Okul Müdürlerinin Dönüşümcü Liderliği ile Öğretmenlerin Öznel İyi Oluşları Arasındaki İlişki: Korelasyonel Bir Çalışma

Year 2022, Volume: 9 Issue: 2, 564 - 580, 30.08.2022

Gülşah Kahraman Gökhan Arastaman

https://doi.org/10.30900/kafkasegt.1016859

Cited By: 1

Abstract

Araştırma, okul müdürlerinin dönüşümcü liderliği ile öğretmenlerin öznel iyi oluşları arasındaki ilişkiyi belirlemeyi amaçlamaktadır. Nicel ilişkisel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilen bu araştırmaya Ankara ili merkez ilçelerinde bulunan resmi ortaokullarda görev yapan 517 öğretmen katılmıştır. Katılımcıların seçiminde tabakalı örnekleme tekniği kullanılmıştır. Veriler “Dönüşümcü Liderlik Ölçeği” ve “Öğretmen Öznel İyi Oluş Ölçeği” ile elde edilmiştir. Toplanan verilerin analizinde betimsel istatistikler ve çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre öğretmenlerin dönüşümcü liderlik algılarının yüksek, ancak öznel iyi oluş algılarının düşük olduğunu görülmüştür. Araştırma sonuçları dönüşümcü liderliğin öğretmenlerin öznel iyi oluşlarının anlamlı bir yordayıcısı olduğunu ve aralarında pozitif yönlü ve düşük düzeyde ilişki olduğunu göstermektedir. Alanyazına katkı sağlaması beklenen bulgular tartışılmış ve bunlara dayalı olarak hem araştırmacılara hem de uygulayıcılara bazı önerilerde bulunulmuştur. Okullarda öğretmenlerin öznel iyi oluşunu artırmaya ve mesleki gelişimlerine katkı sağlamaya yönelik etkinliklerin okulun genel programı içerisinde yer alması, öğretmen ve okul yöneticileri arasında karşılıklı beklenti ve ihtiyaçlara yönelik okul içi ve dışında çeşitli kaynaştırma etkinliklerinin düzenlenmesi önerilerinde bulunulmuştur.

Keywords

Dönüşümcü liderlik, öğretmen öznel iyi oluş, kamu okulları

The Relationship Between Transformational Leadership of Principals and Subjective Well-Being of Teachers: A Correlational Study

Abstract

The study aims to determine the relationship between transformational leadership of school principals and subjective well-being of teachers. 517 teachers working in public secondary schools in the central districts of Ankara province participated in this study which was carried out with the quantitative correlational research method. Stratified sampling technique was used in the selection of the participants. “Transformational Leadership Scale” and “Teacher Subjective Well-Being Scale” were used and descriptive statistics and multiple regression analysis were utilized in the analysis of the collected data. The results show that teachers' perceptions of transformational leadership are high, but their perceptions of subjective well-being are low. The results of the study show that transformational leadership is a significant predictor of teachers’ subjective well-being and there is a positive and low level relationship between them. The findings that are expected to contribute to the literature were discussed and some suggestions were made for both researchers and practitioners based on these. It has been suggested that activities aimed at increasing the subjective well-being of teachers and contributing to their professional development in schools should be included in the general curriculum of the school, and various inclusion activities should be organized in and out of school for mutual expectations and needs between teachers and school administrators.

