Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Problem Çözme Becerilerinin Algılanan Anne-Baba Tutumu Ve Bilişsel Esneklik Düzeyleri Açısından İncelenmesi

Year 2021, Volume: 29 Issue: 4, 92 - 100, 30.11.2021

Beyza Tuğçe Sucu , Ahmet Bedel

https://doi.org/10.24106/kefdergi.762868

Cited By: 2

Abstract

Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin sosyal problem çözme becerilerinin cinsiyet, anne-baba tutumları ve bilişsel esneklik düzeylerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek ve anne-baba tutumu ve bilişsel esneklik ölçekleri alt boyutlarının, sosyal problem çözme üzerindeki yordayıcılığını belirlemektir. Bu amaçla 574 üniversite öğrencisine Kişisel Bilgi Formu, Sosyal Problem Çözme Envanteri- Kısa Formu (SPÇE-KF), Anne-Baba Tutum Ölçeği (ABTÖ) ve Bilişsel Esneklik Envanteri (BEE) uygulanmıştır. İstatistiksel analiz için, Bağımsız Gruplar İçin T Testi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi, Çoklu Hiyerarşik Regresyon Analizi kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre probleme olumsuz yönelimin, demokratik, koruyucu ve otoriter anne baba tutumunun cinsiyete göre anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür. Sosyal Problem Çözme Envanterinden alınan toplam puanlar ve yordayıcı değişkenlerden Anne-Baba Tutum Ölçeği alt boyutları, Bilişsel Esneklik Envanteri alt boyutları arasında anlamlı ilişkilerin olduğu görülmüştür. Sosyal problem çözme becerisinin; demokratik anne baba tutumu, otoriter anne baba tutumu, bilişsel esneklik alt boyutları olan alternatifler ve kontrol tarafından yordandığı görülmüştür. Sosyal problem çözme envanteri toplam puanına ilişkin toplam varyansın %46’sı bağımsız değişkenler tarafından açıklanmaktadır.

Keywords

üniversite öğrencileri, sosyal problem çözme, anne-baba tutumu, bilişsel esneklik

The Investigation of University Students Social Problem-solving Skills in Terms of Perceived Parental Attitudes and Cognitive Flexibility Levels

Abstract

The aim of this study is to determine whether social problem-solving skills and perceived parental attitudes and cognitive flexibility levels differ according to gender, to examine the relationships between these variables and to determine the level of predicting the social problem-solving skill of university students by parental attitude and cognitive flexibility. For this purpose, data was obtained by applying Personal Information Form, Social Problem-solving Inventory-Short Form (SPÇE-KF), Parental Attitude Scale (ABTÖ), Cognitive Flexibility Inventory (BEE) to 574 university students. For statistical analysis, Independent Groups T Test, the Pearson Product-Moments Correlation Analysis, Multiple Hierarchical Regression Analysis were used. According to the results of the study, it was seen that the negative orientation to the problem, democratic, protective and authoritarian parental attitude mean scores were significantly different by gender. Significant correlations were found between the total scores from the Social Problem-solving Inventory and the predictive variables Parental Attitude Scale sub-dimensions and the Cognitive Flexibility Inventory sub-dimensions. Democratic parental attitude, authoritarian parental attitude, cognitive flexibility sub-dimensions which are alternatives and control are significant predictors of social problem-solving total score. Independent variables explain 46% of the total variance related to social problem-solving inventory total score.

Keywords

university students, social problem-solving, parental attitude, cognitive flexibility

