ANADOLU SELÇUKLU DÖNEMİ (1071-1308) ÇİNİLİ MİHRAP BORDÜRLERİNDE TEZYİNAT

Year 2018, Volume: 5 Issue: 8, 201 - 228, 15.06.2018

Beste Çok

Abstract

Bu çalışmada Anadolu Selçuklu dönemine (1071-1308)
ait mihrap elemanlarından olan bordür tezyinatı ele alınmıştır. Selçuklular
1071 Malazgirt zaferi ile Anadolu'ya geldiklerinde karşılaştıkları taş, ahşap,
alçı v.b. bir çok malzemeyi kullanarak Orta Asya'da uyguladıkları tezyini
geleneği burada çini malzeme kullanarak uygulamış ve devam ettirmişlerdir.
Çalışmada mihrabın kavram olarak incelenmesinin yanı sıra, tarihsel gelişimi
hakkında kısa bilgiler verildikten sonra bordür tezyinatı kapsamlı bir biçimde
ele alınarak ve bordürler kendi içinde sayılarına göre gruplandırılarak, üzerlerindeki
çini süslemelerin detaylı anlatımlarına yer verilmiştir. Süslemeler genellikle
mozaik çini tekniğinde hazırlanmış az da olsa alçı ile çininin bir arada
kullanıldığı örneklere de yer verilmiştir. Fotoğraflarla desteklenen çalışmamız
bir değerlendirme ile neticelendirilmiştir.

Keywords

Tezyinat, Anadolu Selçuklu, Bordür, Geometrik

References

• KaynakçaArık, M. Oluş, “Anadolu Selçuklu Toplum Hayatında Çini” Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul,2007, 29-69Ayvazoğlu, Beşir, Aşk Estetiği, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1993.Bakırer, Ömür, 13-14. Yüzyıllarda Anadolu Mihrapları, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1976.Diez, Ernst.- Aslanapa, Oktay, "Mihrab" İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1960, VIII. s. 294-304.Erzincan, Tuğba. , “Mihrap” Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (DİA.) İstanbul, 2005, XXX., Graber, Oleg. , İslam Sanatının Oluşumu , Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1988.Hasol, Doğan, Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, (2. Baskı), İstanbul, 1979. Keppel, Archibald Cameron , Early Muslim Architecture, Oxford, 1932.Koç, Turan , İslam Estetiği, İslam Yayınları, İstanbul, 2009.Otto-Dorn Katherine, "Der Mihrab der Arslanhane Moschee in Ankara" Anatolia, I, Ankara, 1956, s. 71-75.Ödekan, Ayla, “Mihrap” Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi (ESA), Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul, 1997.Ögel, Semra Anadolu'nun Selçuklu Çehresi, Akbank Yayınları Kültür ve Sanat Kitapları, İstanbul, 1994.Önder, Mehmet, Yurt Dışı Müzelerinde Türk Eserleri, Ankara, 1983.Öney, Gönül, Türk Çini Sanatı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1976.Özönder, Hasan "Sadreddin Konevi Ma'muresinin Mimari Teşekkülü", Selçuk Dergisi, S. 4, Konya, 1989.Yetkin, Suut Kemal, İslam Mimarisi, Ankara, 1959.Yetkin, Şerare, Anadolu'da Türk Çini Sanatının Gelişmesi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1972.Yaman, Bahattin, "18.Yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Saray Ehl-i Hiref (Sanatkarlar) Teşkilatı", İlahiyat Fakültesi Dergisi (İFD), Isparta, 1996, 273-292.Şimşir, Zekeriya Konya'daki Selçuklu Mimarisinde Rumi Motifi, (Doktora Tezi)S.Ü., Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 2002.