Şiir Odaklı Destekleyici Eğitim Programının Okul Öncesi Dönemi Çocuklarının Fonolojik Farkındalıklarına Etkisi

Year 2021, Volume: 29 Issue: 5, 1034 - 1051, 31.12.2021

Hızır Dinler , Nilgün Kalburan

https://doi.org/10.24106/kefdergi.715624

Cited By: 1

Abstract

Araştırmanın amacı okul öncesi dönemdeki çocuklara yönelik hazırlanan Şiir Odaklı Destekleyici Eğitim Programının (ŞODEP) çocukların fonolojik farkındalık becerileri üzerindeki etkisini incelemektir. Okul öncesi çağındaki çocukların fonolojik farkındalıklarını desteklemek için sesbirim farkındalığı, ritmik söyleyiş ve ses oyunları kullanılarak şiir destekli bir eğitim programı geliştirilmiştir. ŞODEP'in etkinlik planları, fonolojik farkındalık becerilerini içeren sözcük farkındalığı, hece farkındalığı, uyak farkındalığı ve sesbirim farkındalığı aşamalarını kapsamaktadır. Ayrıca ŞODEP'in etkinlikleri düzenlenirken, çocukların daha aktif katılabileceği oyun temelli etkinlikler olmasına ve küçük gruplar şeklinde uygulamaya uygun olmasına özen gösterilmiştir. Araştırmada, öntest - sontest kontrol gruplu yarı deneysel desende çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2017-2018 öğretim yılının bahar döneminde Denizli il merkezinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı ilkokullar bünyesindeki anasınıfları arasından kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanarak belirlenerek deney ve kontrol grubunu oluşturmuştur. Deney grubunda 16, kontrol grubunda 16 olmak üzere toplam 32 çocuk araştırmaya katılmıştır. Veri toplama aracı olarak "Genel Bilgi Formu" ve "Yangın Erdoğan Erdoğan Fonolojik Farkındalık Ölçeği" (YEEFFÖ) kullanılmıştır. Deney ve kontrol gruplarına öntest uygulandıktan sonra deney grubundaki çocuklara araştırmacı tarafından sekiz hafta boyunca ŞODEP uygulanmıştır. ŞODEP'in uygulanmasının ardından deney ve kontrol grubundaki çocuklara sontest uygulanmıştır. Araştırma sonucunda deney grubunun kontrol grubuna göre hem fonolojik farkındalık toplam puan hem de ölçeğin tüm alt boyutlarında anlamlı düzeyde bir farklılık gösterdiği görülmüştür. Sontest uygulamasından 4 hafta sonra deney grubuna uygulanan kalıcılık testi anlamlı düzeydeki farklılığı destekler niteliktedir. Bu sonuç ŞODEP'in etkinliklerinin fonolojik farkındalık becerilerini geliştirmede etkili olduğunu göstermektedir.

Keywords

Fonolojik farkındalık, okul öncesi, destekleyici eğitim programı, şiir

The Effect of Poetry Focused Supportive Educational Program to Preschool Children's Phonological Awareness

Abstract

The study aims to examine the effect of the Poetry Focused Supportive Educational Program (PFSEP), which was prepared for preschool children, on children's phonological awareness skills. In order to support the phonological awareness of preschool children, poetry focused educational program was developed using phoneme awareness, rhythmic utterance and sound games. PFSEP's activity plans cover the phases of word awareness, syllable awareness, rhyme awareness and phoneme awareness, including phonological awareness skills. In addition, while organizing the activities of the PFSEP, care was taken to ensure that it is suitable for practice in the form of play-based activities and small groups in which children can participate more actively. In the research, the pretest-posttest control group was studied in a quasi-experimental design. The research study group was determined by using the easily accessible sampling method among the preschool within the primary schools affiliated to the Ministry of National Education in the city center of Denizli in the spring term of the 2017-2018 academic year. A total of 32 children, 16 in the experimental group and 16 in the control group, participated in the study. "General Information Form" and "Yangın Erdoğan Erdoğan Phonological Awareness Scale" (YEEPAS) were used as data collection tools. After the pretest was applied to the experimental and control groups, the PFSEP was implemented in the experimental group for eight weeks. After applying the PFSEP, the posttest was administered to the children in the experimental and control groups. As a result of the research, there was a significant difference in favor of the experimental group in the total phonological awareness score and all sub-dimension scores of the scale. The retention test applied to the experimental group four weeks after the post-test supports the significant difference. This result shows that the PFSEP is effective in improving phonological awareness skills.

