Öğretmenlerin duygusal zekâ düzeylerinin örgütsel yalnızlık algıları üzerindeki etkisi

Year 2021, Volume: 8 Issue: 2, 182 - 197, 31.08.2021

Serpil Arslan , Mahmut Polatcan

https://doi.org/10.30900/kafkasegt.956859

Cited By: 1

Abstract

Alanyazında öğrenci başarısında öğretmenlerin önemli bir rolünün olduğu ortaya konulmuştur. Dolayısıyla okul içi süreçlerde öğretmenlerin ilişkileri ve davranışları öğretim uygulamalarını etkileyebilmektedir. Bu araştırmada, öğretmenlerin duygusal zekâ düzeyleri ile örgütsel yalnızlık algıları arasındaki ilişkinin ortaya konulması amaçlanmıştır. İlişkisel tarama deseninin kullanıldığı bu çalışma kesitsel bir araştırmadır. Uygun örnekleme türünün kullanıldığı çalışmaya Karabük İli Merkez ve Safranbolu ilçelerinde görev yapan 360 öğretmen katılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında “İş Yaşamında Yalnızlık Ölçeği” ve “Duygusal Zekâ Özelliği Ölçeği” ölçme araçları kullanılmıştır. Sonuç olarak öğretmenlerin örgütsel yalnızlık algılarının toplamda, duygusal yoksunluk ve sosyal arkadaşlık boyutlarında düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin duygusal zekâ düzeyleri ise toplamda, öznel iyi oluş, öz kontrol, duygusallık ve sosyallik boyutlarında orta düzeyin üstünde olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte öğretmenlerin örgütsel yalnızlıkları ile duygusal zekâ düzeyleri arasında negatif yönlü orta düzeyli bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin örgütsel yalnızlıkları toplamının, duygusal yoksunluk ve sosyal arkadaşlık boyutlarının hem duygusal zekâ toplamı hem de duygusal zekanın öznel iyi oluş, öz kontrol, duygusallık ve sosyallik boyutları ile negatif yönde düşük düzeyli ilişkiler bulunmuştur. Son olarak duygusal zekanın öğretmenlerin örgütsel yalnızlıkları üzerindeki etkisinin saptanması uygulanan path analizi sonuçlarına göre modelin kabul edilebilir düzeyde uyum göstermiş ve duygusal zekanın öğretmen yalnızlığı üzerinde negatif yönlü orta düzeyde etkili olduğu görülmüştür. Bu sonuçlara bağlı olarak hem araştırmacı hem de uygulayıcılara çeşitli önerilerde bulunulmuştur. 

Keywords

Duygusal zekâ, örgütsel yalnızlık, öğretmen

The effect of teachers' tmotional intelligence levels on perceptions of organizational loneliness

Abstract

Extensive literature has shown that teachers play a very important role in student achievement. Therefore, the relationships, beliefs and behaviors of teachers in intra-school processes can affect teaching practices. In this study, it was aimed to reveal the relationship between teachers' emotional intelligence levels and their perception of organizational loneliness. The study using relational survey design is a cross-sectional research. The study, which used the convenience sampling type, was conducted on 360 teachers working in the Central and Safranbolu districts of Karabuk province. Research data were collected with the help of "Loneliness in Work Life Scale" and "Emotional Intelligence Trait Scale" measurement tools. As a result, it was determined that teachers' organizational loneliness perceptions were low in the total scale, emotional deprivation and social friendship dimensions. Emotional intelligence levels of the teachers were found to be above the medium level in total with the dimensions of subjective well-being, self-control, emotionality and sociability. However, it has been observed that there is a moderately negative relationship between teachers' organizational loneliness and emotional intelligence levels. It has been found that the dimensions of emotional deprivation and social friendship of teachers' organizational loneliness have negative low-level relationships with the subjective dimensions of well-being, self-control, sensuality and sociality of both emotional intelligence and emotional intelligence. Finally, to determine the effect of emotional intelligence on organizational loneliness of teachers of Applied structural equation modeling path analysis results showed acceptable fit of the model, and this effect has the negative middle level. Depending on these results, various recommendations have been made to both researchers and practitioners.

