Osmanlı Devleti’nin Kuruluşunun Öğretilmesinde Tarihsel Roman Kullanımı: Devlet Ana Romanını Okumak

Year 2016, Volume: 24 Issue: 3, 1469 - 1486, 15.07.2016

Muhammet Ahmet Tokdemir

Abstract

Bu çalışmada ilköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programında Osmanlı Tarihi ve Uygarlığı dersini alan öğrencilerin tarihsel roman okumanın derse katkısı hakkındaki görüşlerine yer verilmiştir. Çalışma kapsamında Devlet Ana romanı okutulmuş, 26 öğrencinin katıldığı çalışmada odak görüşmesi ve anket veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Ulaşılan sonuçlara göre romanı okuyan öğrenciler, Devlet Ana’yı okumanın derslerde öğrendiklerini pekiştirdiğini, yeni bilgiler öğrenmelerine katkı sağladığını ifade etmişlerdir. Romanın, günlük hayat ve insanlar arası ilişkiler bakımından dönemin koşulları hakkında okuyucuyu bilgilendirdiğini belirten öğrenciler, yazarın abdallar ve Orhan bey ile ilgili tasvirlerinin negatif olduğunu belirtmişlerdir. Sonuç olarak çalışmaya katılan öğrenciler roman okumanın tarih dersleri için faydalı olacağı kanaatindedir.

Keywords

Tarih öğretimi, tarihsel roman, Osmanlı’nın kuruluşu

Teaching Ottoman Empire’s Foundation Via Using Historical Novels: Reading The Novel Of Devlet Ana

Abstract

This study contains student’s perceptions about the contribution of reading the novel of Devlet Ana to the lesson of Ottoman Empire History and Civilization. The study is a qualitative work and has a descriptive structure with its data collection tools as structured questionnaire and focus group interview. 26 students read the novel voluntarily and five of them being interviewed as focus group interview before and after reading. Also it is used a questionnaire which consists six open ended questions. As a result students state that reading the novel of Devlet Ana reinforced what they learned in the lesson of Ottoman Empire History and civilization. It contributes learning new information that associate with the subject. As a result, students who participated in the work think that reading novel would be useful for learning history.