Keywords

Transformational leadership, teacher subjective well-being, public schools

References

• Acton, R. ve Glasgow, P. (2015). Teacher wellbeing in neoliberal contexts: A review of the literature. Australian Journal of Teacher Education (Online), 40(8), 99-114.
• Aelterman, A., Engels, N., Van Petegem, K. ve Pierre Verhaeghe, J. (2007). The well‐being of teachers in Flanders: the importance of a supportive school culture. Educational studies, 33, 285-297. doi:10.1080/03055690701423085
• Aggarwal, J. ve Krishnan, V. R. (2013). Impact of transformational leadership on follower’s self-efficacy: Moderating role of follower’s impression management. Management and Labour Studies, 38, 297-313. doi:10.1177/0258042X13513129
• Aksel, N. (2016). Ortaokul müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışları ile öğretmenlerin motivasyonu arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Alpar, R. (2013). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemler. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Anderson, M. (2017). Transformational leadership in education: A review of existing literature. International Social Science Review, 93(1), 1-13.
• Andriani, S., Kesumawati, N. ve Kristiawan, M. (2018). The influence of the transformational leadership and work motivation on teachers performance. International Journal of Scientific & Technology Research, 7(7), 19-29.
• Ary, D., Jacobs, L. C., Razavieh, A. ve Sorensen, C. (2006). Introduction to research in education. (7. baskı). Belmont, CA: Thomson Wadsworth.
• Babbie, E. R. (2010). The practice of social research. (12. baskı). Belmont, CA: Wadsworth Cengage.
• Balcı , A. (2004). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Bass, B. M. ve Avolio, B. J. (1996). Multifactor leadership questionnaire. Western Journal of Nursing Research. doi:10.1037/t03624-000
• Bass, B. M. ve Stogdill, R. M. (1990). Bass & Stogdill's handbook of leadership: Theory, research, and managerial applications. New York: Simon and Schuster.
• Becker, E. S., Goetz, T., Morger, V. ve Ranellucci, J. (2014). The importance of teachers’ emotions and instructional behavior for their students’ emotions— An experience sampling analysis. Teaching and Teacher Education, 43, 15–26. doi:10.1016/.tate.2014.05.002
• Berkovich, I. ve Eyal, O. (2017). Good cop, bad cop: Exploring school principals’ emotionally manipulative behaviours. Educational Management Administration and Leadership, 45, 944–958. doi:10.1177/1741143216659293
• Bilir, M. E. (2007). Öğretmen algılarına göre ilköğretim okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri ile öğretmenlerin iş doyumu ilişkisinin incelenmesi (Doktora Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Byrne, B. M. (2011). Structural equation modeling with AMOS Basic concepts, applications, and programming (Multivariate application series). New York, NY: Routledge.
• Canbaz, F. (2019). Okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik özellikleri ile öğretmenlerin örgüte bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki (Bolu-Merkez ortaöğretim örneği). (Yüksek Lisans Tezi). Bolu: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Chan, K. B., Lai, G., Ko, Y. C. ve Boey, K. W. (2000). Work stress among six professional groups: The Singapore experience. Social Science and Medicine. doi: 10.1016/S0277-9536(99)00397-4
• Cohen, J. (2006). Social, emotional, ethical, and academic education: Creating a climate for learning, participation in democracy, and well-being. Harvard Educational Review, 76, 201-237. doi:10.17763/haer.76.2.j44854x1524644vn
• Coyle, M. (1997). Teacher leadership vs. school management: Flatten the hierarchies. Clearing House, 70, 236–239. doi:10.1080/00098655.1997.10543923
• Cropanzano, R. (2009). Writing nonempirical articles for Journal of Management: General thoughts and suggestions. Journal of Management, 35: 1304-1311. doi:10.1177/0149206309344118
• Çelik, V. (2012). Eğitimsel liderlik. Ankara: Pegem yayıncılık.
• Çetin, A. (2019). An analysis of the relationship between teachers’ subjective wellbeing and their occupational resilience. Sakarya University Journal of Education, 9, 506-521. doi:10.19126/suje.533847