Keywords

Emotional intelligence, organizational loneliness, teacher

References

• Augusto-Landa, J. M., Pulido-Martos, M., & Lopez-Zafra, E. (2011). Does perceived emotional intelligence and optimism/pessimism predict psychological well-being?. Journal of Happiness Studies, 12(3), 463-474.
• Açıkalın, A. ve Turan, S. (2018). Okullarda etkili iletişim. Ankara: Pegem Akademi. Atkinson, R.L. ve Hilgard, E.R. (1995). Psikolojiye giriş. İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Bakioğlu, A. ve Korumaz, M. (2014). Öğretmenlerin okulda yalnızlıklarının kariyer evrelerine göre incelenmesi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 39, 25-54.
• Baltaş, Z. (2006). Duygusal zekâ: insan dünyasını aydınlatana ve işine yansıyan ışık. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Bar-On, R. (2005). The impact of emotional intelligence on subjective well-being. Perspectives in Education, 23, 41-61.
• Bender, M.T. (2006). Resim-iş eğitimi öğrencilerinde duygusal zekâ ve yaratıcılık ilişkileri. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Caruso, D.R. ve Salovey, P.(2004). The emotionally ıntelligent manager: How to develop and use the four key emotional skills of leadership. San Francisco: Jossey-Bass A Wiley Imprint.
• Cacioppo, J. T., & Hawkley, L. C. (2009). Perceived social isolation and cognition.Trends in Cognitive Sciences, 13(10), 447-454.
• Celep, C. (2000). Sınıf yönetimi ve disiplini. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Cooper, R.K. ve Sawaf, A. (2000). Liderlikte duygusal zekâ. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Çakar, U. ve Arbak, Y. (2004). Modern yaklaşımlar ışığında değişen duygu-zekâ ilişkisi ve duygusal zekâ. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 23-48.
• Çifçi, T. ve Dikmenli, Y. (2015). Coğrafya öğretmenlerinin iş doyumu ve iş yaşamında yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (21), 142-160.
• Deniz, M.E., Özer, E. ve Işık, E. (2013). Trait Emotional ıntelligence Questionnaire Short Form: Validity and Reliability Studies. Education and Science, 38(169), 407-419.
• Deniz, Ç. (2017). Farklı branş öğretmenlerinin duygusal zekâ özelliği ile mesleki benlik saygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aren Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü; İstanbul.
• Doğan, T. Çetin, B. ve Sungur, M.Z. (2009). İş yaşamında yalnızlık ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 271-277.
• Doğan, S. ve Demiral, Ö. (2007). Kurumların başarısında duygusal zekânın önemi. Yönetim ve Ekonomi, 14(1), 209-230.
• Epstein, J.H. (1998). Computers with emotions. The Futurist, 32(3), 4-5.
• Erkoç, N. (2019). İlkokul yöneticilerinin yılmazlık, duygusal zekâ ve yönetsel etkililik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Gardner, H. (1983). Frames of mind. New York: Basic Books.
• Geçtan, E. (1999). İnsan olmak. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• George, D., ve Mallery, P. (2016). IBM SPSS statistics 23 step by step: A simple guide and reference. Routledge.
• Gierveld, J.J. (1998). A review of loneliness: concept and definitions, determinants and consequences. Reviews in Clinical Gerontology, 8, 73-80.
• Goleman, D. (1996). Duygusal zekâ. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Gumbert, D.E. ve Boyd, D.P. (1984). The loneliness of the small business owner. Harvard Business Review, 62(6), 33-38.
• Güler, A. (2006). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin duygusal zekâ düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hawkley, L.C., Browne, M.W. ve Cacioppo, J.T. (2005). How can I connect with thee? Let me count the ways. Psychological Science, 16(10), 798-804.
• Izgar, H. (2009). An investigation of depression and loneliness among school principals. Educational Sciences: Theory and Practice, 9(1), 247-258.
• Kabar, M. (2017). Lise öğretmenlerinin işe bağlılık düzeyleri ile duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kaplan, M.S. (2011). Öğretmenlerin işyerinde yalnızlık duygularının okullardaki örgütsel güven düzeyi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Karnick, P. (2005). Feeling lonely: theoretical perspectives. Nursing Science Quarterly, 18(1), 7-12.
• Kayaalp, E. (2019). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik, örgütsel yalnızlık ve örgütsel yabancılaşma algılarının örgütsel sinizm düzeyleriyle ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Kızıl, Ş. (2014). Öğretmenlerin duygusal zekâları ile örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişki (Balıkesir ili örneği). Yüksek Lisans Tezi. Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Konakay, G. (2010). Duygusal zekânın akademisyenlerde tükenmişlik ile ilişkisinin incelenmesi. Doktora Tezi. Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• MEB, (2018). 2023 Eğitim Vizyonu. Erişim Adresi: http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
• MEB (2017). Öğretmen Strateji Belgesi. Erişim Adresi: http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/26174415_Strateji_Belgesi_RG-Ylan-_26.07.2017.pdf.
