The Opportunity to Prepare an Original Translation: Faruk Beşer's Translation and Short Commentary of The Qur'an

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 22, 22 - 49, 15.07.2024

Ahmet Özbay

https://doi.org/10.17050/kafkasilahiyat.1476990

Öz

In this study, the basic features of the work named "Translation and Short Commentary of the Qur'an: Dictionary of Basic Qur'anic Concepts", which emerged within the activities of understanding and giving meaning to the Qur'an, which is expressed as "interpretation" rather than “translation” in our country, Its evaluation in terms of translation techniques and its contributions to the field are discussed In this work, the parentheses in other meanings are not included at all, and several verses are never interpreted together, each verse is interpreted separately. Some of the concepts mentioned in the meaning are explained in the section in which they are mentioned, and in addition, a dictionary of Quran concepts, a commentary on the names of Allah in which the names of Allah in the Quran are explained, and a short history of the Prophets are added to the last part of the work, contributing to the originality of the work. Thus, the interpretation has emerged as a kind of concise tefsir. In his work, Beşer gave importance to the explanation of the Quran with the Quran and the hadith, touched upon the reason for revelation, made references to the texts of the Holy Books before the Quran, and included the sciences of the Quran. He mentioned the views of different sects on fiqh issues without making a choice but did not refrain from choosing a sect in terms of belief. He took care to use words, concepts and proverbs in current language, and touched upon the problems of the age such as GMO foods and some controversial issues seen in today's sects and communities. In this respect, the translator's views and thoughts were also evaluated in the work called Short Tafsir. This study conducted on the work in question; It aims to shed light on new translation studies to be carried out as well as evaluating the current study.

Anahtar Kelimeler

Commentary, Qur’an, Translation, Concepts of the Qur’an, Faruk Beşer.

إمكانية إعداد ترجمة أصلية: ترجمة فاروق بشر وتفسير مختصر للقرآن الحكيم

Öz

إن قراءة القرآن وفهمه وتطبيقه، الذي يهدي البشرية من الظلمات إلى النور، ومن الضلال إلى الهدى، ويبين سبل تحقيق السعادة في الدنيا والآخرة، من الواجبات الأساسية للمسلمين. مثل سائر النصوص المقدسة، نزل القرآن الكريم لأول مرة باللغة العربية، وهي لغة الجمهور الذي يخاطبه. ومع ذلك، فإن حقيقة أن القرآن سيروق لجميع الناس، بغض النظر عن لغتهم وعرقهم، حتى نهاية الزمان، تجعل من الضروري ترجمته من اللغة العربية إلى لغات أخرى. في هذه الدراسة، تم تحديد الملامح الأساسية للعمل المسمى "معنى القرآن الحكيم وتفسيره المختصر: معجم المفاهيم القرآنية الأساسية"، والذي يُعبَّر عنه بـ "الترجمة" بدلاً من الترجمة في بلادنا وبرز ضمن أنشطة فهم القرآن وإعطاء المعنى له، تتم مناقشة تقييمه من حيث تقنيات الترجمة ومساهماته في هذا المجال. وفي هذا العمل لم يتم استخدام الأقواس في معاني أخرى، ولم يتم تفسير عدة آيات معًا، بل تم تفسير كل آية على حدة. بعض المفاهيم الواردة في الترجمة موضحة في القسم الذي وردت فيه، بالإضافة إلى معجم مفاهيم القرآن، وشرح أسماء الله الحسنى الموضح فيه أسماء الله الحسنى في القرآن، ونبذة مختصرة تمت إضافة تاريخ الأنبياء إلى الجزء الأخير من العمل، مما يضفي الأصالة على العمل. وهكذا ظهرت الترجمة كنوع من التعليق الموجز. يتضمن العمل، المسمى أيضًا "التفسير القصير"، آراء المترجم وأفكاره. أجريت هذه الدراسة على العمل المعني؛ ويهدف، بالإضافة إلى تقييم المعنى، إلى تسليط الضوء على دراسات الترجمة الجديدة المزمع القيام بها.

