Farklı branş öğretmenlerinin duygusal zekâ yeteneklerinin akademik iyimserlik ve psikolojik dayanıklılık üzerine etkisi

Year 2020, Volume: 7 Issue: 2, 153 - 166, 31.08.2020

Abdurrahman Kasım Pakiş M. Engin Deniz

https://doi.org/10.30900/kafkasegt.752595

Cited By: 2

Abstract

Duygusal zekâ kişinin kendisinin ve başkalarının duygularını tanıma, izleme, yönlendirme ve bu duyguları çevresindeki ilişkilerde olumlu bir şekilde kullanma yeteneğidir. İyimserlik, bireyin olumlu yaklaşımına ilişkin olup, olaylardaki olumlu yönleri açığa çıkararak olumsuz yönlerden kaçınmakla ilintilidir. Akademik iyimserlik, akademik çevreye ilişkin algılarla oluşmaktadır. Psikolojik dayanıklılık ise, stresle yakından ilişkili bir kavram olup, stresli durumlarda gösterilen direnci ortaya koyar. Bu çalışmanın amacı, farklı branş öğretmenlerinde duygusal zekânın akademik iyimserlik ve psikolojik dayanıklılık üzerindeki etkisinin belirlenmesidir. Bu amaçla tanımsal nitelikte bir araştırma tasarlanmıştır. Araştırmada nicel veri toplama yöntemlerinden yüz yüze anket yöntemi kullanılmıştır. 709 öğretmenden toplanan veriler, frekans dağılımları, açımlayıcı faktör analizi, güvenilirlik analizi ve basit doğrusal regresyon analizi ile test edilmiştir. Duygusal zekânın akademik iyimserlik üzerinde negatif, psikolojik dayanıklılık üzerinde ise pozitif yönlü anlamlı etkileri tespit edilmiştir.