Keywords

Phonological awareness, Early childhood period, Supportive educational program, Poetry

References

• Akgün, E., Yarar, M. ve Dinçer, Ç. (2011). Okul öncesi öğretmenlerin sınıf içi etkinliklerde kullandıkları sınıf yönetimi stratejilerinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(3), 1-9.
• Aksan, D. (1993). Şiir dili ve Türk şiir dili: Dilbilim açısından bakış. Yenişehir, Ankara: Genel dağıtım, Arkadaş Kültür Merkezi.
• Albreclıt, K. ve Miller, L. G. (2000). The comprehensive toddler curriculum. A Gryphon House Book: Beltsville.
• Altun, S. A., Çetin, Ö. S. ve Bay, D. N. (2014). Okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına yönelik öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 244-263.
• Aral, N. ve Yaşar, M. C. (2010). Yaratıcı düşünme becerilerinde okul öncesi eğitimin etkisi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 201-209.
• Arat, R. R. (1986). Eski Türk Şiiri (2. bs.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Başer, F. A. (2004). Müziğin Okul Öncesi Dönemde Çocuk Gelişimine Katkısı, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 271-284.
• Bay, N. D. (2008). Ana sınıfı öğretmenlerinin okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına ilişkin yeterlilik algılarının belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (218892).
• Bay, D. N., Şimşek Ç., Ö., ve Akbaba A., S. (2014). Okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına yönelik öğretmen görüşleri.
• Bayraktar, V. (2013). Okuma-yazmaya hazırlık eğitim programının anasınıfına devam eden 6 yaş grubu çocukların yazı farkındalığı becerilerine ve ilkokul birinci sınıftaki ses farkındalığı ve okuma-yazma becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (328869).
• Beyatlı, Y.K. (1949). Dergâhtan Bu Yana Kafiye, Şadırvan, C. 1. No:25. İstanbul.
• Bilen, S. ve Canakay, E. U. (2006). Okul öncesi müzik eğitiminde orff öğretisinin müziksel beceriler üzerindeki etkileri. Eurasian Journal of Educational Research, (22), 48-60.
• Bryant, P. E., Bradley, L., Maclean, M., ve Crossland, J. (1989). Nursery rhymes, phonological skills and reading. Journal of Child language, 16(2), 407-428.
• Bryant, P. E., Maclean, M., Bradley, L. L. ve Crossland, J. (1990). Rhyme and alliteration, phoneme detection and learning to read. Developmental Psychology, 26(3), 429-438.
• Brynildssen, S. (2000). Vocabulary's Influence On Successful Writing. Erıc Digest D157. http://www.ericdigests.org/2001-3/influence.htm, Erişim Tarihi: 12 Şubat 2018.
• Carroll, J. (2001). The development of phonological awareness in pre-school children. (Doktora tezi). Proquest Dissertations and Theses Global veri tabanından erişildi (U167312).
• Cevher-Kalburan, N. (2014). Okul öncesi dönem çocuklarının dış mekânda oyun fırsatları ve ebeveyn görüşleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 32, 113-135.
• Chard, D. J. ve Dickson, S. V. (1999). Phonological awareness ınstructional and assessment guidelines. Intervention in School and Clinic, 34, 261-270.
• Chomsky, N. (2018). Dil ve zihin 3.Edisyon. (A. Kocaman, Çev.). (Özgün Basım Tarihi: 2006). Ankara: Bilgesu Yayınları.
• Çağdaş, A. ve Seçer, Z. (2006). Anne-Baba Eğitimi (2. bs.). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Çakmak, Ö. Ç. (2010). Okul öncesi eğitim kurumlarında aile katılımı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 1-18.
• Çelenk, S. (2007). İlkokuma Yazma Programı ve Öğretimi. Ankara: Maya Akademi.
• Çelenk, S. (2008). İlköğretim okulları birinci sınıf öğrencilerinin ilkokuma ve yazma öğretimine hazırlık düzeyleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1).