References

• Akçay Özcan, H. D. (2016). Ergenlerde bilişsel esneklik ile özyeterlik arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Toros Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Altunkol, F. (2011). Ünı̇versı̇te öğrencı̇lerı̇nı̇n bı̇lı̇şsel esneklikleri̇ ı̇le algılanan stres düzeylerı̇ arasındakı̇ ı̇lı̇şkı̇nı̇n ı̇ncelenmesı̇ (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Arslan, C., Arslan, E., Hamarta, E., & Saygın, Y. (2010). An investigation of agression and interpersonal problem solving in adolescents. Elementary Education Online, 9(1), 379-388.
• Arslan, Y. (2009). Lı̇se öğrencı̇lerı̇nı̇n algıladıkları sosyal destek ı̇le sosyal problem çözme arasındaki̇ ı̇lı̇şkı̇nı̇n ı̇ncelenmesı̇ (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Asıcı, E., & İkiz, F. E., (2015). Mutluluğa giden bir yol: Bilişsel esneklik. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 191-211.
• Basmacı, S. (1998). Üniversite öğrencilerinin problem çözme becerilerini algılamalarının bazı değişkenler açısından ı̇ncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü; Malatya.
• Bedel, A., & Ulubey, E. (2015). Ergenlerde başa çıkma stratejilerini açıklamada bilişsel esnekliğin rolü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 291-300.
• Berns, M.R. (1993). Child, family, community. New York: McGrawHillBookCompany.
• Bilgiç, R., & Bilgin, M. (2016). Ergenlerin cinsiyet ve öğrenim kademesi düzeylerine göre bilişsel esneklik düzeyleri ile karar stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2): 39-55.
• Bilgin, M. (2009). Bilişsel esnekliği yordayan bazı değişkenler. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(3): 142-157.
• Buğa, A., Özkamalı, E., Altunkol, F., & Çekiç, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin bilişsel esneklik düzeylerine göre sosyal problem çözme tarzlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 48-58.
• Çağdaş, A., & Seçer, Z. (2010). Anne- baba eğitimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Çakır, A. (2017). Anne baba tutumunun, evlilikte uyum ve sorun çözme becerisine etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çekici, F. (2009). Problem çözme terapı̇sı̇ne dayalı becerı̇ gelı̇ştı̇rme grubunun ünı̇versı̇te öğrencı̇lerı̇nı̇n sosyal problem çözme becerı̇lerı̇, öfkeyle ı̇lı̇şkı̇lı̇ davranış ve düşünceler ı̇le süreklı̇ kaygı düzeylerı̇ne etkı̇sı̇ (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Çelikkaleli, Ö. (2014). Ergenlerde bilişsel esneklik ile akademik, sosyal ve duygusal yetkinlik inançları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 39(176), 347-354.
• Çuhadaroğlu, A. (2011). Bilişsel esnekliğin yordayıcıları (Yayımlanmış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• D’Zurilla, T. J., Nezu, A. M., & Maydeu-Olivares, A. (2002). Manual for the social problem solving inventory-revised (SPSI–R). North Tonawanda, NY: Multi-HealthSystems.
• D’Zurilla, T.J., & Nezu, A.M. (2007). Problem solving therapy: A positive approach to clinical intervention (Third Edition), Springer Publishing Company.
• D'Zurilla, T. J., & Nezu, A. M. (2010). Problem-solving therapy. In K. S. Dobson (Ed.), Handbook of Cognitive-Behavioral Therapies (p. 197–225). GuilfordPress.
• Deniz, M. E., Arslan, C., & Hamarta, E. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 31, 374-389.
• Dennis J. P., & VanderWal J.S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive Therapy and Research, 34(3), 241-253.
• Diril, A. (2011). Lise öğrencilerinin bilişsel esneklik düzeylerinin sosyodemografik değişkenler ve öfke ifade tarzları arasındaki ilişki açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Düzakın, S. (2004). Lise öğrencilerinin problem çözme becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erkan, S., Özbay, Y., Cihangir-Çankaya, Z., & Terzi, Ş. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşadıkları problemler ve psikolojik yardım arama gönüllülükleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 94-107.
• Erden-İmamoğlu, S. (2013). The effect of negative automatic thoughts and parental attitudes on problem solving skills of adolescents: Where gender takes place?. Online Journal of Counseling & Education, 2(2), 67-78.
• Erkan, S. (2019). Erişkinlerde algılanan anne baba tutumu, benlik saygısı ve problemli internet kullanımı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Esen-Aygun, H. (2018). The relationship between pre-service teachers' cognitive flexibility and interpersonal problem solving skills. Eurasian Journal of Educational Research, 77, 105-128.
