Kadın Dindarlığında Coğrafi Bölge Faktörü: Kırıkkale Örneği

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 14, 488 - 507, 31.12.2022

Hidayet Tuksal , Hatice Yöndemli

Öz

Dindarlık araştırmalarında cinsiyet, yaş, eğitim ve sosyal çevre gibi faktörler dindarlığı belirleyici unsurlar olarak değerlendirilmektedir. Coğrafi bölge faktörü ile dindarlık ilişkisi de dindarlık araştırmalarında önemli bir yer tutmaktadır. Makalede, Kırıkkale ilinde yaşayan Karadeniz ve Anadolu kökenli kadınların İslam dininin kadınlara tanıdığı haklar konusunda ne düşündükleri, yaş, eğitim ve coğrafi bölge faktörlerinin etkileri de dikkate alınarak mukayese edilmiştir. Soruya cevap vermeyi reddeden dokuz kadının dışında, bu soruya olumlu ve olumsuz cevap verenler neredeyse eşit çıkmıştır. Farklı kültürel kodlara sahip olmalarına rağmen Karadeniz ve Anadolu kökenli kadınların yarısı İslam dininin özünde kadına verilmiş olan hakları indiği dönem açısından yeterli ve hatta gayet ileri görürken, bu hakların uygulanmasında karşılaşılan zorluklara, engellemelere, erkek egemen sistemin olumsuz etkilerine dikkat çektikleri ve bunlardan şikayetçi oldukları görülmüştür. Her iki bölgeden kadınların diğer yarısı ise, erkeklere tanınan haklarla kıyaslayarak kadınlara verilen hakları yetersiz bulduklarını belirtmişlerdir. Yetersiz bulanların bir kısmı bu durumdan hoşnutsuz iken, bir kısmı ise kadınlara daha fazla hak verilmesine gerek olmadığı görüşündedir. Bu farklı yaklaşımlar her iki bölgeden kadınlarda da görüldüğü için, bölgesel farklılığın ayırt edici bir rol oynamadığı kanaatine ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Kırıkkale, Kadın Dindarlığı, Coğrafi Bölge, Toplumsal Cinsiyet, Sociology of Religion, Female Religiosity, Geographic Region

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

Makalemin alana katkı sağlamasını temenni ederek, çalışma boyunca destek sağlayan danışman hocama ve araştırmaya katılan katılımcılara teşekkür ediyorum.

Geographical Factor in Women's Religiousness: The Case of Kırıkkale

Öz

In religiosity studies, factors such as gender, age, education, and social environment are considered determining factors of religiosity. The relationship between geographical region factor and religiosity is meaningful in religiosity studies. In this article, the opinions of women of Black Sea and Anatolian origin living in Kırıkkale about the rights granted to women by the religion of Islam were compared, taking into account the effects of age, education, and geographical region factors. Except for nine women who refused to answer the question, those responded positively and negatively to this question were almost equal. Although they have different cultural codes, half of the women of Black Sea and Anatolian origin considered the rights given to women in the essence of Islam to be sufficient and even advanced in terms of the period when it descended; it was seen that they drew attention to the difficulties, obstacles and adverse effects of the male-dominated system in the implementation of these rights and complained about them. The other half of the women from both regions stated that they found the rights given to women insufficient compared to the rights granted to men. While some of those who find it inadequate are dissatisfied with this situation, some think there is no need to give more rights to women. Since these different approaches are seen in women from both regions, it was concluded that regional differences do not play a distinctive role.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Kırıkkale, Female Religiosity, Geographic Region, Gender