• Dölek, O. ve Hamzadayı, E. (2016). Akran etkileşimine dayalı yazma etkinliklerinin 7.sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri üzerindeki etkisi. Turkish Studies, 11(3), 966-980.
• Eliason, C. and Jenkins, L. (2003). A practical guide to early childhood curriculum. Ohio: Merrill Prentice Hall
• Erdoğan, Ö. (2009). İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Fonolojik Farkındalık Becerileri İle Okuma Ve Yazma Becerileri Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Erdoğan, Ö. (2011a). İlk okuma-yazma süreci için önemli bir beceri: fonolojik farkındalık. Eğitim Fakültesi Dergisi 24(1), 161-180.
• Erdoğan, Ö. (2011b). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin fonolojik farkındalık becerileri ile yazma becerileri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 11(3), 1499-1510.
• Erdoğan, Ö. (2012). İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Fonolojik Farkındalık Becerileri İle Okuma ve Yazma Becerileri Arasındaki İlişki. Eğitim ve Bilim, 37(166), 41-51.
• Erdoğan, T., Özen Altınkaynak, Ş. ve Erdoğan, Ö. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin okuma-yazmaya hazırlığa yönelik yaptıkları çalışmaların incelenmesi. İlköğretim Online, 12(4), 1188-1199.
• Ergül, C., Karaman, G., Akoğlu, G., Tufan, M., Sarıca, A. D ve Kudret, Z. B. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin ‘erken okuryazarlık’ kavramına ilişkin bilgi düzeyleri ve sınıf uygulamaları. İlköğretim Online, 13(4), 1449- 1472.
• Erol, A. (2002). Şiir ve musiki. İlmî Araştırmalar: Dil, Edebiyat, Tarih İncelemeleri, 14, 53-60.
• Erten, S. (2004). Çevre Eğitimi ve Çevre Bilinci Nedir, Çevre Eğitimi Nasıl Olmalıdır?, Çevre ve İnsan Dergisi, 65(66), 1-13.
• Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 91-100.
• Eschenhagen, D., Kattmann, U. ve Rodi, D. (1998). Fachdidaktik Biologie. 4 Auflage: Köln.
• Fernandez, S. (2018). Music and Brain Development. Pediatric annals, 47(8), e306-e308.
• Flett, A. ve Conderman, G. (2002). Promote phonemic awareness. Intervention in School and Clinic, 37, 242-245.
• Fox, D. B. (2000). Music and the Baby's Brain Early Experiences: Do young children benefit from early childhood music instruction? Here is a research-based answer. Music educators journal, 87(2), 23-50.
• Gillon, Gail T. (2004). Phonological awareness. From research to practice. New York: Guilford.
• Golova, N., Cala Cala, L. F. ve High, P. C. (2016). Promoting early literacy in the pediatrician’s office: what have we learned? Clinical Review, 23(6), 259-264.
• Goswami, U. (1993). Towards an interactive model of reading development: decoding vowel graphemes in beginning reading. Journal of Experimental Child Psychology, 56, 443–475.
• Goswami, U. ve Bryant, P. E. (1990). Phonological Skills And Learning To Read. London: Erlbaum.
• Goswami, U. ve Bryant, P. E. (2016). Phonological skills and learning to read. London: Routledge.
• Göktaş, İ. (2015). Aile katılımı ve sosyal beceri eğitimi programlarının tek başına ve birlikte 4-5 yaş çocuklarının sosyal becerileri ve anne-çocuk ilişkileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (407006).
• Gönen, M., Ünüvar, P., Bıçakçı, M., Koçyiğit, S., Yazıcı, Z., Orçan, M., ve Özyürek, A. (2010). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin dil etkinliklerini uygulama biçimlerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (19), 23-40.
• Güdek, B. ve Öziskender, G., (2013). Orff yaklaşımı ile yapılan okul öncesi müzik eğitiminin öğrencilerin sosyal becerilerinin gelişimine etkileri. Turkish Studies, 8(3), 213-232.
• Güler, T. (2009). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151), 30-43.