Keywords

Duygusal Zekâ, Akademik İyimserlik, Psikolojik Dayanıklılık

References

• Armstrong, A. R., Galligan, R. F. ve Critchley, C. R. (2011). Emotional Intelligence and psychological resilience to negative life events. Personality and Individual Differences, 51, 331-336.
• Ashkanasy, N. ve Daus, C. S. (2002). Emotion in The Workplace: The New Challenge For Managers. Academy Of Management Executive, 16 (1): 76–86.
• Augusto-Landa, J. M., Pulido-Martos, m. ve Lopez-Zafra, E. (2011). Does Perceived Emotional Intelligence and Optimism/pessimism Predict Psychological Well-being?. Journal of Happiness Studies, 12, 463–474.
• Bariso, J. (2019). Uygulamalı Duygusal Zekâ Gerçek Hayat İçin Duygusal Zekâ Rehberi. (Çev: Hande Beyazıt.) İstanbul: Sola Unitas. (Orijinal Yayın Tarihi, 2018) Bar-On, R. (2006). The Bar-On model of emotional-social Intelligence (ESI). Psicothema, 18, 13-25.
• Beard, K. S., Hoy, W. K. ve Hoy, A. W. (2010). Academic Optimism Of Individual Teachers: Confirming A New Construct. Teaching And Teaching Education, 26, 1136-1144.
• Biroğul, H. K. ve Deniz, M. E. (2017). Farklı Branş Öğretmenlerinin Akademik İyimserlikleri ile Mesleki Benlik Saygılarının İncelenmesi. İlköğretim Online, 16(2), 814-825.
• Bitmiş, M. G., Sökmen, A. ve Turgut, H. (2013). Psikolojik Dayanıklılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Örgütsel Özdeşleşmenin Aracı Rolü. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2), 27-40.
• Bozkurt, Ö. ve Ercan, A. (2017). Akademik İyimserlik ile Performans Arasındaki İlişkinin Akademisyenler Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 251-263.
• Büyükbayram, A., Baysan Arabacı, L., Taş, G. ve Varol, D. (2016). Öğrenci Hemşirelerin Duygusal Zekâ ve Sosyotropi-Otonomi Kişilik Özellikleri ile Psikolojik Dayanıklılıkları Arasındaki İlişki. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1 (3), 29-37.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Cooper, R. K. ve Sawaf, A. (2000) Liderlikte Duygusal Zekâ. İstanbul: Sistem Yayıncılık, 12-376.
• Caruso, D. R. Ve Salovey, P. (2004). The Emotionally Intelligent Manager, How To Develop And Use The Four Key Emotional Skills Of Leadership. New Jersey: Jossey-Bass.
• Côté, S. Ve Miners, C. T. H. (2006). Emotional Intelligence, Cognitive Intelligence, And Job Performance. Administrative Science Quarterly, 51: 1-28.
• Crowley, B. J., Hayslip, B., ve Hobdy, J. (2003). Psychological hardiness and adjustment to life events in adulthood. Journal of Adult Development, 10(4), 237-248.
• Çakar, U. ve Arbak, Y. (2004). Modern Yaklaşımlar Işığında Değişen Duygu-Zekâ İlişkisi Ve Duygusal Zekâ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 23-48.
• Çoban, D. ve Demirtaş, H. (2011). Okulların akademik iyimserlik düzeyi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 17(3), 317-348.
• Deniz, M. E., Erus, S. M. ve Büyükcebeci, A. (2017). Bilinçli Farkındalık ile Psikolojik İyi Oluş İlişkisinde Duygusal Zekânın Aracılık Rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7 (47), 17-31.
• Deniz, M. E., Özer, E. ve Işık, E. (2013). Duygusal zekâ özelliği ölçeği–kısa formu: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve Bilim, 38 (169), 407-419.
• Deniz, M. E. ve Yılmaz, E. (2004). Üniversite Öğrencilerinin Duygusal Zekâ Yetenekleri ve Yaşam Doyumları Arasındaki İlişki, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya, 1-9.
• Durak, M. (2002). Predictive Role of Hardiness on Psychological Symptomatology of University Students Experienced Earthquake. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Durmuş, B., Çinko, M. ve Yurtkoru, E.S. (2018). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi. İstanbul: Beta.
• Extremera, N., Duran, A. ve Rey, L. (2007). Perceived Emotional Intelligence and dispositionaloptimism–pessimism: Analyzing their role in predictingpsychological adjustment among adolescents. Personality and Individual Differences 42, 1069–1079.
• Goleman, D. (2007). Duygusal Zekâ EQ Neden IQ’dan Daha Önemlidir? (Çev: Banu Seçkin Yüksel) Varlık Yayınları, İstanbul. (Orijinal yayın tarihi,1996) 31, 20- 390.
• Goleman, D. (2019). İşbaşında Duygusal Zekâ (Çev: Handan Balkara) Varlık Yayınları, İstanbul. (Orijinal yayın tarihi, 1998) 19, 10-389
• Goleman, D. (2019). Duygusal Zekâ ve Liderlik, Optimist, İstanbul. 1, 10-97.
• Gillham, J. ve Reivich, K. (2004). Cultivating optimism in childhood and adolescence. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 591, 146-163. doi: 10.1177/0002716203260095.
