde edilen veriler güvenilirlik analizi, doğrulayıcı faktör analizi, korelasyon ve regresyon analizleri ile incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre psikolojik güçlendirme boyutlarından anlamlılık, sosyal kaytarma davranışlarını azaltmada önemli bir role sahiptir. Psikolojik güçlendirmenin diğer boyutları olan etki, yetkinlik ve özerkliğin ise sosyal kaytarmayı anlamlı olarak etkilemediği görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Güçlendirme, Sosyal Kaytarma, Alan Araştırması

Kaynakça

• Aggarwal, P., & O'Brien, C. L. (2008). Social loafing on group projects: Structural antecedents and effect on student satisfaction. Journal of Marketing Education. 30,3:255-264.
• Alnuaimi, O. A., Robert, L. P., & Maruping, L. M. (2010). Team size, dispersion, and social loafing in technology-supported teams: A perspective on the theory of moral disengagement. Journal of Management Information Systems, 27(1), 203-230.
• Arslantaş, C. C. (2007). Güçlendirici lider davranışının psikolojik güçlendirme üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik görgül bir araştırma, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2): 227-240.
• Ashforth, B.E. (1989). The experience of powerlessness in organisations. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 43(2): 207–242.
• Baruch, Y. (1998). Applying Empowerment: Organizational Model. Career Development International 3 (2): 82-102
• Besterfıeld, D. H., Besterfıeld, C., Besterfıeld, G. H. &Besterfield-Sacre, M. (1999). Total Quality Management, Second Edition, Prentice Hall: USA.
• Bolin, A. U., & Neuman, G. A. (2006). Personality, process, and performance in interactive brainstorming groups. Journal of Business and Psychology. 20(4): 565-584.
• Charbonnier, E., Pascal, H., Brauer, M., & Monteil, J. M. (1998). Social loafing and self beliefs: People's collective effort depends on the extent to which they distinguish them- selves as better than others. Social Behavior and Personality, 26(4): 329-340.
• Conger, J.A., & Kanungo, R.N., (1988). The Empowerment Process: Integrating Theory And Practice, The Academy of Management Review, 13(3)
• Doğan, S. (2006). Büyük Ölçekli işletmelerde insan kaynakları yöneticilerinin güçlendirilmiş bir iş çevresi yaratmaya ne kadar istekli ve hazır olduklarının tespitine ilişkin bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2): 165-189.
• Doğan, S. (2003). Personel Güçlendirme. Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Doğan, S. ve Demiral, Ö. (2009). Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel Güçlendirme ve Psikolojik Sözleşmenin Etkisine İlişkin Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(48): 47-80.
• Dommeyer, C.J. (2007). Using the diary method to deal with social loafers on the group project: Its effects on peer evaluations, group behavior, and attitudes. Journal of Marketing Education 29(2): 175–88.
• Eade, V. H. (1993). Human Resource Management in the Hospitality Industry, Gorsuch Scarisbrick Publishers: Arizona.
• Emet, C. (2006). Personel Güçlendirme Algıları ile Örgütsel Kültür Arasındaki İlişkinin Bankacılık Sektöründe Ampirik Olarak İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya
• George, J. M. (1992). Extrinsic and instrinsic origins of perceived social loafing in organizations. Academy of Management Joumal, 35: 191-202.
• Hales, C., Klıdas, A. (1998). Empowerment in Five-Star Hotels: Choice, Voice or Rhetoric?. Contemporary Hopitality Management, 10(3):88-95
• Harkins, S. G. & Petty, R. E. (1982). Effects of task difficulty and task uniqueness on social loafing. Journal of Personality and Social Psychology, 43:1214-1229.
• Hart, J. W., Karau, S. J., Stasson, M. F., & Kerr, N. A. (2004). Achievement motivation, expected coworker performance, and collective task motivation: Working hard or hardly working? Journal of Applied Social Psychology. 34(5): 984-1000
• Høigaard, R., Fuglestad, S., Peters, D.M., Cuyper, D., Backer, M. & Boen, F. (2010). Role Satisfaction Mediates the Relation between Role Ambiguity and Social Loafing among Elite Women Handball Players. Journal of Applied Sport Psychology, 22, 408-419.
• Hung, T. K., Chi, N. W., & Lu, W. L. (2009). Exploring the relationships between perceived coworker loafing and counterproductive work behaviors: The mediating role of a revenge motive. Journal of Business and Psychology. 24(3): 257-270.
• Ilgın, B. (2010). Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının Oluşumunda ve Sosyal Kaytarma İle İlişkisinde, Duygusal Zeka ve Lider Üye Etkileşiminin Rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ilgın, B. (2013). Toplumsal Bir Hastalık: Sosyal Kaytarma. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2013(15).
• Jefkins, F. (1995). Public Relation Techniques, 2. Edition, Oxford: Butterworth-Heinemann Ltd.
• Jones, G. R. (1984). Task visibility, free-riding and shirking: Explaining the effect of structure and technology on employee behavior. Academy of Management Review, 9:684-695.
• Kanten, P. (2014). İşyeri Nezaketsizliğinin Sosyal Kaytarma Davranışı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisinde Duygusal Tükenmenin Aracılık Rolü.Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1):11-26.