• Güleryüz, H. (2002). Yaratıcı çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem Yayıncılık
• Güneş, F. (2010). Ninnilerin çocuklarin dil ve zihinsel gelişimine etkisi. Journal of World of Turks, 2(3), 27-38.
• Hempenstall, K. (2003). Phonemic Awareness: What Does İt Mean?, https://web.archive.org/web/20080216074744/http://www.ednews.org/articles/523/1/phonemic-awareness-what-does-it-mean/page1.html, (Erişim Tarihi: 23.01.2018).
• Hempenstall, K. (2015a). Phonemic Awareness: Yea, Nay? Bulletin. Learning Difficulties Australia | Volume 47, No 1, Autumn 2015.
• Hempenstall, K. (2015b). Phonemic Awareness: Yea, Nay? (Part 2). Bulletin. Learning Difficulties Australia | Volume 47, No 2, Winter 2015.
• Hulme, C. ve Nation, K. (1997). Phonemic segmentation, not onset‐rime segmentation, predicts early reading and spelling skills. Reading Research Quarterly, 32(2), 154-167.Kalaycı, Ş. (2010), Faktör Analizi, Ed. Şeref Kalaycı, Spss Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Karakelle, S. (1998). İlkokuma becerisinin kazanılmasını etkileyen bilişsel faktörler. (Doktora tezi). Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (73539).
• Karaman, G. (2006). Anasınıfına devam eden farklı sosyokültürel seviyedeki çocukların fonolojik duyarlılıklarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Karaman, G. (2015). Her Yönüyle Okul Öncesi Eğitimi 4. (Ed. Temel, Z.) Ankara: Hedef Yayıncılık. 18-30.
• Kartal, H., ve Güner, F. (2017). Okul öncesi eğitim programı etkinlik kitabındaki etkinliklerin ses bilgisi farkındalığı açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(1), 14-30.
• Kaya, M. (2013). Okuma-yazma öğretiminde şiir. Dil ve Edebiyat Dergisi, 10(1), 49-96.
• Kıbrıs, İ. (2008). Okuma ve yazma çalışmalarında şiir etkinliklerinden nasıl yararlanılabilir? Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 53-66.
• Kol, S. (2011). Erken çocuklukta bilişsel gelişim ve dil gelişimi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21).
• Kruse, L. G., Spencer, T. D., Olszewski, A., ve Goldstein, H. (2015). Small groups, big gains: Efficacy of a tier 2 phonological awareness intervention with preschoolers with early literacy deficits. American Journal of Speech-Language Pathology, 24(2), 189-205.
• Lim, C.T. ve Chew, F.P. (2017). Using Poems İn İncreasing Phonological Awareness Among Children. The 6th International Congress On Interdisciplinary Behavior And Social Science 2017 (Icbsos 2017), 22-23 July 2017, The Patra Bali Resort ve Villas, Bali, Indonesia.
• Lordier, L., Meskaldji, D. E., Grouiller, F., Pittet, M. P., Vollenweider, A., Vasung, L., ... ve Hüppi, P. S. (2019). Music in premature infants enhances high-level cognitive brain networks. Proceedings of the National Academy of Sciences, 116(24), 12103-12108.
• Lundberg, I., Larsman, P. ve Strid, A. (2012). Development of phonological awareness during the preschool year: the influence of gender and socio-economic status. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 25(2), 305-320.
• M.E.B. (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. https://tegm.meb.gov.rr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf (Erişim Tarihi: 07.02.2018).
• Maclean, M., Bryant, P. ve Bradley, L. (1987). Rhymes, nursery rhymes, and reading in early childhood. Merrill-Palmer Quarterly, 33(3), 255-281.
• Meriç, C. (2004). Bu ülke. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Morais, J. (1991). Phonological awareness: A bridge between language and literacy. ın phonological awareness in reading. New York: Springer.