Anahtar Kelimeler

تفسير, القرآن, مآل, مفاهيم القرآن, فاروق بشر

Özgün Bir Meâl Hazırlama İmkânı Faruk Beşer’in Kur’an-ı Hakîm’in Meâli ve Kısa Tefsiri

Öz

Bu çalışmada, ülkemizde tercümeden ziyade “meâl” olarak ifade edilen ve Kur’an’ı anlama ve anlamlandırma faaliyetleri içerisinde ortaya çıkan “Kur’ân-ı Hakîm’in Meâli ve Kısa Tefsiri: Temel Kur’ân Kavramları Sözlüğü” isimli eserin temel özellikleri, meâl teknikleri açısından değerlendirilmesi ve alana yaptığı katkılar ele alınmaktadır. Bu eserde diğer meâllerde yer alan parantezler kullanılmamış, hiçbir zaman birkaç âyete beraberce meâl verilmemiş ve her bir âyet ayrı meâllendirilmiştir. Meâlde geçen bir kısım kavramlar geçtiği bölümde açıklanmış bunun yanında eserin son bölümüne Kur’an kavramları sözlüğü, Kur’an’da geçen Allah’ın isimlerinin açıklandığı esmâ-i hüsna şerhi ve kısa Peygamberler tarihi de ilave edilerek çalışmaya özgünlük kazandırılmıştır. Böylece meâl, bir nevi özlü tefsir olarak ortaya çıkmıştır. Beşer, çalışmasında Kur’an’ın Kur’an’la ve hadisle açıklanmasına önem vermiş, sebeb-i nüzule değinmiş, Kur’an öncesi Kutsal Kitapların metinlerine atıflarda bulunmuş ve Kur’an ilimlerine de yer vermiştir. Fıkhî konularda farklı mezheplerin görüşlerini tercihte bulunmaksızın zikrederken itikâdî açıdan bir mezhep tercihinde bulunmaktan kaçınmamıştır. Güncel dilde yer alan kelime, kavram ve atasözlerini kullanmaya özen göstermiş, GDO’lu gıdalar gibi çağın problemlerine, günümüz tarikat ve cemaatlerinde görülen bir kısım tartışmalı konulara değinmiştir. “Kısa Tefsir” olarak da isimlendirilen eserde mütercimin görüş ve düşünceleri de yer almaktadır. Söz konusu eser üzerine yapılan bu çalışma, meâlin değerlendirilmesi yanında yapılacak yeni meâl çalışmalarına ışık tutmayı da hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’an, Meâl, Kur’an Kavramları, Faruk Beşer

