TOPLUMSAL DEĞİŞME VE KÜRESELLEŞME BAĞLAMINDA EĞİTİM VE EĞİTİM PROGRAMLARI: KAVRAMSAL BİR ÇÖZÜMLEME

Year 2011, Volume: 12 Issue: 1, 85 - 110, 01.01.2011

Soner Mehmet Özdemir

Abstract

Tarih boyunca sosyal, ekonomik, kültürel, teknolojik ve siyasal alanlarda meydana gelen değişme veya gelişmeler hemen her toplumun büyük ya da küçük, hızlı veya yavaş biçimde değişmesine neden olmaktadır. Bu değişimden eğitim sistemleri, programları ve süreçleri de etkilenmektedir. Bu çalışmada eğitim ve eğitim programlarının toplumsal değişme ve küreselleşme kavramları çerçevesinde kavramsal bir analizi yapılmış, toplumsal değişmelerin toplumların sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasi yaşamları üzerindeki etkileri yanında; eğitim politikalarına, eğitim süreçlerine ve eğitim programlarına etkisi ilgili alan yazından elden edilen kuramsal verilerden hareketle irdelenmiştir. Küreselleşmeyle birlikte toplumsal alanda meydana gelen değişmeler eğitimi ve eğitim programlarını değişmeye zorlarken, eğitim programları aracılığıyla toplumun ulusal ve uluslararası değerler, nitelikler ve yeterlikler yönünde değişmesi ve gelişmesi amaçlanır. Özellikle programların hedef kitlesi olan bireylerin ve toplumun gereksinimlerinin, ilgilerinin, beklentilerinin ve sorunlarının ihtiyaç analizi çerçevesinde incelenmesi ve programlara yansıtılması gerekir. Eğitim programlarının tasarlanması ve geliştirilmesi sürecinde, bireylerin günümüz bilgi toplumunun ve küreselleşmenin gerektirdiği temel bilgi, beceri ve yeterliklere sahip olmasını sağlayacak niteliklerin yanı sıra, toplumun sosyal ve kültürel değerlerini benimseme ve geliştirme, insan haklarına ve farklılıklara saygı duyma, hoşgörü, empati, işbirliği, yardımlaşma vb. gibi anlayış ve değerler dikkate alınmalıdır.

Keywords

Toplumsal değişme, küreselleşme, eğitim, eğitim programları

Education and Curricula within the Context of Social Change and Globalization: A Conceptual Analysis

Abstract

Throughout history, virtually every society has been undergoing change fast or slowly because of the changes or developments occurring in social, economic, cultural, technological and political areas. Education systems, programs and processes have been also affected by these changes. In this study, a conceptual analysis of education and curriculum was made within the framework of social change, and according to the theoretical data obtained from related literature the likely effects of social change on education and curriculum was examined in addition to on social, economic, cultural and political lives of the societies. While the changes occurring in the social field forcing education and curricula to change with the globalization and society is aimed to change and develop in the direction of national and international values, qualifications and competencies through curricula. Especially people, who are with target group of the curricula, and needs, interests, expectations and problems of the community should be analyzed within the framework of needs analysis and should be reflected in the curricula. In the process of designing and developing a curriculum, understanding and values such as adoption and development of social and cultural values of society, respect for human rights and diversity and tolerance, empathy, cooperation, solidarity etc. should be taken into account as well as the qualifications to provide individuals to have the basic knowledge, skills and competencies required by today's information society and globalization