• Nicolopoulou, A. (2004). Oyun, Bilişsel Gelişim ve Toplumsal Dünya: Piaget, Vygotsky ve Sonrası. (M. T. Bağlı, Çev.). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 137-169.
• Oğuzkan, A. F. (2013). Çocuk edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Opitz, M. F. (2000). Rhymes and reasons: Literature and language play for phonological awareness. New Hampshire, Portsmouth: Heinemann Publishing.
• Ozaner, F. S. (2004). “Türkiye’de Okul Dışı Çevre Eğitimi Ne Durumda ve Neler Yapılmalı?” V.Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi 5-8 Ekim 2004 Taksim International Abant Palace, Abant İzzet Baysal Üniversitesi ve Biyologlar Derneği, Abant- Bolu. Bildiri Kitabı (Doğa ve Çevre), 67-98, Biyologlar Derneği, İzmir.
• Ömeroğlu, E. (1994). Ailenin Çocuğun Eğitimine Katılımı. Okulöncesi Eğitimi, 47(3), Ankara.
• Önal, M. N. (2002). Türkçe’nin eğitimi ve öğretiminde oyun tekerlemelerinin yeri ve önemi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(9). Erişim adresi: http://www.sobbiad.mu.edu.tr/index.php/asd/article/view/117/121.
• Önkaş, N. A. (2009). Çocuk edebiyatı kitaplarında şiirin yeri. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23.
• Özsoy, S., & Özsoy, G. (2013). Eğitim araştırmalarında etki büyüklüğü raporlanması. İlköğretim Online, 12(2), 334-346.
• Parpucu, N. (2017). Seslerin renkli dünyası programının okul öncesi çocukların fonolojik farkındalık becerileri üzerindeki etkisi. (Yüksek lisans tezi). Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (432427).
• Piasta, S. B. (2016). Current understandings of what works to support the development of emergent literacy in early childhood classrooms. Child Development Perspectives, 10(4), 234-239.
• Pullen, P. C. ve Justice L. M. (2003). Enhancing phonological awareness, print awareness, and oral language skills in preschool children. Intervention in School and Clinic, 39, 87- 98.
• Ratcliff, N. (2008). The American Family: Understanding İts Changing Dynamics And Place İn Society. (Ed. Wiseman, D.). Springfield: Charles C.Thomas Publish House.
• Richgels, D. J., Poremba, K. J. ve Mcgee, L. M. (1996). Kindergartners talk about print: phonemic awareness in meaningful contexts. The Reading Teacher, 49(8), 632–642.
• Schellenberg, E. G. (2006). Long-term positive associations between music lessons and IQ. Journal of Educational Psychology, 98(2), 457.
• Senemoğlu, N. (1994). Okulöncesi eğitim programı hangi yeterlikleri kazandırmalıdır? Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 21-30.
• Sevinç, M. (2003). Okul Öncesi Dönemde Okuma Yazma Kavramlarının Gelişimi. M.Sevinç (Editör). Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar. İstanbul: Morpa Yayınevi, ss.177 -183
• Skibbe, L. E., Gerde, H. K., Wright, T. S., ve Samples-Steele, C. R. (2016). A content analysis of phonological awareness and phonics in commonly used Head Start curricula. Early Childhood Education Journal, 44(3), 225-233.
• Soto, X., Olszewski, A., ve Goldstein, H. (2019). A Systematic Review of Phonological Awareness Interventions for Latino Children in Early and Primary Grades. Journal of Early Intervention, 1053815119856067.
• Sönmez, E., Haznedar, B. ve Babür, N. (2017). Fonolojik Farkındalık ve Sözcük Bilgisinin Yazma Becerisi Üzerindeki Etkisi. 30. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri. Ankara: Dilbilim Derneği Yayınları.
• Sönmez, V. (2005). Bilimsel Araştırmalarda Yapılan Yanlışlıklar. Eurasian Journal Of Educational Research, 18, 236-252.
• Stahl, S. A. ve Murray, B. A. (1994). Defining phonological awareness and its relationship to early reading. Journal of Educational Psychology, 86(2), 221-234.