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Abdurrahman, Kurt. '' Dindarlığı Etkileyen Faktörler''. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18/2 (Haziran 2009), 1-26.
• Ağçoban, Sıddık. ''Kadın Olgusunun Kültürel Gelişimi ve İslam'da Kadının Yeri Üzerine Tartışmalar''. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 2/1 ( Haziran 2016), 14-24.
• Akdoğan, Ali. Geleneksel Toplumdan Modern Topluma Geçişte Dini Hayat. İstanbul: Rağbet Yayınları. 2002.
• Arıkan, Gülay. ‘‘Kırsal Kesimde Kadın Olmak’’, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 5/2 (1988).
• Arıkfidan, Meryem. İslam Hukunda Kadın Haklarının Korunmasına Yönelik Tedbirler. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Berktay, Fatmagül. Tarihin Cinsiyeti. İstanbul: Metis Yayınları. 2006.
• Berktay, Fatmagül. ''İslam'ın Eşitsizliğe Dayalı ''Eşitsizlik'' Söylemi''. Kadın Araştırmaları Dergisi 0/1 (Ocak 2012), 9-41.
• Bingöl, Orhan. ''Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye'de Kadınlık''. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 3/1 (2014), 108-114.
• Canatan, Kadir. ‘‘Gelenek ve Modernleşme Sürecinde Kadınların Değişen Dindarlık Biçimleri’’, Eskiyeni 0/10 (2008)
• Çakır, Hülya. Yozgat Kırsalında Yaşayan Üç Kuşak Kadının Toplumsal Cinsiyet Rollerindeki Değişim, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmış Doktora Tezi, Ankara, 2016.
• Celalettin Çelik, İlkay Şahin. '' Kadın Dindarlığı: Bir Paradoksun Söyledikleri''. Toplum Bilimleri Dergisi 1/3 (Ocak- Haziran 2006-2009), 141-166.
• Düzenli, Yahya. ''Doğu Karadeniz Örneğinde Ateşin Yakmadığı Kadın: Fadime''. Fadime Kimdir? (içinde) İstanbul: Heyamola Yayınları. 2007.
• Karakaya, Handan. ''Toplumsal Cinsiyet Algısı, Din ve Kadın''. Analitik İlahiyat Dergisi 2/2 (Haziran 2018), 36-62.
• Kök, Aysun. Hadislerde Kadın Ve Fıtrat. Kahramanmaraş: Sütçü İmam Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Kurt, Aysula. ''Çizgiden Göstergeye 1990'lı Yıllarda Trabzon'da Cinsiyet Halleri Hamsi Dergisi Örneği. Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Folklor/Edebiyat Dergisi 23/91 (2017), 49-75.
• Okumuş, Ejder. “Kadın Dindarlığının Sosyolojisi-Bir Giriş Denemesi”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 20/1 (2020).
• Özyeğin, Gül. ‘‘Kapıcılar, Gündelikçiler ve Ev Sahipleri’’ Kültür Fragmanları Türkiye’de Gündelik Hayat, Hazırlayanlar: Deniz Kandiyoti, Ayşe Saktanber, Çev: Zeynep Yelçe, (İstanbul: Metis Yayınları, 2002).
• Sezer, Çiğdem. Fadime Kimdir?. İstanbul: Heyamola Yayınları. 2007.
• Şahin, İlkay. Göçmen Kadınların Dini Ritüellere Katılımı: Amersfort (Hollanda) ve BoğazlıyanÖrneğinde Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Doktora Tezi, 2008.
• Terzioğlu, Hülya. ''Toplumsal Cinsiyet Anlayışın Katkısı Bağlamında Dini Söylemlerin Etkisi''. Kelam Araştırmaları Dergisi 14/2 (Eylül 2016), 541-558.
• Uysal, Veysel. Türkiye'de Dindarlık ve Kadın. İstanbul: Dem Yayınları. 2006.
• Ünver Günay; Erzurum ve Çevre Köylerde Dînî Hayat (Erzurum: Erzurum Kitaplığı, 1999).
• Ünver, Günay. ''Türkiye'de Din Sosyolojisi: Teorik ve Metodolojik Meseleler''. Toplum Bilimleri Dergisi 1/3 (Ocak-Haziran 2006-2009), 7-46.
• Yapıcı, Asım. Ruh Sağlığı ve Din: Psiko-Sosyal Uyum ve Dindarlık. Adana: Karahan Kitabevi. 2007.