Keywords

Social change, globalization, education, curricula

References

• Akbaş, O. (2009). Eğitim bilimlerinde yeni yönelimler. (ed. E. Karip). Eğitim bilimine giriş. Ankara: PegemA Yayıncılık, sf. 327-358.
• Akçay, C.R. (2003). Küreselleşme, eğitimsel yoksunluk ve yetişkin eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/159/akcay.htm adresinden erişilmiştir.
• Akkutay, Ü. (1999). 21. yüzyılda sosyal yapının eğitime etkileri nasıl olacaktır? Eğitimde Yansımalar:V. 21. Yüzyılın Eşiğinde Türk Eğitim Sistemi Sempozyumu. 25-27 Kasım 1999, Ankara: Başkent Öğretmen Evi.
• Aksu, M. (1996). Nasıl bir insan? Nasıl bir öğretim? Yeni Türkiye Dergisi Eğitim Özel Sayısı 2(7), 101-105.
• Aktan, C.C., & Tunç, M. (1998). Bilgi toplumu ve eğitim. Yeni Türkiye Dergisi, 21. Yüzyıl Özel Sayısı, 4(19), 118-133.
• Akyüz, H. (1992). Eğitim sosyolojisinin temel kavram ve alanları üzerine bir araştırma. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Balay, R. (2004). Küreselleşme, bilgi toplumu ve eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 61-82.
• Başol, G., & Bardakçı, S. (2008). Eğitim değerlerindeki farklılaşmalar konusunda öğretmen görüşlerine yönelik bir çalışma. Kuram ve uygulamada eğitim bilimleri, 8(2), 467-479.
• Berber, Ş. (2003). Küreselleşme perspektifinde kültürel değişme ve eğitim. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1),175-189.
• Bilgin, V. (2007). Türkiye’de değişimin dinamikleri. Köylülükten çıkış yolları. Ankara: Lotus Yayınevi.
• Çalık, T., & Sezgin, F. (2005). Küreselleşme, bilgi toplumu ve eğitim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 55-66.
• Çalık, T. (2006). Eğitimin sosyal temelleri. (ed. L. Küçükahmet). Eğitim bilimlerine giriş. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, sf. 45-61.
• Çeken, Y.D. (2006). Küreselleşme ve Türkiye‟de eğitim politikaları: yeni ilköğretim müfredatı sosyal bilgiler programı üzerine bir inceleme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çınar, İ. (2009). Küreselleşme, eğitim ve gelecek. Kuramsal Eğitimbilim, 2(1), 14-30.
• Çötok, N.A. (2006). Sanayileşme toplumundan bilgi toplumuna geçiş sürecinde eğitim olgusu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demirel, Ö. (2006). Eğitimde program geliştirme. Kuramdan uygulamaya. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Dewey, J. (2008). Okul ve toplum. (Çeviren: H.Avni Başman). Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan, İ. (1999). Küresel değerler ve eğitim: Türkiye örneği. Eğitimde Yansımalar: V. 21. Yüzyılın Eşiğinde Türk Eğitim Sistemi Sempozyumu. 25-27 Kasım 1999, Ankara: Başkent Öğretmen Evi.
• Doğan, İ. (2007). Sosyoloji: kavramlar ve sorunlar. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Drucker, P:F. (1993). Kapitalist ötesi toplum. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Erdoğan, İ. (2002). Eğitimde değişim yönetimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Ergün, M. (1994). Eğitim sosyolojisine giriş. Ankara: Ocak Yayınları.
• Eserpek, A. (1978). Eğitim ve sosyal değişme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 10 (1-2), 123-141.
• Ertürk, S. (1998). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Meteksan A.Ş.
• Genç, S.Z., & Eryaman, M.Y. (2007). Değişen değerler ve yeni eğitim paradigması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1),89-102.
• Gökçe, F. (2009). Değişme sürecinde devlet ve eğitim. (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Gümüştekin, T. (2010). Bilgi toplumu yolunda Avrupa Birliği. Bilgi Çağı Dergisi, 67. Internetten 10 Haziran 2010 tarihinde http://www.bilgicagi.com/Yazilar/2637- bilgi_toplumu_yolunda_avrupa_birligi.aspx adresinden erişilmiştir.
• Hesapçıoğlu, M. (1996). Bilgi toplumunda eğitim ve okulun geleceğine ilişkin düşünceler. Yeni Türkiye Dergisi Eğitim Özel Sayısı 2(7), 21-28.
• Karip, E. (2005). Küreselleşme ve Lizbon eğitim 2010 hedefleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 11(42), 195-209.
