Kütleçekimi ve Görünmeyen El Üzerine Bir Değerlendirme

Year 2014, Issue: 22 - Kaygı (22) 2014, 75 - 90, 30.04.2014

Seda Özsoy

https://doi.org/10.20981/kuufefd.24634

Abstract

İktisat biliminin araştırma alanına giren konular, sınırsız insan gereksinimleri karşısında, sınırlı kaynakların var olduğu belirlemesi bağlamında şekillenmektedir. Bu doğrultuda iktisat bilimi, bu kaynakların en uygun kullanım koşullarını belirleyerek, toplumsal refahın yükseltilmesine çalışmakta ve bunu sağlarken de diğer bilim dalları ile ilişki kurmaktadır. İktisadın, özellikle metodolojik açıdan yakın bir ilişki içinde olduğu ve hatta öykündüğü bilim dalı ise fiziktir. Bu bağlamda, iktisadi düşünce tarihinde önemli bir yer edinen görünmeyen el kavramlaştırması ile doğa bilimleri alanında büyük bir atılımın gerçekleşmesini sağlayan kütleçekimi kavramlaştırması arasında bir analoji kurarak, doğa bilimleri ile sosyal bilimler arasında oluşan karşılıklı etkileşimi incelemek, bu çalışmasının çıkış noktasıdır. Bilim tarihinin, gereken ilgiyi göstermediği bir araştırma alanı olarak iktisadi düşünce tarihindeki olayların; bilim tarihinin metodolojisi aracılığıyla araştırılması, çalışmanın ana eksenlerinden biridir. Makalede, bu iki kavramlaştırma, hem toplumsal, hem de bilimsel gelişmeler dolayımında ele alınmakta, böylece iktisadi düşünce tarihindeki olayların, bilim tarihi perspektifinden incelenmesinin ne denli önemli olduğu ortaya konulmaktadır.

Keywords

Fizik; İktisat; Kütleçekimi; Görünmeyen El

References

• ACKERMAN, Frank (2002) “Still Dead After All These Years: Interpreting The Failure of Generel Equilibrium Theory”, Journal of Economic Methodology, 9(2)/2002: 119-139.
• BECKER, Gary S. (1990) The Economic Approach to Human Behavior, Chicago: The University of Chicago Press.
• BLAUG, Mark (2004) “Formalizmin Sorunları”, Post-Otistik İktisat, ed. Kaya Ardıç, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mezunları Cemiyeti Yayınları.
• BOEHM, Stephan; GEHRKE, Christian; KURZ, Heinz D.; STURN, Richard (2002) Is There Progress in Economics? Knowledge, Truth and the History of Economics Thought, UK: Edward Elgar Publishing.
• BUMİN, Tülin (2010) Tartışılan Modernlik: Descartes ve Spinoza, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• CAPRA, Fritjof (2009) Batı Düşüncesinde Dönüm Noktası, çev. Mustafa Armağan, İstanbul: İnsan Yayınları.
• CHAKRABARTI, Bikas K.; CHAKRABORTI, Anirban; CHATTERJEE, Arnab (2006) Econophysics and Sociophysics: Trends and Perspectives, USA: Wiley-VCH Publishing.
• COLE, Ken; CAMERON, John; EDWARDS, Chris (1983) Why Economists Disagree: The Political Economy of Economics, New York: LongmanInc.
• ÇAKIR, Necip (1998) Physics and Economics, İstanbul: Sermaye Piyasası Kurulu Yayınları.
• ÇAMDALI, Ünal (2012) “Kronik: Termodinamik ve Sosyal Sistemlerin Yakın Çevre İlişkilerindeki İlginç Benzeşim, Değişim ve Bir Sonuç-Bir Ümit”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 67(2)/2012: 213-221.
• EREN, Ercan; ESER, Rüya; KIRER, Hale (2011) “Kompleksite İktisadı ve Ekonofizik”, Darwin ve Evrimsel İktisat Sempozyumu, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• HABERMAS, Jürgen (1998) Sosyal Bilimlerin Mantığı Üzerine, çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• HEILBRONER, Robert L. (1970) İktisadi Sorun, Modern İktisadi Toplumun Doğuşu, çev. Cemil Demirgil, İstanbul: Çağlayan Kitabevi Yayınları.
• HIRSCHMAN, Albert O. (2008) Tutkular ve Çıkarlar: Kapitalizm Zaferini İlan Etmeden Önce Nasıl Savunuluyordu?, çev. Barış Cezar, İstanbul: Metis Yayınları.
• HOBBES, Thomas (2001) Leviathan, çev. Semih Lim, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• KARA, Mine; AYDINONAT, Emrah N. (2010)Görünmez Adam Smith, İstanbul: İletişim Yayınları.
• MALTHUS, Thomas R. (2008) An Essay on the Principle of Population, New York: Oxford UniversityPress.
• MARKS, Karl (2003) Yabancılaşma, çev. Kenan Somer, Ahmet Kardam, Sevim Belli, Arif Gelen, Yurdakul Fidancı, Alaattin Bilgi, Ankara: Sol Yayınları.
• MIROWSKI, Philip (1989) More Heat than Light: Economics as Social Physics, Cambridge: Cambridge UniversityPress.
• NEWTON, Isaac (1952) Mathematical Principles of Natural Philosophy, trans. by Adrew Motte, USA: Encyclopædia BritannicaInc.
• POLANYI, Karl (2010) Büyük Dönüşüm, Çağımızın Sosyal ve Ekonomik Kökenleri, çev. Ayşe Buğra, İstanbul: İletişim Yayınları.
• SAVAŞ, Vural F. (1997) İktisadın Tarihi, Ankara: Siyasal Kitabevi Yayınları.
• SAVRAN, Sungur (1997) “Ricardo'nun Dehası ve Körlüğü”, Ekonomi Politiğin ve Vergilendirmenin İlkeleri, yay. haz. Ertan Tayfun, ss. 7-21, İstanbul: Belge Yayınları.
• SAYILI, Aydın (1985) “Bilim Tarihi Perspektifi İçinde Bilgi ve Bilim”, Bilim Kavramı Sempozyumu Bildirileri, ss. 6-16, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
• SHAPIN, Steven (1984) “Pump and Circumstance: Robert Boyle’s Literary Technology”, Social Studies of Science, 14/1984: 481-520.
• SHAPIN, Steven; SCHAFFER, Simon (1985) Leviathan and the Air-Pump, Hobbes, Boyle and the Experimental Life, USA: Princeton UniversityPress.
• SMITH, Adam (2011) Milletlerin Zenginliği, çev. Haldun Derin, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• STANLEY, Eugene H.; AMARAL, Luis A. N.; GABAIX, Xavier; GOPIKRISHNAN, Parameswaran; PLEROU, Vasiliki (2001) “Similarities and Differences Between Physics and Economics”, ElsevierScience B. V., 299/2001: 1-15.
• ŞİRİNER, İsmail; KAPUCU, Hakan; AYDIN, Murat; MORADY, Farhang; ÇETİN, Ümit (2010) Politik İktisat ve Adam Smith, İstanbul: Yön Yayınları.
• TEZEL, Yahya S. (1997) İktisadi Büyüme, Ankara: Ankara Yayıncılık.
• THILLY, Frank (1995) Felsefe Tarihi, Cilt II, çev. İbrahim Şener, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• TOPDEMİR, Hüseyin Gazi (2011) “Isaac Newton ve Bilimsel Usavurma Kuralları”, Bilim ve Teknik Dergisi, 527/2011: 72-75.