• Eskin, M. (2018). Sorun çözme terapisi. Ankara: Altınordu Yayın.
• Eşigül, E. (2013). Ünı̇versı̇te öğrencı̇lerı̇nı̇n algıladıkları stres ı̇le psı̇kolojı̇k ı̇yı̇ olma arasındakı̇ ilişkide sosyal problem çözmenı̇n aracı ve düzenleyı̇cı̇ rolünün ı̇ncelenmesı̇ (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Gülüm, V. İ., & Dağ, İ. (2012). Tekrarlayıcı düşünme ölçeği ve bilişsel esneklik envanterinin Türkçe’ye uyarlanması, geçerliliği ve güvenilirliği. Anatolian Journal of Psychiatry,13, 216-223.
• Güneş, F. (2011). Ünı̇versı̇te öğrencı̇lerı̇nı̇n sosyal problem çözme düzeylerı̇nı̇n sosyal yetkinlik ve bazı değişkenler açısından incelenmesı̇ (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Hamarta, S. (2007). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin sosyal problem çözme becerilerinin algılanan anne-baba tutumları açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler (30. Baskı). Ankara: NOBEL Akademik Yayıncılık.
• Korkut, F. (2017). Okul temelli önleyici rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 177-184.
• Kol, S. (2018). The effects of the parenting styles on social skills of children aged 5-6. MOJES: Malaysian Online Journal of Educational Sciences, 4(2), 49-58.
• Kulakci-Altintas, H., & Ayaz-Alkaya, S. (2019). Parental attitudes perceived by adolescents, and their tendency for violence and affecting factors. Journal of Interpersonal Violence, 34(1), 200-216.
• Kuzgun, Y., & Eldeleklioğlu, J. (1999). Ana Baba Tutum Ölçeği’nin geliştirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 69-77.
• Martin, M. M., & Anderson, C. M. (1998). The Cognitive Flexibility Scale: Three Validity Studies. Communication Reports, 11(1), 1-9.
• Martin, M. M., Anderson, C. A., & Thweatt, K. S. (1998). Aggressive communication traits and their relationships with the cognitive flexibility scale and the communication flexibility scale. Journal of Social Behavior and Personality, 13(3), 531-540.
• Martin, M. M., & Rubin, R. B. (1995). A new measure of cognitive flexibility. Psychological Reports, 76, 623-626.
• Metwally, E. O., & Akyol, A. K. (2018). A study of problem solving skills of children attending preschool and parental attitudes. Educational Sciences Research in the Globalizing World, 113.
• Nezu, A. M., Nezu, C. M., & D'Zurilla, T. (2012). Problem-solving therapy: A treatment manual. Springer Publishing Company.
• Oğuz, N. (2016). Genç yetişkinlerde anne-baba tutumu, anksiyete ve benlik saygısı ilişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özdemir, O., Özdemir, P. G., Kadak, M. T., & Nasıroğlu, S. (2012). Kişilik gelişimi. Psikiyatride güncel yaklaşımlar, 4(4), (s. 566-589).
• Özkan, İ. (2014). Ergenlerde anne-baba tutumu ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Santrock, J. W. (2012). Yaşam boyu gelişim (Çev.ed. Galip Yüksel). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Sarıkaya, N. (2019). Ergenlerde kişilerarası problem çözmenin bilişsel esneklik ve öz anlayış açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Sezer, Ö., & Oğuz, V. (2010). Üniversite öğrencilerinde kendilerini değerlendirmelerinin ana baba tutumları ve bazı sosyo demografik değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 743-758.
• Terzi Işık, Ş. (2000). İlköğretim okulu altıncı sınıf öğrencilerinin kişilerarası problem çözme beceri algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tösten, R., Han, B., & Anik, S. (2017). The impact of parental attitudes on problem solving skills in high school students. Universal Journal of Educational Research, 5(1), 170-174.
• Uysal, Z. Ç. (2019). Üniversite öğrencilerinde alkol ve madde kullanımının anne-baba tutumu, benlik saygısı ve sosyal destek ile ilişkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Uzamaz, F. (2000). Sosyal beceri eğitiminin ergenlerin kişilerarası ilişki düzeylerine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Yavuzer, H. (1990). Yaygın anne baba tutumları: Anne-baba tutumları. İstanbul: Remzi Kitabevi, 135-152.
• Yavuzer, H. (2019). Ana-baba okulu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H. (2003). Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H. (2005). Doğum öncesinden ergenlik sonuna çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yelpaze, İ., & Yakar, L. (2019). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumu ve bilişsel esnekliklerinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(54): 913-935.