Keywords

Teaching history, historical novel, foundation of Ottoman Empire

References

• Argunşah, H. (1990). Türk edebiyatında tarihi roman. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Artan, A. (2012). Milli mücadele döneminin işlenişinde “Ateşten Gömlek” romanının kullanılması, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Ata, B. (2000). Tarih öğretiminde bir araç olarak tarihî tomanlar, Türk Yurdu, sayı: 20 ss. 153-165
• Bayraktar, M. F. (2008). İslam eğitiminde öğretmen ve öğrenci münasebetleri, (7. Baskı). Marmara Üniv. İlahiyat Fak. Vakfı Yay. İstanbul.
• Belge, M. (2009). Genesis büyük ulusal anlatı ve Türklerin kökeni, İstanbul, İletişim Yay.
• Carr, E. H. (1996). Tarih nedir? (5. Baskı), (Çev. Misket Gizem Gürtürk). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Demircioğlu, İ. H. (2005). Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar, Ankara: Anı Yayınları.
• Demircioğlu, İ.H. ve Tokdemir M. A. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: amaç, işlev ve içerik, Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 6, No 15, s. 69-88
• Dinç, Ö. (1999). Bir zaferin adı olan Çanakkale için yazılmış üç romana bir yazı, Bilge, sayı 22, s. 54-56.
• Dotolo, F. ve Nicolay, T. (2008). Approaching history through literature: generating knowledge through writing and inquiry in a cross disciplinary first year learning community, The History Teacher, Vol. 42, Number 1, pp. 25-34
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş Nitel, Nicel ve Eleştirel Kuram Metodolojileri, Ankara: Anı Yay.
• Erol, K. (2012). Tarih edebiyat ilişkisi ve tarihi romanların tarih öğretimine katkısı, Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, Cilt 1, sayı 2, s. 59-70
• Howell, J. (2014). Popularising history: the use of historical fiction with pre-service teacher, Austra- lian Journal of Teacher Education, Vol. 39, Issue 12, pp. 1-12
• Karaşahin, M. (2009). İlköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okuma kültürlerinin değerlendirilmesi. Ankara: MEB EARGED.
• Keskin, S. (2008). Romanlarla tarih eğitimi ve öğretimi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti- tüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Korat, G. (2001). Romanda üç tutum ve tarih, Tarih ve Roman, (Der. Bahriye Çeri), İstanbul. Can Yayınları.
• Korkmaz, İ. (2007). Üniversite birinci sınıfta okuyan öğrencilerin lise döneminde kitap okuma du- rumlarının incelenmesi. Eğitim Araştırmaları, sayı 27, ss. 127-138.
• Köksal, D. (1999). Türk edebiyatında iki kuruluş anlatısı ve milli kimlik: Devlet Ana ve Osmancık, Toplum ve Bilim, sayı 81, s. 44-60
• Köprülü, F. (1994). Osmanlı Devleti’nin kuruluşu, Ankara. TTK Yay.
• McGowan, T. and Guzzetti, B. (1991). Promoting social studies understanding through literature based instruction. The Social Studies, 82/ 1, s.16–21.
• Levstik, Linda S. (1993). “Making the past come to life.” In Bernice E. Cullinan (Ed.), Fact and fiction: literature across the curriculum (pp. 5–13). Newark, DE: International Reading Association.
• Levstik, L. S. and Barton, K. C. (2001). Doing history, 2nd ed. Mahwah, N.J.: Lawrence Erlbaum Associates
• MEB (2015). Yüz temel eser http://www.meb.gov.tr/duyurular/duyurular/100temeleser/100teme- leser.htm adresinden 06.04.2015 tarihinde indirilmiştir.
• MEB (2011). TTKB, Ortaöğretim 10. Sınıf Tarih Dersi Öğretim Programı ve 10. Sınıf Seçmeli Tarih Dersi Öğretim Programı. http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72 ad- resinden 10.03.2015 tarihinde indirilmiştir.
• Öztürk, İ.H. (2011). Tarih öğretmeni eğitiminde tarihsel roman kullanımı: bir eylem araştırması, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), Cilt 12, sayı 4, ss. 277-301
• Öztürk, C. Keskin, S. C. ve Otluoğlu, R. (2012), Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller, (5. Baskı), Ankara. PegemA Yay.
• Pinto, S. (2010). Emotional histories and historical emotions: Looking at the past in historical nov- els. Rethinking History: The Journal of Theory and Practice, 14(2), 189-207.
• Reynolds, R. (2006). The values in historical fiction: Avenues to global citizenship. The Social Ed- ucator, November 2006, 28-33.
• Safran, M. (2006). Tarih eğitimi makale ve bildiriler. Ankara: Gazi kitabevi.
• Safran, M. ve Ata, B. (1998). Okul dışı tarih öğretimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 87- 94.
• Sırma, İ.S. (2014). Müslümanların tarihi, Cilt: 1. İstanbul. Beyan Yay.
• Şimşek, A. (2010). Tarih öğretiminde tarihsel hikaye ve roman, Tarih Nasıl Öğretilir? Tarih Öğ- retmenleri İçin Özel Öğretim Yöntemleri (Ed: M. Safran) ss: 264-27, İstanbul, Yeni İsnan Yay.
• Şimşek, A. (2006). Tarihsel romanın eğitimsel işlevi, Bilig, sayı 37, s.65-80
• Şimşek, A (2006). Bir öğretim materyali olarak tarihsel romana yönelik öğrenci ve öğretmen gö- rüşleri, The Turkish Online Journal of Educational Technology- TOJET, cilt 5, sayı 4, s. 73- 81
• Yeşilçiçek, V. ve Biçer, S. (2011). Gelenek ve mistik unsurların tarihi roman türüne yaptığı katkı: Devlet Ana örneği, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı 4/2, s.61-87
• Yıldırım A. ve Şimşek, H. (2009). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yay.
• EK 1: Araştırma Kapsamında Kullanılan Anket Formunda Yer Alan Açık Uçlu Sorular:
• Tarihi roman okur musunuz? Okuyorsanız okuduğunuz tarihi romanlardan birkaç örnek yazar mı- sınız?
• Osmanlı tarihi ile ilgili okuduğunuz başka romanlar var mı? Varsa hangileridir?
• Roman, Osmanlı Devleti’nin kuruluşu hakkında okuyucuya ne katmaktadır?
• Romanı okumak Osmanlı Tarihi dersindeki başarınızı etkilemiş midir? Etkilemişse ne açıdan etki- lemiştir
• Romanın tarihi gerçekliği hakkında neler düşünüyorsunuz?
• Bu tür romanların öğrencilere tavsiye edilmesini ister misiniz?