Web 2.0 Temelli Dijital Araçlarla Çevre Farkındalığı ve Sosyal Katılım Algısı Oluşturma Çalışmalarına Yönelik Deneyimlerin İncelenmesi

Year 2024, Volume: 25 Issue: 3, 1502 - 1539, 30.12.2024

Türkan Çelik

Abstract

Bu çalışmanın amacı sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Web 2.0 temelli dijital araçlarla çevre farkındalığı ve sosyal katılım algısı oluşturma çalışmalarına ilişkin deneyimlerinin incelenmesidir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desende tasarlanmıştır. Çalışmanın katılımcıları amaçlı örnekleme tekniklerinden ölçüt örneklem bağlamında seçilen 23 sosyal bilgiler öğretmen adayından oluşmaktadır. Katılımcı öğretmen adayları süreçte Web 2.0 temelli dijital araçlarla çevre temalı çalışmalar bağlamında farklı içeriklerde etkinlikler tasarlayarak bunları paylaşmışlardır. Katılımcıların deneyimlerinden elde edilen veriler içerik analizi tekniği ile incelenmiş olup, çalışma sonuçlarında doğal çevreye, çevremizdeki yaşlılara ve çocuklara ilişkin üç ana temaya ulaşılmıştır. Her üç temada da amaca uygun etkinlik ve materyallerin oluşturulduğu, etkinliklerin alan ve pedagojik bilgileriyle bütünleştirildiği, yapılan çalışmalarda teknoloji ve sosyal medya kullanımına önem verildiği şeklindeki ortak ifadelere ulaşılmıştır. Çevre teması bağlamında; doğal çevreye duyarlılık algısı oluşturma düşüncesi ortaya çıkmıştır. Ayrıca çevremizdeki yaşlı insanlar teması bağlamında; sağlıklı bir toplum oluşturmaya katkı sunmanın amaçlandığı görülmüştür. Genç nesille yaşlı nesli buluşturmak, yaşlılara unutulmadıklarını hissettirmek ve yaş ayrımcılığına dikkat çekilmek istendiği tespit edilmiştir. Çocuklar teması bağlamında ise; pandemi sürecinde çocuk eğitimine dikkat çekilmeye çalışıldığı ve çocukların toplumda yaşama kurallarını öğrenmelerini sağlamaya dönük çalışmaların yapıldığı tespit edilmiştir.

Keywords

Web 2. 0 temelli dijital araçlar, Çevre farkındalığı, Sosyal katılım, Sosyal bilgiler, Fenomenolojik desen

Examining the Experiences of Creating Environmental Awareness and Social Participation Perception with Web 2.0 Based Digital Tools

Abstract

The aim of this study is to examine the experiences of social studies teacher candidates in creating environmental awareness and social participation perception with Web 2.0-based digital tools. The study was designed in a phenomenological pattern, one of the qualitative research methods. The participants of the study consisted of 23 social studies teacher candidates selected in the context of criterion sampling from purposive sampling techniques. Participating teachers designed and shared activities with different contents in the context of environmental-themed studies with Web 2.0-based digital tools in the process. The data obtained from the experiences of the participants were analyzed with the content analysis technique, and three main themes related to the natural environment, the elderly and children in our environment were reached in the results of the study. In all three themes, common statements were reached that appropriate activities and materials were created, the activities were integrated with field and pedagogical information, and the use of technology and social media was given importance in the studies. Regarding the environmental theme, the idea of creating a perception of sensitivity to the natural environment has emerged. In addition, in the context of the elderly people around us, it has been seen that it is aimed at contributing to the creation of a healthy society. It has been determined that it is desired to bring the young generation and the elderly together, to make the elderly feel that they are not forgotten and to draw attention to age discrimination. In the context of the children theme, it has been determined that attention is being drawn to child education during the pandemic process and that efforts are being made to ensure that children learn the rules of living in society.

Keywords

Web 2.0 based digital tools, Environmental awareness, Social participation, Social studies, Phenomenological pattern.

