Okullarda Değişime Açıklık Ölçeğinin (ODAÖ) Geliştirilmesi, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Year 2025, Volume: 26 Issue: 3, 814 - 832, 30.09.2025

Cem Akın , Refik Balay

https://doi.org/10.29299/kefad.1626627

Abstract

Bu araştırmanın amacı, öğretmen algılarına göre okulların değişime açıklık düzeyini belirleyen geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Bu amaçla literatür taraması ve karma bir çalışma yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda 49 maddelik bir madde havuzu oluşturulmuştur. Madde havuzundan uzman görüşleri alınarak 21 madde ve 4 boyuttan oluşan bir taslak ölçek hazırlanmıştır. Taslak ölçek AFA uygulamasında kamuya bağlı ilkokul, ortaokul ve Anadolu Liselerinde görev yapan 276 öğretmen; DFA uygulamasında ise yine kamuya bağlı ilkokul, ortaokul ve Anadolu Liselerinde görev yapan 615 öğretmen olmak üzere iki farklı örnekleme uygulanmıştır. AFA uygulamasında 3 faktör ve 18 maddeden oluşan bir yapı tespit edilmiştir. Faktörler toplam varyansın % 72,800’ünü açıklamakta, faktör yük değerleri .643 - .946 arasında değişmektedir. DFA uygulamasında kuramsal yapı doğrulanmış, ölçek toplamı ve alt boyutlarına dair Cronbach Alfa katsayıları .868 - .930 arasında bulunmuştur. Madde-toplam puan korelâsyonları. 434 - .718 arasındadır. Kompozit güvenirlik katsayıları ise .848 - .912 arasındadır. Ölçek okulların değişime açıklık düzeylerini belirlemede kullanılabilir.

Keywords

Değişime Açıklık , Kamu Okulları , Ölçek Geliştirme

Development of Openness to Change Scale in Schools (OCSS), Validity and Reliability Study

Abstract

The aim of this research is to develop a valid and reliable scale that determines the level of openness to change of schools according to teachers' perceptions. For this purpose, a literature review and a mixed study were conducted. In consequence of the studies, a 49-item item pool was created. A draft scale consisting of 21 items and 4 dimensions was prepared by receiving expert opinions from the item pool. The draft scale was applied to two different samples as 276 teachers working in public primary, secondary and Anatolian High Schools in the EFA application; 615 teachers working in public primary, secondary and Anatolian High Schools in the CFA application. A structure consisting of 3 factors and 18 items was identified in the EFA application. The factors explained 72.800 % of the total variance, the factor loading values ranged between .643 - .946. The theoretical structure was confirmed in the CFA application, the Cronbach's Alpha coefficients for the scale total and its subdimensions were found to be between .868 - .930. The item-total score correlations ranged between .434 - .718. Composite reliability coefficients range from .848 to .912. The scale can be used to determine the openness of schools to change.