• Karau, S. J. & Williams, K. D. (1993). Social loafing: A meta-analytic review and theoretical integration. Journal of Personality and Social Psychology, 65:681-706.
• Karau, S. J. & Williams, K. D. (1997). The effects of group cohesiveness on social loafing and social compensation. Group Dynamics: Theory, Research and Practice, 1:156-168.
• Khany, R., & Tazik, K. (2015). On the Relationship Between Psychological Empowerment, Trust, and Iranian EFL Teachers’ Job Satisfaction The Case of Secondary School Teachers. Journal of Career Assessment, 1-18
• Kravitz, D. A., & Martin, B. (1986). Ringelmann rediscovered: The original article. Journal of Personality and Social Psychology, 5, 936-941.
• Kugihara, N. (1999). Gender and social loafing in Japan. Journal of Social Psychology. 139(4): 516-526.
• Latane, B., Williams, K. D. & Harkins, S. (1979). Many Hands Make the Light the Work: The Causes and Consequences of Social Loafing. Journal of Personality and Social Psychology, 37:822-833.
• Latane`, B. (1981). The psychology of social impact. American Psychologist, 36:343-356.
• Lee, M. & Koh, J. (2001). Is Empowerment Realy a New Concept? International Journal of HRM, 12 (4):684-695.
• Liden, R. C., Wayne, S. J., Jaworski, R. A. & Bennett, N. (2004). Social loafing: A field investigation. Journal of Management, 30(2):285–304.
• Luthans, E. (1995). Organizational Behavior, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Manz, C. C. & Angle, H. (1986). Can group self-management mean a loss of personal control: Triangulating a paradox. Group & Organization Studies, 11:309-334.
• Mirzehanlı, R. (2001). Çalışanların Güçlendirilmesi ve Uygulamalardaki Eğilimlerin Araştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Morgeson, F. P., Reider, M. H., & Campion, M. A. (2005). Selecting individuals in team settings: The importance of social skills, personality characteristics, and teamwork knowl- edge. Personnel Psychology, 58(3): 583-611.
• Petty, R. E., Harkins, S. G., & Williams, K. (1980). The effects of group diffusion of cognitive effort on attitudes: An information-processing view. Journal of Personality and Social Psy- chology. 38: 81-92.
• Ringelmann, M. (1913). Recherches sur les moteurs animés: Travail de l'homme [Research on animate sources of power: The work of man], Annales de l'Institut National Agronomique, 2nd series, 12:1-40.
• Rothwell, J. D. (2004). In the Company of Others. New York. McGraw-Hill.
• Smith, B. N., Kerr, N. A., Markus M. J., & Stasson, M. F. (2001). Individual differences in social loafing: Need for cognition as motivator in collective performance. Group Dynamics: Theory. Research, and Practice. 5(2): 150-158.
• Somuncuoğlu, A.B. (2013), Psikolojik Güçlendirme ve İş Tatmini Arasındaki İlişki ve Bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Spreitzer, G. M. (1995a). An Emprical Test of a Comprehensive Model of Intrapersonal Empowerment in the Workplace. American Journal of Community Psychology, 23(5):601-629.
• Spreitzer, G. M. (1995b). Psychological Empowerment in the Workplace: Dimensions, Measurement, and Validation, The Academy of Management Journal, 38(5):1442-1465.
• Stark, E. M., Shaw, J. D., & Duffy, M. K. (2007). Preference for Group Work, Winning Orientation, and Social Loafing Behavior in Groups. Group & Organization Management, 32(6): 699-723.
• Steiner, I. D. (1972). Group process and productivity. NY: Academic Press.
• Şen, Y. (2008). Dönüşümcü Liderliğin Psikolojik Güçlendirme ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkilerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şeşen, H., & Kahraman, Ç. A. (2014). İş Arkadaşlarının Sosyal Kaytarmasının, Bireyin İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve Kendi Kaytarma Davranışlarına Etkisi.İş ve İnsan Dergisi, 1(1): 43-51.
• Tazegül, P. (2001). Çalışanların Güçlendirilmesi ve Hizmet Sektöründe Bir Vaka Çalışması Uygulaması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Thomas, K.W. & Velthouse, B.A. (1990). Cognitive Elements of Empowerment: An Interpretive Model of Intrinsic Task Motivation, Academy of Management Review, 15(4):666-681.
• Tolay, E., Sürgevil, O., & Topoyan, M. (2012). Akademik çalışma ortamında yapısal ve psikolojik güçlendirmenin duygusal bağlılık ve iş doyumu üzerindeki etkileri. Ege Akademik Bakış, 12(4): 449-465.
• Webb N (1997) Assessing students in small collaborative groups. Theory into Practice 36(4): 205–13.
• Williams, K. D. & Karau, S. J. (1991). Social loafing and social compensation: The effects of expectations of co-worker performance.
• Journal of Personality and Social Psychology, 61:570-581.
• Williams, K. D., Harkins, S. G. & Latane, B. (1981). Identifiability as a deterrent to social loafing: Two cheering experiments. Journal of Personality and Social Psychology, 40:303-311.
• Williamson, O. (1975). Markets and hierarchies. New York: Free Press.