References

• Alexander, B. (2006). Web 2.0: A new wave of innovation for teaching and learning? Educause Review, 41(2), 32-44.
• Aydın, M. ve Çelik, T. (2024). Sosyal bilgilerde Web 2.0 temelli dijital afişlerle vatandaşlık eğitimi çalışmaları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 61, 236-265. https://doi.org/10.9779/pauefd.1285778.
• Benzer, A. (2017). Dijital çağda öğretim teknolojileri ile Türkçe eğitimi. Yeni Anadolu Yayıncılık.
• Bursa, S. (2022). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevresel adalet anlayışlarının belirlenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 49-62. https://doi.org/10.29065/usakead.110351.
• Büken, R. ve Katılmış, A. (2022). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin çevre okuryazarlığı becerisine ilişkin görüşleri. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 47, 115-134. http://dx.doi.org/10.32003/igge.1123657.
• Bülbül, Y. ve Yılmaz, A. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre, çevre eğitim ve çevresel vatandaşlık kavramlarına ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 5(2), 165-183.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). Routledge.
• Conrad, D., & Hedin, D. (1977). Learning and earning citizenship through participation. In J. P. Shaver (Ed.), Building rationales for citizenship education (pp. 48-73). National Council for the Social Studies.
• Çelik, T. (2020a). Examination of sample course design studies performed by pre-service social studies teachers by using digital technologies. Turkish Online Journal of Distance Education, 22(1), 209-228. https://doi.org/10.17718/tojde.849910.
• Çelik, T. (2020b). Sosyal bilim derslerini dijital materyallerle bütünleştirme sürecinde öğretmen adayı görüşleri: Fenomenolojik bir araştırma. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1407-1422. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2020.20.56791-603364.
• Çelik, T. (2020c). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Web 2.0 teknolojilerini alanlarına entegre etme sürecine ilişkin algıları. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 875-915.
• Çelik, T. (2020d). Dijital çağda sosyal bilgiler öğretmeni yetiştirme: Bir eylem araştırması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 38, 211-229. https://doi.org/10.30794/pausbed.541913.
• Çelik, T. (2021a). Dijital hikâye araçları kullanımı yetkinliği ölçeği (DHAKYÖ): Ölçek geliştirme çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(4), 1580-1597.
• Çelik, T. (2021b). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Web 2.0 uygulamalarıyla biçimlendirici değerlendirme deneyimlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(231), 173-198.
• Çelik, T. (2021c). Web 2.0 araçları kullanımı yetkinliği ölçeği geliştirme çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 449-478. https://doi.org/10.9779/pauefd.700181.
• Çelik, T. (2021d). Sosyal bilgilerde dijital dönüşümün yansımaları (yüz yüze ve uzaktan eğitim için kullanılabilecek uygulama örnekleri). Anı Yayıncılık.
• Çelik, T. (2023). Using digital games to teach history: A design-based study. Research on Education and Media, 15(2), 11-24.
• Çelik, T. ve Tepe, T. (2022). Sanal öğrenme ortamlarında sosyal bilgilerde dijital uygulamalar ile biçimsel değerlendirme tasarımları. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 22-43.
• de Weerd, M., Gemmeke, M., Rigter, J., & van Rij, C. (2005). Indicators for monitoring active citizenship and citizenship education. Regioplan Beleidsonderzoek.
• Dellos, R. (2015). Kahoot! A digital game resource for learning. International Journal of Instructional Technology and Distance Learning, 12(4), 49-52.
• Demir, Y. (2022). Sosyal bilgiler ders kitaplarının çevre okuryazarlığı açısından incelenmesi. TEBD, 20(3), 1094- 1122. https://doi.org/10.37217/tebd.1126078.
• Doğanay, A. (2008). Çağdaş sosyal bilgiler anlayışı ışığında yeni sosyal bilgiler programının değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 77-96.
• Elmas, R., & Geban, O. (2012). Web 2.0 tools for 21st century teachers. International Online Journal of Educational Sciences, 4(1), 243-254.
• Ergün, M. (2009). Eğitim felsefesi. Pegem Akademi.
• Eriksson, L. (2005). The relationship between school environment and participation for students with disabilities. Pediatric Rehabilitation, 8(2), 130-139.
• Ersoy, A. F. (2017). Fenomenoloji. A. Saban ve A. Ersoy (Eds.), Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde (ss. 81-139). Anı Yayıncılık.
• Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, 65-66.
• Eşgi, N. ve Kocadağ Ünver, T. (2018). Bilişim teknolojileri, öğretim teknolojileri, materyal geliştirme için Web 2.0 araçları. Nobel Akademi Yayıncılık.
• Fettahlıoğlu, P. (2021). Çevre okuryazarlığı. Ü. Ormancı ve S. Çepni (Eds.), Kuramdan uygulamaya 21. yüzyıl becerileri ve öğretimi içinde (ss. 131-147). Nobel Akademi.
• Graham, K. (2015). Techmatters: Getting into Kahoot!(S): Exploring a game-based learning system to enhance student learning. Loex Quarterly, 42(3), 6-7.
• Gününç, S. (2017). Eğitimde teknoloji entegrasyonunun kuramsal temelleri. Anı Yayıncılık.
• Horzum, M. B., & Aydemir, Z. (2014). Web 2.0 tools and educational usage self-efficacy: A scale development study. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116(1), 453– 458.
