Kant’ın Cumhuriyetçi İdeali: Düzenleyici Akıl İdesi Olarak Sözleşme ve Devlet

Year 2024, Volume: 23 Issue: 3, 388 - 426, 31.10.2024

İrmak Güngör

https://doi.org/10.20981/kaygi.1516287

Abstract

Türkçe literatürde Immanuel Kant’a olan ilgi genelde onun bilgi ve ahlak felsefeleriyle sınırlı kalmıştır. Hâlbuki ortaya koyduğu tarih ve hukuk felsefeleriyle, aklın kamusal kullanımına yaptığı vurguyla Kant, çağdaş düşüncede de kendisine dönülen bir politika filozofudur. Kant, yaygın olarak bilinenin aksine modernlerin doğal durum ve toplumsal sözleşme tartışmalarına katılmış; elbette bu kavramları kendi eleştirel felsefesinin içerisinde yoğurarak ve politika ile ahlak arasındaki bağı yeniden tesis etmeye çalışarak kullanmıştır. Kant, bir “sözleşme” fikrine ve “devlet hukuku”na olan ihtiyacın ancak aklın a priori idelerinin araştırılmasıyla ortaya çıkarılabileceğini savunmuş; bu kavramları pratik akıldan çıkan düzenleyici ilkeler olarak tanımlamıştır. Buna göre sözleşme ve devlet hukuku kavramlarını varsaymak, a priori yasa koyan saf aklın bir gereği olacaktır. Birey özgürlüğünü her şeyin üzerinde tutarak temele alan bu hukuk doktrini ile Kant, cumhuriyetçi hukuk devletinin kendisine kıyasla sınanacağı akılsal bir ölçüt ortaya koymuştur. Bu çalışmada Kant’ın sözleşme ve devlet hukuku kavramlarını eleştirel projesiyle tutarlı olarak nasıl ele aldığı ortaya konmaya çalışılacaktır.

Keywords

Immanuel Kant, Ahlak, Cumhuriyet, Sözleşme, Doğa Durumu, Devlet

Kant's Republican Ideal: Contract and State as Regulative Idea of Reason

Abstract

In Turkish literature, interest in Immanuel Kant has generally been limited to his philosophies of knowledge and morality. However, with his philosophies of history and law and his emphasis on the public use of reason, Kant is a political philosopher to whom contemporary thought returns. Contrary to popular belief, Kant participated in the modern debates on the state of nature and the social contract; of course, he used these concepts within his own critical philosophy and tried to re-establish the link between politics and morality. Kant argued that the need for the idea of a "contract" and the need for "state law" could only be uncovered by investigating the a priori concepts of reason; he defined these concepts as regulative principles derived from practical reason. Accordingly, assuming the concepts of contract and state law would be a requirement of pure reason as a priori law-making. With this legal doctrine, which prioritizes individual liberty above all else, Kant has put forward a rational criterion against which the republican legal state can be tested. In this study, it will be tried to reveal how Kant handles the concepts of contract and state law consistent with his critical project.

Keywords

Immanuel Kant, Morals, Republic, Contract, State of Nature, State

References

• Becker, D.. (1993). Kant’s Moral and Political Philosophy. The Age of German Idealism: Routledge History of Philosophy Volume VI, (ed. R. C. Solomon; K. M. Higgins), New York: Routledge Press.
• Cassirer, E. (2007). Kant’ın Yaşamı ve Öğretisi (çev. D. Özlem). İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Collingwood, R. G. (1996). Tarih Tasarımı (çev. K. Dinçer). Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Copleston, F. (2004). Felsefe Tarihi: Kant (çev. A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Çörekçioğlu, H. Bir Politika Filozofu Olarak Kant (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Hassner, P. (2010). Immanuel Kant: Ahlâk ve Politika İlişkisi. Kant Felsefesinin Politik Evreni, (der. H. Çörekçioğlu). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Heimsoeth, H. (2012). Kant’ın Felsefesi (çev. T. Mengüşoğlu). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Hoffe, O. (2002). Categorical Principles of Law: A Counterpoint to Modernity (trans. M. Migotti). Pennysylvania: Pennsylvania State University Press.
• Kant, I. The Contest of Faculties, Kant Political Writings (ed. H. Reiss). Cambridge: Cambridge University Press.
• Kant, I. (2006). Dünya Yurttaşlığı Amacına Yönelik Genel Bir Tarih Düşüncesi. Tarih Felsefesi Seçme Metinler (haz. D. Özlem; G. Ateşoğlu). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Kant, I. (1960). Ebedi Barış Üzerine Felsefi Deneme (çev. Y. Abadan; S. L. Meray). Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları (No: 33). Ankara: Ajans Türk Matbaası.
• Kant, I. (1996). Metaphysics of Morals. Kant’s Practical Philosophy (ed. M. Gregor). Cambridge: Cambridge University Press.
• Kant, I. (2010c). Yaygın Bir Söz Üstüne: Teoride Doğru Olabilir ama Pratikte İşe Yaramaz. Kant Felsefesinin Politik Evreni (der. H. Çörekçioğlu). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Kant, I. (2008). Arı Usun Eleştirisi (çev. A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Kant, I. (1997). Lectures on Ethics (ed. P. Heath; J. B. Schneewind). Cambridge: Cambridge University Press.
• Kant, I. (2012). Saf Aklın Sınırları Dahilinde Din (çev. S. B. Çağlan). Konya: Literatürk.
• Kant, I. (2006b). Yargı Yetisinin Eleştirisi (çev. A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Kersting, W. (1992). Kant’s Concept of the State. Essays on Kant’s Political Philosophy (ed. H. Williams). Cardiff: University of Wales Press.
• Kersting, W. (2010). Politika, Özgürlük ve Düzen: Kant’ın Politika Felsefesi. Kant Felsefesinin Politik Evreni (Der. H. Çörekçioğlu). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Macintyre, A. (2001). Ethik’in Kısa Tarihi: Homerik Çağdan Yirminci Yüzyıla (çev. H. Hünler, S. Z. Hünler). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Özlem, D. (2010). Tarih Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
• Poggı, G. (2009). Modern Devletin Gelişimi: Sosyolojik Bir Yaklaşım, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Williams, H. (2011). Metaphysical and not Just Political. Politics and Metaphysics in Kant, (Ed. H. Williams). Cardiff: University of Wales Press.
• Williams, H. (1992). Kant’s Optimism. Essays On Kant’s Political Philosophy (Ed. H. Williams). Cardiff: University of Wales Press, Cardiff.
• Williams, H. (1983). Kant’s Political Philosophy. Oxford: Basic Blackwell Publisher L.
• Wood, A. (2009). Kant (çev. A. Kovanlıkaya). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.