Keywords

Openness to Change , Public Schools , Scale Development

References

• Adelman, H. S.,& Taylor, L. (2007). Systemic change for school improvement. Journal of Educational and Psychological Consultation, 17(1), 55-77.https://doi.org/10.1207/s1532768Xjepc1701_3
• Akın, C. (2024). Okulların değişime açıklığı ve örgütsel dayanıklılığı arasındaki ilişki [Yayımlanmamış doktora tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Anderson, J. C.,& Gerbing, D. W. (1984). The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis.Psychometrika, 49(2), 155-173. https://doi.org/10.1007/BF02294170
• Augustsson, H., Richter, A., Hasson, H., & Schwarz, U. T. (2017). The need for dual openness to change: A longitudinal study evaluating the impact of employees’ openness to organizational change content and process on intervention outcomes. The Journal of Applied Behavioral Science, 53(3), 349-368. https://doi.org/10.1177/0021886317691930
• Axtell, C., Wall, T., Stride, C., Pepper, K., Clegg, C., Gardner, P., & Bolden, R. (2002). Familiarity breeds content: The impact of exposure to change on employee openness and well-being. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 75, 217-231. https://doi.org/10.1348/09631790260098596
• Ayas, T., Aydın, F., ve Horzum, M. B. (2015). Sanal zorbalık farkındalık ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 2(2), 38-51.
• Ayden, C., ve Yılmaz, İ. (2018). Organizasyonlarda değişim ve değişime karşı direncin örgütsel adalet ve değişime bağlılık boyutları ile incelenmesi: Fırat Üniversitesi idari çalışanları üzerine bir araştırma. Turkish Studies, 13(7),339-366. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13101
• Babalola, S. S. (2013). The ımpact of commitment and job ınsecurity on openness to organizational change: The case of Nigerian civil aviation ındustry. African Journal of Business Management, 7(3), 206-212. DOI:10.5897/AJBM12.1059
• Balcı, A. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma, yöntem, teknik ve ilkeler. (13. baskı). Pegem Akademi.
• Balıkçı, A., Akbaşlı, S., Şahin, M., ve Kılıç, M. (2017). The change process at schools based on the variables of school administrators and environment. Universal Journal of Educational Research, 5(12), 2178-2185. https://10.13189/ujer.2017.051207
• Beer, M., Eisenstat, R. A., & Spector, B. (1990). Why change programs don’t produce change? Harvard Business Review, 68(6), 158-166.
• Boomsma, A. (1985). Nonconvergence, improper solutions, and starting values in lisrel maximum likelihood estimation. Psychometrika, 50(2), 229-242. https://doi.org/10.1007/BF02294248
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32,470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (10. baskı). Pegem Akademi.
• Chawla, A.,& Kelloway, E. K. (2004). Predicting openness and commitment to change. Leadership and Organization Development Journal, 25(6), 485-498. https://doi.org/10.1108/01437730410556734
• Comrey, A. L.,& Lee, H. B. (1992). A first course in factor analysis. (2ndEdn.). Psychology Press, Taylor & Francis Group.
• Çapık, C. (2014). Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3),196-205.
• Çınar, F. ve Toker, K. (2018). Ameliyathane hemşirelerinin değişime açıklığa ilişkin değerlendirmeleri. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 1(5), 19-26. https://doi.org/10.5222/SHYD.2018.019
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu G., ve Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli SPSS ve LISREL uygulamaları. (3. baskı). Pegem Akademi.
• Demirtaş, H. (2012). İlköğretim okullarının değişime açıklığı. İlköğretim Online, 11(1),18 - 34.
• Diorinos, M. (t.y.). Work approach: Openness. Bryq. https://help.bryq.com/en/articles/3649806-work-approach-openness
• Erkuş, A. (2022). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-1: Temel kavramlar ve işlemler. (6. baskı). Pegem Akademi.
• Erlyani, N.,Ardi, R., & Suhariadi, F. (2023). Openness to change scale in higher education: Adaptation and validity of the Indonesia version. Journal of Educational Analytics, 2(4), 411-426. https://doi.org/10.55927/jeda.v2i4.6503
• Fink, D.,& Stoll, L. (2005). Educational change: easier said than done.InAndy Hargreaves (Ed.), Extending educational change: International handbook of educational change (pp. 17-41). Springer.
• Fugate, M.,& Kinicki, A. J. (2008). A dispositional approach to employability: Development of a measure and test of ımplications for employee reactions to organizational change.Journal of Occupational and Organizational Psychology, 81(3), 503-527. https://doi.org/10.1348/096317907X241579