• İbret, B. Ü. ve Yılmaz, O. (2019). Sosyal bilgilerde çevre eğitimi: Lisansüstü çalışmalara ait bir inceleme. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 9(2), 431-449.
• İleri, R. (1998). Çevre eğitimi ve katılımın sağlanması. Ekoloji Çevre Dergisi, 7(28), 3-9.
• Karabulut, Ö. ve Gençtürk Güven, E. (2022). Sosyal bilgiler dersinde yaratıcı drama yönteminin öğrencilerin eleştirel düşünme ve çevresel duyarlıklarına etkisi. Van YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal of Education Faculty), Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinin Kuruluşunun 40. Yıl Dönümü Şubat Özel Sayısı [Özel Sayı], 295-322. http://efdergi.yyu.edu.tr.
• Karadağ, Y. ve Acar, F. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik farkındalıklarının incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 4(1), 62-78.
• Karataş, A. (2021). Çevre sorunları ve Kovid-19 Pandemisi arasındaki ilişki. M. Özçalık (Ed.), Çevre sorunları içinde (ss. 3-30). İksad Yayınevi.
• Karatekin, K., Kuş, Z. ve Merey, Z. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarının çözümünde sosyal katılımları. İlköğretim Online, 13(2), 345‐361.
• Kaypak, Ş. (2012). Yerel yönetimlerde katılımcı/müzakereci demokrasi sürecinde sivil toplum kuruluşlarının önemi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(17), 171-196.
• Kazancı, A. ve Dönmez, F. İ. (2013). OKUL 2.0 Eğitimde sosyal medya ve mobil uygulamalar. Anı Yayıncılık.
• Laru, J., Naykki, P., & Jarvela, S. (2012). Supporting small-group learning using multiple Web 2.0 tools: A case study in the higher education context. Internet and Higher Education, 15, 29-38.
• Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education. Jossey-Bass.
• Miles, B. M. ve Huberman A. M. (2015). Nitel veri analizi (S. Akbaba Altun ve A. Ersoy, Çev.). Pegem Akademi.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Sosyal bilgiler öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf
• Orhan Göksün, D. ve Kurt, A. A. (2018). 21. yüzyıl öğrenci ve öğretmen becerileri. A. A. Kurt (Ed.), Öğretim teknolojilerinin temelleri içinde (ss. 95-114). Nobel Akademi Yayıncılık.
• Öcal, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 333-352.
• Önal, N. (2018). Öğretimde kullanılabilecek teknoloji destekli uygulamalar. N. Önal (Ed.), Etkinlik örnekleriyle zenginleştirilmiş eğitimde teknoloji uygulamaları içinde (ss. 2-13). Pegem Akademi.
• Özdemir Özden, D. ve Öztürk, C. (2019). Birer çevresel vatandaş olarak ilköğretim öğrencileri: 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin çevresel sorumlu vatandaş davranışlarının incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(Özel Sayı), 363-392. https://doi.org/10.17494/ogusbd.548519.
• Özdemir, M. ve Gökçe, N. (2019). 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının çevre eğitimi açısından incelenmesi. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 61-75.
• Patton, M. Q. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Sage.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev. Eds., 3. baskıdan çeviri). Pegem Akademi.
• Reiners, G. M. (2012). Understanding the differences between Husserl’s (descriptive) and Heidegger’s (interpretive) phenomenological research. Journal of Nursing & Care, 1(119).
• Silverman, D. (2005). Doing qualitative research: A practical handbook. Sage Publications.
• Stewart, C. J., & Cash, W. B. (1985). Interviewing: Principles and practices (4th ed). W. C. Brown Co.
• Şahin, Y. L. (2013). Teknopedagojik eğitimde Web 2.0 araçları. I. Kabakçı Yurdakul (Ed.), Teknopedagojik eğitime dayalı öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı içinde (ss. 163-192). Anı Yayıncılık.
• Thompson, J. (2007). Is education 1.0 ready for Web 2.0 students? Innovate: Journal of Online Education, 3(4).
• Tokmak, A., Karamık, M. ve İlhan, G. O. (2023). Sosyal bilgiler dersinde drama yöntemi ile çevresel tutumun geliştirilmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, 18(1), 21-40.
• Topkaya, Y. (2016). Doğal çevreye duyarlılık değerinin aktarılmasında kavram karikatürleri ile eğitici çizgi romanların etkililiğinin karşılaştırılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), 259-272.
• Türk Dil Kurumu. (1932). Çevre [Sözlük giriş tanımı]. Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/ Erişim tarihi: 13 Ekim 2022.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, & United Nations Environment Programme. (1977, October 14-26). Intergovernmental conference on environmental education [Conference report]. Tbilisi, Georgia. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000032763.
• Uyar, S. ve Karakuş, U. (2022). Ortaokul öğrencilerinin çevre algısının belirlenmesinde afiş kullanımı. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 6(2), 282-309. https://doi.org/110.38015/sbyy.1194385.
• Uydaş, İ. ve Genç, Z. S. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin küresel vatandaşlık bağlamında çokkültürlülük hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 416-429.
• Vaughan, N. (2010). Student engagement and Web 2.0: What’s the connection? Education Canada, 50(2), 52-55.
• Yaylak, E. (4-6 Mayıs 2017). Sosyal bilgiler eğitiminde çevrimiçi bir uygulama örneği: Plickers [Sözlü bildiri]. VI. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu, Eskişehir, Türkiye.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Zarzycka-Piskorz, E. (2016). Kahoot it or not? Can games be motivating in learning grammar? Teaching English with Technology, 16(3), 17-36.