• Gürgân, U. (2006). Yılmazlık Ölçeği (YÖ): Ölçek Geliştirme, Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(2), 45-74.
• Henderson, A. T., & Mapp, K. L. (2002). A new wave of evidence: The impact of school, family, and community connections on student achievement. Austin, TX: Southwest Educational Development Laboratory, National Center for Family &Community Connections with Schools, 19-20.
• Hanton, S., Evans, L. ve Neil, R. (2003). Hardiness and the Competitive Trait Anxiety Response. Anxiety, Stress and Coping, 16(2), 167-184.
• Hoy, A. W., Hoy, W. K. ve Kurz, N. M. (2008). Teacher’s academic optimism: The development and test of a new construct. Teaching and Teacher Education, 24, 821-835.
• Hoy, W. A. (2010). Eğitim Psikolojisi (Çev.: Duygu Özen), Kaknüs Yayınları, İstanbul, 46.
• Işık, Ş. (2016). Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 4 (2), 165-182.
• Kanbur, E., Kanbur, A. ve Özdemir, B. (2017). Psikolojik Dayanıklılık İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkide İş Doyumunun Aracılık Rolü: Havacılık Sektöründe Bir Araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 4 (2), 127-141.
• Karacaoğlu, K. ve Köktaş, G. (2016). Psikolojik Dayanıklılık ve Psikolojik İyi Olma İlişkisinde İyimserliğin Aracı Rolü: Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 3(2), 119-127.
• Kayacı, Ü. ve Özbay, Y. (2016). Üniversite öğrencilerinin travmatik yaşantı, psikolojik doğum sıraları ve sosyal ilgilerinin psikolojik dayanıklılıklarını yordaması. The Journal of Happiness & WellBeing, 4(1), 128-142.
• Kerimgil, Ç. S. ve Gürol, M. (2013). Akademik İyimserlik Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması, 1. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi.
• Kumcagiz H., Celik B.S. , Yilmaz M. ve Eren Z. ( 2011). The effects of Emotional Intelligence on optimism of university students. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30 (2011) 973 – 977.
• Küçükahmet, L. (2010). Eğitim Bilimine Giriş. Nobel Yayınevi: Ankara, 11, 182-192.
• Kirby, M. M. (2009). Academic optimism and community engagement in urban elementary schools. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). College of William and Mary: Williamsburg.
• Motan, İ. ve Gençöz, F. (2009). Psikolojik Dayanıklılığı Nasıl Ölçebiliriz? Bir Türk Örnekleminde Kişisel Görüş Ölçeği-II’nin Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması. Kriz Dergisi, 17 (1), 1-11.
• Ngidi, D. P. (2012). Academic Optimism: An Individual Teacher Belief. Educational Studies, 38 (2), 139-150.
• Özden, Y. (2014). Öğrenme ve Öğretme, Pegem Akademi: Ankara, 7, 15.
• Rey, L. ve Extremera, N. (2014). Positive psychological characteristics and interpersonal forgiveness: Identifying the unique contribution of Emotional Intelligence abilities,Big Five traits, gratitude and optimism. Personality and Individual Differences, 68, 199-204.
• Salovey, P. ve Mayer, J.D. (1989-1990). Emotional Intelligence. Imagination, Cognition And Personality, 9(3), 185-211.
• Sarkar, M. Ve Fletcher, D. (2014). Psychological resilience in sport performers: a review of stressors and protective factors. Journal of Sports Sciences, 32 (15), 1419-1434, DOI: 10.1080/02640414.2014.901551.
• Selçuk, Z. (2018). Eğitim Psikolojisi, Nobel: Ankara, 23, 47.
• Schneider, T. R., Lyons, J. B. ve Khazon, S. (2013). Emotional Intelligence and Resilience. Personality And Individual Differences, 1-5.
• Stewart, M., Reid, G. & Mangham, C. (1997). Fostering children’s resilience. Journal of Pediatric Nursing, 12, 21-31.
• Terzi, Ş (2008). Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Dayanıklılıkları ve Algıladıkları Sosyal Destek Arasındaki İlişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (29), 1-11.
• Tugade, M. M., Fredrickson, B. L. ve Barrett, L. F. (2004). Psychological Resilience And Positive Emotional Granularity: Examining The Benefits Of Positive Emotions On Coping And Health. Journal of Personality, (6), 1161-1190.
• Woolfolk, A. (2010). Educational psychology. Pearson, USA, 11, 1136.
• Windle, G., Markland, D. A. ve Woods, R.T. (2008). Examination of a theoretical model of psychological resilience in older age. Aging & Mental Health, 12 (3), 285-292.
• Yeşilyaprak, B. (2001). Duygusal Zekâ ve Eğitim Açısından Doğurguları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25, 139-146.
• Yıldırım A. ve Yılmaz E. (2018) Öğretmenlerin Okullardaki Akademik İyimserlik Algılarının Tercih Ettikleri Öğretim Stilleri Açısından İncelenmesi. Journal of Human Sciences, 1624-1625.