• Gürbüz, S., ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. (5. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. R. (2008). Structural equation modelling: Guideliness for determining model fit.The Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1),53-60. https://10.21427/D7CF7R
• Hu, L.,& Bentler, P. M. (1999). Cut off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• İlhan, M.,ve Çetin, B. (2014). LISREL ve AMOS programları kullanılarak gerçekleştirilen yapısal eşitlik modeli (YEM) analizlerine ilişkin sonuçların karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(2),26-42. https://doi.org/10.21031/epod.31126
• Jackson, D. L. (2001). Sample size and number of parameter estimates in maximum likelihood confirmatory factor analysis: a monte carlo investigation. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal,8(2), 205-223. https://doi.org/10.1207/S15328007SEM0802_3
• Jadhav, E. D., Holsinger, J. W. Jr., & Fardo, D. W. (2015). Openness to change: Experiential and demographic components of change in local health department leaders. Frontiers in Public Health, 3(209). 1-8. https://doi.org/fpubh.2015.00209
• Koç, A.,ve İnandı, Y. (2022). Examining the relationship between teachers’ emotional intelligence and their openness to change.I-Managers Journal on Educational Psychology, 16(2), 1-14.
• Köybaşı, F.,ve Dönmez, B. (2017). Okul yöneticisi girişimcilik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması.İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1),235-247. https://doi.org/10.17679/inuefd.306628
• Ocaklı, E. (2006). Okul müdürlerinin duygusal, bilişsel ve davranışsal boyutlarda değişime açıklıklarının ölçülmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Öztürk, C. ve Tavas, B. (2016). Yeni kamu yönetiminde iç güvenlik hizmetleri personelinin değişime açıklık düzeylerinin incelenmesi: Türk polis teşkilatı örneklemi. TURAN-SAM (TURAN Stratejik Araştırmalar Merkezi), 8(29), 125-132. DOI: 10.15189/1308-8041
• Pallant, J. (2003). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for windows (versions 10 and 11). (3rdEdn.). Open University Press.
• Rashid, Z. A., Sambasivan, M., & Rahman, A. A. (2004). The influence of organizational culture on attitudes toward organizational change. Leadership & Organization Development Journal, 25(2), 161-179. https://doi.org/10.1108/01437730410521831
• Roczniewska, M.,& Higgins, E. T. (2019). Messaging organizational change: How regulatory fit relates to openness to change through fairness perceptions. Journal of Experimental Social Psychology, 85, 1-14. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2019.103882
• Rossman, G. B., Corbett, H. D., & Firestone, W. A. (1988). Change and effectiveness in schools: A cultural perspective. State University of New York.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2),23-74.
• Seçkin, Z., Demirel, Y., ve Özçınar, M. F. (2016). Örgütsel değişim sürecinin algılanmasına yönelik betimsel bir araştırma. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(1), 125-134.
• Silins, H., Mulford, W., & Zarins, S. (2002). Organizational learning and school change. Educational Administration Quarterly, 38(5), 611-641.
• Smith, P. A.,& Hoy, W. K. (2007). Faculty change orientation scale. Unpublished Manuscript.
• Sukhov, A., Sihvonen, A., Olsson, L. E., & Magnusson, P. R. (2018). That makes sense to me: Openness to change and sensemaking in ıdea screening. International Journal of Innovation Management, 22(8), 1-15. https://doi.org/S1363919618400091
• Sywelem, M. M. G., & Al-Mahdy, Y. F. H. (2019). Exploring teachers' perceptions on schools' openness to change in omani and saudi public schools. Education Quarterly Reviews, 2(3), 597-607. https://doi.org/aior.1993.02.03.91
• Şahin, B. (2009). Örgütsel gelişmenin sağlanmasında dönüşümcü liderlerin rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 97-118.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi.(4. baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Tuokko, H. A., Mc Gee, P., Gabriel, G., & Rhodes, R. E. (2007). Perception, attitudes and beliefs, and openness to change: implications for older driver education. Accident Analysis and Prevention, 39(4), 812-817. https://doi.org/10.1016/j.aap.2006.12.002
• Uğurlu, C. T. (2014). İnformal iletişim ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3),83-100. https://doi.org/10.17679/iuefd.64723
• Yeşil, A. (2018). Örgütlerde değişimin önemi ve değişim yönetimi üzerine kavramsal bir değerlendirme. Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(5), 307-323.