• Strom, C. H., ve Neuman, S. B. (2016). Seizing the sounds: Considering phonological awareness in the context of vocabulary instruction. In Interventions in Learning Disabilities(pp. 105-118). Springer, Cham.
• Süel, E. E. (2011). İlköğretim 1. Sınıf Üstün ve Normal Zeka Düzeyindeki Öğrencilerin Fonolojik Farkındalık Düzeylerinin Okuma Başarıları Üzerine Etkisinin Karşılaştırılması. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Şimşek, Z. C. (2017). Farklı kitap okuma tekniklerinin 48-66 ay grubu çocuklarının dil gelişimine olan etkileri.
• Şimşek, Ö. ve Alisinanoğlu, F. (2013). “Okul öncesi dönemdeki çocukların yazmaya hazırlık becerilerini değerlendirme kontrol listesi”nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi. 12(3), 1163-1176.
• TDK. (2011). Büyük Türkçe sözlük. Ankara: Tdk Yayınları.
• Toklu, M. O. (2013). Dilbilime giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Torgesen, J. K., Morgen, S. T. ve Davis, C. (1992). Effects of two types of phonological awareness training on word learning in kindergarten children. Journal of Educational Psychology, 84, 364-370.
• Tuğluk, İ. H., Kök, M., Koçyiğit, S., Kaya, H. İ., ve Gençdoğan, B. (2008). Okul öncesi öğretmenlerinin okuma-yazma etkinliklerini uygulamaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 72-81.
• Tuğrul, B. (2002). Bloom'un taksonomik süreçlerine etkileşimci taksonomi açısından bir bakış. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 267–274.
• Turan, F. ve Akoğlu, G. (2011). Okul öncesi dönemde sesbilgisel farkındalık eğitimi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 64-75.
• Uçan A. (1996). İnsan ve müzik, insan ve sanat eğitimi. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Ukrainetz, T. A., Nuspl, J. J., Wilkerson, K. ve Beddes, S. R. (2011). The effects of syllable instruction on phonemic awareness in preschoolers. Early Childhood Research Quarterly, 26, 50-60.
• Ulutaş, İ. ve Ersoy, Ö. (2004). Okul öncesi dönemde sanat eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(1), 1-12.
• Uyanık, Ö.P. ve Kandır, A. (2010). Okul öncesi dönemde erken akademik beceriler. Kuramsal Eğitimbilim, 3(2), 118-134.
• Vardell, S. M. (2006). Poetry aloud here! shareing poetry with children in the library. Chiacago: American Library Association.
• Vygotsky, L. S. (1978). Mind İn Society: The Development Of Higher Psychological Processes (M. Cole, V. Johnsteiner, S. Scribner, ve E. Souberman, Eds.). Cambridge, Ma: Harvard University Press.
• Yangın, B., Erdoğan, Ö. ve Erdoğan T. (2011). Yangın-Erdoğan-Erdoğan Fonolojik Farkındalık Ölçeği. 16–18 Aralık 2010 İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Tam Metin Kongre Kitabı, ISBN - 978-605-89826-0-4, S. 971-978.
• Yazıcı, E. ve Kandır, A. (2018). Erken okuryazarlık becerilerinin ev ortamında desteklenmesine ilişkin çalışmaların incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 101-135.
• Yazıcı, Z. (2002a). Dil Merkezli Okul Öncesi Eğitim Programı. Erken Çocukluk Gelişimi- Eğitimi Sempozyum Bildirileri. Ankara : Kök Yayıncılık,. S. 236-242. 5.
• Yazıcı, Z. (2002b). Okul Öncesi Eğitimin Okul Olgunluğu Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi. http://Dhgm.Meb.Gov.Tr/Yayimlar/Dergiler/ Milli_Egitim_Dergisi/155-156/Yazici.Htm. (Erişim Tarihi: 20.05.2018)
• Yazıcı, Z., Sarıca, E., Aksu, M., ve Yurdakul, Y. (2012). Okul Öncesi Eğitimde Türkçe'nin Öğretimi. Культура Народов Причерноморья.
• Yopp, H. K. ve Yopp, R. H. (2000). Supporting Phonemic Awareness Development in the Classroom. The Reading Teacher 54 (2): 130–43.
• Yopp, H. K. ve Yopp, R. H. (2009). Phonological Awareness is Child's Play!. Yc Young Children, 64 (1), 12.