• Mercan, N., Oyur, E., Alamur, B., Gül, S. ve Bengül, S. (2012). İşyeri yalnızlığı ve sosyal fobi arasındaki ilişkiye yönelik bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 213-226.
• Mercan, N., Demirci, K., Ozler, D. E., & Oyur, E. (2015). İş yaşamında yalnızlık, duygusal zekâ ve psikolojik sermaye arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(5), 197-211.
• Nartgün, Ş.S. ve Demirer, S. (2013). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile iş yaşamında yalnızlık düzeylerine ilişkin görüşleri. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 139-156.
• Oğuz, E. ve Kalkan, M. (2014). Öğretmenlerin iş yaşamında algıladıkları yalnızlık ile sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 13(3), 787-795.
• Özkan, L. (2019). Lise öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özkan, Z. (2019). Türkçe ve Türk kültürü dersi öğretmenlerinin örgütsel sosyalleşme ve iş yaşamında yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Özkuk, Z. (2017). Algılanan yönetici desteği ve iş yaşamında yalnızlığa yönelik öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Özmen, Z. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleri. İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 175-193.
• Öztürk, A. (2006). Okul öncesi öğretmenlerinin duygusal zekâ yetenekleri iş doyumları ve tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Perlman, D. ve Peplau, L.A. (1982). Theoritical approaches to loneliness. New York: Wiley.
• Petrides, K. V. ve Furnham, A. (2000). On the dimensional structure of emotional intelligence. Personality and Individual Differences, 29, 313-320.
• Petrides, K. V. ve Furnham, A. (2001). Trait emotional intelligence: Psychometric investigation with reference to established trait taxonomies. European Journal of Personality, 15(6), 425-448.
• Sağlam, H. (2018). Öğretmenlerin duygusal zekâları ve öz yeterlik inançları ile sınıf yönetimi becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kastamonu.
• Salovey, P. ve Mayer, J.D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cogniton, and Personality, 9, 185-211.
• Sergin, C. ve Kinley, T. (1995). Social skills deficiets among the social anxious: reflections from other and loneliness. Motivation and emotion. 19, 1-24.
• Sezen, G. (2014). Öğretmenlerin işle bütünleşme ve iş yaşamında yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Somuncuoğlu, D. (2005). Duygusal, zekâ yeterliliklerinin kuramsal çerçevesi ve eğitimdeki rolü. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 269-293.
• Sullivan, H.S. (1953). Interpersonal theory of personality. New York: Norton Companıy Inc. Şişman, M. Ve Turan, S. (2004). Bazı örgütsel değişkeler açısından çalışanların iş doyumu ve sosyal duygusal yalnızlık düzeyleri. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 117-128.
• Tabancalı, E. ve Korumaz, M. (2014). İl eğitim denetmenlerinin iş yerinde yalnızlıklarının incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, (15), 31-40.
• Tanrıseven, Ö. (2014). Yatılı bölge ortaokullarında görev yapan öğretmenlerin yalnızlık düzeyleri ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Erzurum il örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Tuğrul, C. (1999). Duygusal zekâ. Klinik Psikiyatri Dergisi, (1), 12-20.
• Türkekul, K. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarının duygusal zekâ düzeyleri ve akademik öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Usta, Ç.Y. (2015). İlkokul öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyi ile okul müdürlerinin liderlik stillerini algılayışları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yaşar, M.R. (2007). Yalnızlık. Fırat üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 237-260. Yalom, I. (1999). Varoluşçu psikoterapi. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Yavuz, S. (2018). Meslek lisesi öğretmenlerinin duygusal zekâlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yeşilyaprak, B. (2001). Duygusal zekâ ve eğitim açısından doğurguları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 25, 139.
• Yılmaz, E. ve Aslan, H. (2013). Öğretmenlerin iş yerindeki yalnızlıkları ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(3), 59-69.
• Yılmaz, H., Hamarta, E., Arslan, C., & Deniz, M. (2013). An investigation of loneliness, self-esteem and emotional intelligence skills in university students. International Journal of Academic Research, 5(1), 205-209.
• Weisinger, H. (1998). İş yaşamında duygusal zekâ. İstanbul: MNS Yayıncılık.
• Weiss, R.S. (1973). Loneliness: The Experience of Emotional and Social Isolation. Cambridge, MA: The MIT Press.
• Wols, A., Scholte, R. H. J., & Qualter, P. (2015). Prospective associations between loneliness and emotional intelligence. Journal of Adolescence, 39, 40-48.
• Wright, S.L. (2005). Loneliness in the workplace. Unpublished doctoral dissertation. Christchurch (New Zealand) University of Canterbury.
• Wright, S.L., Burt, C.D.B. ve Strongman, K.T. (2006). Loneliness in the workplace: Construct definition and scale development, New Zealand Journal of Psychology, 35(2), 59-68.
• Zysberg, L. (2012). Loneliness and emotional intelligence. The Journal of Psychology, 146(1-2), 37-46.