• Çetin, K. Ö. ve Aydın, B. (2012). Ortaöğretim okulu yöneticilerinin dönüşümsel liderlik özelliklerinin öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarına etkisi [The connection between the transformational leadership of the secondary school directors and organizational commitment of the teachers]. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (19) 331–342.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çokdeğişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem yayıncılık.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95, 542-575. doi:10.1037/0033-2909.95.3.542
• Diener, E. (2006). Guidelines for national indicators of subjective well-being and ill-being. Journal of Happiness Studies, 7, 397-404. doi:10.1007/s11482-006-9007-x
• Diener, E. ve Ryan, K. (2009). Subjective well-being: a general overview. South African Journal of Psychology, 39, 391-406. doi:10.1177/008124630903900402
• Durmaz, C. (2020). Öğretmenlerin öznel iyi oluş düzeyleri ile okul iklimine ilişkin algıları ve sınıf yönetim becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Düzce: Düzce Üniversitesi.
• Ergün, E. ve Sezgin Nartgün, Ş. (2017). Öğretmen öznel iyi oluş ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sakarya University Journal of Education, 7, 385-397. doi:10.19126/suje.296824
• Eryılmaz, A. ve Kara, A. (2019). The mediator role of goal striving between teachers’ career adaptability and subjective well-being. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 9(52), 1-21.
• Fernet, C., Guay, F., Senécal, C. ve Austin, S. (2012). Predicting intraindividual changes in teacher burnout: The role of perceived school environment and motivational factors. Teaching and Teacher Education, 28, 514–525. doi:10.1016/j.tate.2011.11.013
• Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics. London: Sage.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. (8. baskı). New York: Mc Graw HIll.
• García-Moya, I., Brooks, F., Morgan, A. ve Moreno, C. (2015). Subjective well-being in adolescence and teacher connectedness: A health asset analysis. Health Education Journal, 74, 641-654. doi:10.1177/0017896914555039
• Güngör, A. A. (2018). Etkili okul özelliklerinin dönüşümsel liderlik ve öğretmen bağlılığıyla ilişkisi (Doktora Tezi). İzmir: Ege Üniversitesi.
• Hatcher, R. (2005). The distribution of leadership and power in schools. British Journal of Sociology of Education, 26, 253–267. doi:10.1080/0142569042000294200
• Jalali, Z. ve Heidari, A. (2016). The relationship between happiness, subjective well-being, creativity and job performance of primary school teachers in Ramhormoz City. International Education Studies, 9, 45-52. doi:10.5539/ies.v9n6p45
• Kabadayı, R. (1982). Okul yöneticilerinin liderlik davranışları ve öğretmenlerin güdülenmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Kahya, S. (2020). Eğitim yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışlarının öğretmen motivasyonuna etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
• Klusmann, U., Kunter, M. Trautwein, U., Lüdtke, O. ve Baumert, J. (2008). Teachers’ occupational well-being and quality of instruction: The important role of self-regulatory patterns. Journal of Educational Psychology, 100, 702–715. doi:10.1037/0022-0663.100.3.702
• Kuhnert, R. ve Lewis, P. (1987). Transactional and transformational leadership: A constructive/developmental analysis. Academy of Management Review, 12, 648–657. doi:10.2307/258070
• Liontos, L. B. (1992). Transformational leadership. ERIC Digest, Number 72. (Report No. EDO-EA92-5).
• Lyubomirsky, S., King, L. ve Diener, E. (2005). The benefits of frequent positive affect: does happiness lead to success? Psychological Bulletin, 131, 803. doi:10.1037/0033-2909.131.6.803
• Malik, S. Z. ve Tariq, S. (2015). Relationship of transformational leadership, psychological well-being and self-efficacy: A mediation analysis in university faculty. Journal of Quality and Technology Management, 11(2), 93-109.
• Marry, A. (2010). Motivation and the performance of primary school teachers in Uganda: A case of Kimaanya-Kyabankuza division (Madaka Disrict). (Unpublished Master of Art Dissertation). Uganda: Makerere University.
• Nir, A. E. ve Kranot, N. (2006). School principal’s leadership style and teachers’ selfefficacy. Planning and Changing, 37(3), 205–218.