Kaynakça

• Abdülbâkî, Muhammed Fuâd. el-Mu‘cemü’l-müfehres li-elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm. İstanbul: Çağrı yay. 1990.
• Ahmed b. Hanbel, Abdullah. Kitâbü’s-Sûnne. thk. Muhammed b. Saîd b. Sâlim el-Kahtânî. Suudi Arabistan: y.y. 1986.
• Ahmet Tekin Meâli. Erişim 22 Eylül 2022. https://kuranmaeli.com
• Ali Fikri Yavuz Meâli. Erişim 22 Eylül 2022. https://kuranmaeli.com
• Aydın, Muhammed. “Kur’an Meâllerinde İ‘rab Bağlamında Tercüme Problemleri”. Kur’an Meâlleri Sempozyumu. Ankara: D.İ.B. Yayınları, 2007.
• Aydar, Hidayet. Kur’an-ı Kerim’in Tercümesi Mes’elesi. İstanbul: Kur’an Okulu Yay. 1996.
• Aydar, Hidayet. “Kur’an”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yay., 2002. 26/404-409.
• Aynur, Hatice Şahin. “Kur’ân-ı Kerîm’de Rahmân ve Rahîm’in Esmâ-i Hüsnâ ile Kullanım Alanları”. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 0/12 (Ekim 2018). 69-94.
• Bebek, Adil. “Kebîre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV. Yay. 2022. 25/163-164.
• Bilen, Osman. “Tercüme ve Meâl Farklı mı?: ‘Kur’an Meâli’ Kavramı Üzerine Bir Çözümleme”. Kur’an Meâlleri Sempozyumu- eleştiriler ve öneriler- (1). Ankara: DİB Yay., 2007.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail. el-Câmiu’s-sahîh. 3 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 2. Baskı, 1992.
• Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usûlü. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay. 1979.
• Cerrahoğlu, İsmail. “Garîbü’l-Kur’ân”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yay., 2001. 13/379-380.
• Çetin, Abdurrahman. “Nesih”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: TDV. Yay. 2006. 32/579-581.
• Dârimî, Ebu Muhammed Abdullah b. Abdurrahman b. Fazl. Sünenü'd-Dârimî. thk. Mustafa Dib el-Buga. 2 Cilt. Dımaşk:Darü’l-Mustafa, 2007/1428.
• Demirci, Muhsin. “Esbâb-ı Nuzül”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yay. 2001. 11/360-362.
• Diyanet İşleri Meâli (Yeni). Erişim 22 Eylül 2022. https://kuranmaeli.com
• Diyanet Vakfı Meâli. Erişim 22 Eylül 2022. https://kuranmaeli.com
• Duman, Ali. “Sadaka”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV. Yay. 2008. 35/383-384.
• Durmuş, İsmail. “Müşâkele”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2006), 154-155.
• Durmuş, İsmail. “Garîbü’l-Kur’ân”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yay., 2001. 13/379-380.
• Dündar, Mazhar. İlâhî Hitabın Mahiyeti. Ankara: İlâhiyât Yayınları. 2021.
• Elmalılı Meâli (orj.). Erişim 22 Eylül 2021. https://kuranmaeli.com
• Güncel Türkçe Sözlük. Erişim 01 Ocak 2023. http://sozluk.gov.tr
• Hamidullah, Muhammed. “Sünnet”, İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1970), 11/242-245. Hayrat Neşriyat Meâli. Erişim 22 Eylül 2022. https://kuranmaeli.com
• İbn Abdülber, Ebû Ömer Yusuf b. Abdillah b. Muhammed en-Nemerî. el-İntikâ fî Fedâili’l-Eimmeti’s-Selâseti’l-Fukahâ. thk. Abdülfettah Ebû Gudde. Kahire: Dârû İbn Abbâs, 2016.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer b. Kesîr b. Dav’ el-Kureşî ed-Dımaşkī. Tefsîru’l-Kur’ani’l-Kerîm. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Müfîd. 1403/1983.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfiî. Lisânu’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, t.y.
• İbn Teymiyye, Ebü’l-Abbâs Takıyyüddîn Ahmed b. Abdilhalîm. Mukaddime fî usûli’t-Tefsîr. thk. Adnan Zerzur. y.y., 2. Baskı, 1392/1972.
• İsfahânî, Ebü’l-Kâsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal er-Râgıb. Mukaddimetu cami‘i’t-tefâsîr. thk. Ahmed Hasen Ferhât. Kuveyt: Dâru’d-Da‘ve, 1984.
• İsfahânî, Ebü’l-Kâsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal er-Râgıb. Müfredât-u elfâzı’l-Kur’an. thk. Safvan Adnan Dâvudî. Dımeşk: Dâru’l-Kalem, 1430/2009.
• İsmail Hakkı İzmirli Meâli. Erişim 22 Eylül 2021. https://kuranmaeli.com
• İnan, Abdülkadir. Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Tercemeleri Üzerinde Bir İnceleme. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 1961.
• Kâdî İyâz, Ebû’l-Fadl İyâz b. Mûsâ b. İyâz es-Sebtî. Tertîbü’l-Medârik ve Takrîbü’l-Mesâlik li Ma‘rifeti A‘lâmi Mezhebi Mâlik. thk. Ali Ömer. Kahire: Mektebetü’s-Sekâfeti’d-Diniyye, 2009.
• Kaya, Remzi. “Ehl-iKitap”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yay., 1994. 10/516-519.
• Kur’an-ı Hakîm’in Meâli ve Kısa Tefsiri Temel Kur’an Kavramları Sözlüğü. çev. Faruk Beşer. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, 2021.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyin b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyri en-Nisaburî. Sahih-i Müslim. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Kahire: Dâru İhyai’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1374/1955.
• Nursî, Bediüzzaman Said. Sözler. İstanbul: Envar Neşriyat, 1991.
• Nursî, Bediüzzaman Said. İşârâtü’l-i‘caz fî Mezanni’l-îcâz. çev. Abdülmecid Nursî. Ankara: D.İ.B. yay., 4. Baskı, 2015.
• Ömer Nasuhi Bilmen Meâli. Erişim 22 Eylül 2021. https://kuranmaeli.com
• Sinanoğlu, Mustafa. “Îmân”. İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV. Yay., 2000. 22/212-214.
• Süleyman Ateş Meâli. Erişim 22 Eylül 2022. https://kuranmeali.com
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî eş-Şâfiî. el-İtkân fî ‘ulûmi’l- Kur’an. thk. Şuayb el-Arnaud. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1. Baskı, 1429/2008.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre es-Sülemi. el-Câmiü’s-sahih=Sünenü’t-Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şakir. Kahire: Mustafa el-Babi el-Halebî, 1937.
• Tûfî, Necmüddîn Süleyman b. Abdülkavî. el-İksîr fî ilmi’t-tefsîr. thk: Abdulkadir Hüseyin. Kahire: Mektebetü'l-Adâb, 1977.
• Yaşar Nuri Öztürk Meâli. Erişim 22 Eylül 2022. https://kuranmeali.com.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dîni Kur’ân Dili. 10 Cilt. İstanbul: Nebioğlu Basımevi, 1960.
• Zemahşerî, Ebû’l-Kâsım Cârullah Mahmud b. Ömer. el-Keşşâf an Hakâikı’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, t.y.
• Zerkeşî, Bedreddin Muhammed b. Abdillah. el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’an. thk. Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Marife, 2. Basım, t.y.