• Kellner, D. (2002). Yeni teknolojiler/yeni okur-yazarlıklar: yeni binyılda eğitimin yeniden yapılandırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2(1), 105-132.
• Kızıloluk, H. (2007). Ekonominin eğitimin amaçları ve içeriği üzerindeki etkileri. C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 8(1), 21-30.
• Kongar, E. (1981). Toplumsal değişme kuramları ve Türkiye gerçeği. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kozlu, C. (1996). Türkiye mucizesi için vizyon arayışları ve Asya modelleri. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları, No: 335.
• Küçükahmet, L. (2009). Program geliştirme ve öğretim. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Lauder, H., Brown, P., Dillabough, J.A., & Halsey, A.H. (2006). Introduction: the prospects for education: individualization, globalization, and social change. (ed. H. Lauder, P. Brown, J.A. Dillabough, & A.H. Halsey). Education, globalization, and social change. Oxford: Oxford University Press, sf. 1-70.
• Lee, .M.N.N. (2002). Eğitimde küresel eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2(1), 155-168.
• Nayar, U.S. (2004). Education for social transformation: a collective step forward. The Journal of Family Welfare, 50(1), 9-14.
• Oliva, P.F. (2009). Developing the curriculum, (7th edition). New York: Pearson Allyn and Bacon.
• Ornstein, A. C., & Hunkins, F.P. (2004). Curriculum foundations: Principles and theory. Boston: Allyn and Bacon.
• Özdemir, S. (2000). Eğitimde örgütsel yenileşme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Özdemir, M.Ç. (2007). Toplumsal değişme karşısında aile ve okul. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 185-198.
• Özden, Y. (2000). Eğitimde yeni değerler. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Öztürk, H. (1974). Modern eğitim sosyolojisi. İstanbul: Büyük Dağıtım Yayınevi.
• Parelius, R.J., & Parelius, A.P. (1987). The sociology of education. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Saylan, N. (1995). Eğitimde program tasarısı: temeller, prensipler, kriterler. Balıkesir: İnce Ofset.
• Saylor, J.G., Alexander, W.M., & Lewis, A.J. (1981). Curriculum planning for better teaching and learning. New York: Holt, Rinehart and Winston.
• Schlechty, P.C. (2007). Okulu yeniden kurmak. (Çeviren: Y.Özden). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Slattery, P. (2006). Curriculum development in the postmodern era. (2nd ed.). New York: Routledge.
• Sönmez, V. (2004). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şen, Ş. (2007). Eğitim açısından toplumsal değişme ve yenileşme. (ed. E. Karip) Eğitim bilimine giriş. Ankara: PegemA Yayıncılık, sf. 173-189.
• Şentürk, Ü. (2008). Enformasyon toplumunda eğitimin yeri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 487-506.
• Şimşek, H. (1997). 21. yüzyılın eşiğinde paradigmalar savaşı: kaostaki Türkiye. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Şişman, M. (2006). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Tezcan, M. (1997). Eğitim sosyolojisi. Ankara.
• Tezcan, M. (2002). Küreselleşmenin eğitim boyutu. Eğitim Araştırmaları, (6), 56-60.
• Titiz, T. (2001). Ezbersiz eğitim. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Toffler, A. (2008).Üçüncü dalga: bir fütürist ekonomi analizi klasiği. İstanbul: Koridor Yayıncılık.
• Turhan, M. (1997). Kültür değişmeleri: sosyal psikoloji bakımından bir tetkik. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Varış, F. (1988). Eğitimde program geliştirme: teori ve teknikler. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Varış, F. (1994). Eğitim bilimine giriş. Konya: Atlas Kitabevi.
• Varış, F. (1998). Temel kavramlar ve program geliştirmeye sistematik yaklaşım. (ed. A. Hakan) Eğitim bilimlerinde yenilikler. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, sf. 3-19.
• Yıldıran, G. (2002). Yaşananlar, yönelimler ve eğitim. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 19(2), 61-80.
• Yurdabakan, İ. (2002). Küreselleşme konusundaki yaklaşımlar ve eğitim. Eğitim araştırmaları, (6), 61-64.
• Zohar, D. (2009). Kuantum benlik. İstanbul: Doruk Yayınları.