• Öztürk, A. (2015). Öğretmenlerin sahip oldukları yaşam amaçları ve sosyal desteğin öznel iyi oluş üzerindeki yordayıcı rolü. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2015(5), 338-347.
• Philipp, A. ve Kunter, M. (2013). How do teachers spend their time? A study on teachers’ strategies of selection, optimisation, and compensation over their career cycle. Teaching and Teacher Education, 35, 1–12. doi:10.1016/j.tate.2013.04.014
• Rath, T. ve Harter, J. (2010). Wellbeing: The five essential elements. New York: Simon and Schuster.
• Renshaw, T. L. Long, A. C. J. ve Cook, C. R. (2015). Assessing teachers’ positive psychological functioning at work: Development and validation of the teacher subjective wellbeing questionnaire. School Psychology Quarterly, 30, 289–306. doi:10.1037/spq0000112
• Safia, M. (2020). Öğretmen algılarına göre ortaöğretim okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik rolleri ile okulların öğrenen örgüt olma ve öğretmen iş tatmini düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Sarıdemir, T. (2015). Öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stillerinin ve bazı kişisel değişkenlerin öğretmenlerin yaşam doyumu üzerindeki etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Sears, L. E., Agrawal, S., Sidney, J. A., Castle, P. H., Rula, E. Y., Coberley, C. R., Witters, D., Pope, J. E. ve Harter, J. K. (2014). The well-being 5: development and validation of a diagnostic instrument to improve population well-being. Population Health Management, 17, 357-65. doi:10.1089/pop.2013.0119
• Sebastian, J. ve Allensworth, E. (2012). The influence of principal leadership on classroom instruction and student learning a study of mediated pathways to learning. Educational Administration Quarterly, 48, 626-663. doi:10.1177/0013161X11436273
• Seligman, M. E., Steen, T. A., Park, N. ve Peterson, C. (2005). Positive psychology progress: empirical validation of interventions. American psychologist, 60, 410. doi:10.1037/0003-066X.60.5.410
• Sisask, M., Värnik, P., Värnik, A., Apter, A., Balazs, J., Balint, M., ... ve Wasserman, D. (2014). Teacher satisfaction with school and psychological well-being affects their readiness to help children with mental health problems. Health education journal, 73, 382-393. doi:10.1177/0017896913485742
• Sun, J. ve Leithwood, K. (2015). Leadership effects on student learning mediated by teacher emotions. Studies in Educational Leadership, 23, 566–582. doi:10.3390/soc5030566
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston, MA: Pearson.
• Tesfaw, T. A. (2014). The relationship between transformational leadership and job satisfaction: The case of government secondary school teachers in Ethiopia. Educational Management Administration & Leadership, 42, 903-918. doi:10.1177/1741143214551948
• Töremen, F., Yasan, T. (2010), İlköğretim okulu yöneticilerinin dönüşümsel liderlik özellikleri (Malatya ili örneği). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (2), 27-39.
• Uzun, Ü. (2019). Öğretmen adaylarının öznel iyi oluş psikolojik sağlamlılık ve yaşam kalitesi arasındaki yordayıcı ilişkiler (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Van Dierendonck, D. (2004). The construct validity of Ryff's scales of psychological well-being and its extension with spiritual well-being. Personality and individual differences, 36, 629-643. doi:10.1016/S0191-8869(03)00122-3
• Wahlstrom, K. L. ve Louis, K. S. (2008). How teachers experience principal leadership: The roles of Professional community, trust, efficacy and shared responsibility. Educational Administration Quarterly, 44, 458–495. doi:10.1177/0013161X08321502
• Yang, Y. (2013). Principals' transformational leadership in school improvement. Journal of Academic Administration in Higher Education, 9, 77-83. doi:10.1108/IJEM-04-2013-0063
• Yıldız, G. (2014). Rekreasyon araştırmaları için temel bir değişkenin kavramsal ve operasyonel tanımlarıyla sunumu ve geleneksel ön kabullere yönelik eleştirel sınamalar (Yüksek Lisans Tezi). Mersin: Mersin Üniversitesi.
• Yüksel, H. İ. (2015). Okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri ile öğretmenlerin psikolojik sermaye arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Uşak: Uşak Üniversitesi.