Etken Öğretmenlik ile Öğretim Programı Okuryazarlığı Arasındaki İlişki

Year 2025, Volume: 33 Issue: 3, 563 - 571, 25.07.2025

Ayten Berberoğlu , Ahmet Altındağ

https://doi.org/10.24106/kefdergi.1748652

Abstract

Çalışmanın amacı: Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin etken öğretmenlik düzeyleri ile öğretim programı okuryazarlıkları algı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi ve program okuryazarlığının etken öğretmenlik üzerinde anlamlı bir etkisinin olup olmadığını ortaya çıkarılmasıdır.
Materyal ve Yöntem: Çalışmanın evrenini 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Bolu il merkezinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı liselerde görev yapan 961 öğretmen oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemini, uygun örnekleme yöntemiyle belirlenen 365 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada yordayıcı korelasyonel araştırma deseni kullanılmıştır. Çalışmada veri toplamak amacıyla “Öğretmen Failliği Ölçeği” ve “Öğretim Programı Okuryazarlığı Algı Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen verinin istatistiki çözümlemeleri için Pearson ve Spearman Korelasyon testleri kullanılmıştır. Bağımsız değişken olan öğretim programı okuryazarlığının bağımlı değişken olan etken öğretmenliği yordama düzeyini tespit etmek amacıyla çoklu regresyon analizi yapılmıştır.
Bulgular: Araştırmanın sonuçlarına göre öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlık ve etken öğretmenlik algılarının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Öğretim programı okuryazarlığının alt boyutlarından olan programı tanıma, programı hayata geçirme, programa değer verme, programı sorgulama ile etken öğretmenliğin alt boyutları olan öğrenme etkililiği, öğretme etkililiği, iyimserlik ve yapıcı katılım arasında pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Regresyon analizi sonuçlarına göre, öğretim programı okuryazarlığının alt boyutlarının etken öğretmenliği anlamlı düzeyde yordadığı görülmüştür.

Keywords

Öğretim Programı, Etken öğretmenlik, Program okuryazarlığı

The Correlation Between Teacher Agency and Curriculum Literacy

Abstract

Aim: The present study aimed to investigate the correlation between teacher agency and self-perceptions of the teachers about curriculum literacy and to determine whether the impact of curriculum literacy on effective instruction was significant
Design/Methodology/Approach: The study population included 961 teachers employed at public high schools in Bolu province urban center during the 2022-2023 academic year. The study sample included 365 teachers assigned with the convenience sampling method. The present study was conducted with the predictive correlational research design to explore the correlations between the selected variables; curriculum literacy (independent) and teacher agency (dependent). “Teacher Agency Scale” and “Curriculum Literacy Perception Scale” were employed to collect the study data. Statistical analysis of the collected data was conducted with correlation tests and multiple linear regression analysis.
Findings: The study findings revealed that the general perceptions of the teachers about agency and curriculum literacy were high. The correlational analysis indicated that there were positive and significant correlations between the teacher agency (learning agency, teaching agency, optimism, constructive engagement) and curriculum literacy (recognition of the curriculum, implementation of the curriculum, questioning the curriculum, and valuing the curriculum) factors. Regression analysis findings demonstrated that the curriculum literacy sub-dimensions significantly predicted teacher agency.

Keywords

Curriculum, Teacher agency, Curriculum literacy

References

• Akpınar, B., & Aydın, K. (2007). Türkiye ve bazı ülkelerin eğitim reformlarının karşılaştırılması. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 6(1), 82-88.
• Alsubaie, M. A. (2016). Curriculum development: Teacher involvement in curriculum development. Journal of Education and Practice, 7(9), 106-107.
• Aşcı, M. and Yıldırım, R. (2020). Öğretmen failliği ile öğretim programına bağlılık arasındaki ilişki: Yunus Emre ilçesi örneği. OPUS International Journal of Society Researches, 16 (Eğitim ve Toplum Özel sayısı), 6126-6149. https://doi.org/10.26466/opus.806477
• Bellibaş, M. Ş., Çalışkan, Ö. and Gümüş, S. (2019). Öğretmen failliği ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 9(1), 1-11.
• Biesta, G., Priestley, M., & Robinson, S. (2015). The role of beliefs in teacher agency. Teachers and Teaching, 21(6), 624-640. https://doi.org/10.1080/13540602.2015.1044325
• Bümen, N. T., Alev, A., Çakar, E., Gonca, U. , & Veli, A. (2012). Türkiye bağlamında öğretmenlerin mesleki gelişimi: Sorunlar ve öneriler. Milli Eğitim Dergisi, 42(194), 31-50.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2021). Bilimsel araştırma yöntemleri. 30.baskı, Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları: Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. İstanbul: Edam.
• Darling-Hammond, L. (1997). The quality of teaching matters most. Journal of Staff Development,18(1), 38-41
• Dilek, Ç. (2020). Öğretmen adaylarının program okuryazarlık düzeyleri ile pedagojik bilgi ve beceri düzeylerinin incelenmesi (Master’s thesis). Fırat University, Elazığ.
• Ellis, A. K., Mackey, J. A. & Glenn, A. D. (1987). The school curriculum. Boston: Allyn & Bacon.
• Erdem, C. (2021). Etken öğretmenliğin inşasında temel bir yeterlik olarak eğitim programı okuryazarlığı. Y. Bolat (ed.), Eğitim programı okuryazarlığı (ss. 59-76). Ankara: Pegem Akademi.
• Fraenkel, J., Wallen, N., & Hyun, H. (2022). How to design and evaluate research in education (11th ed.). New York: McGraw-Hill.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hill, H. C. (2009). Fixing teacher Professional development. Phi Delta Kappan, 90(7), 470-476.
• Jenkins, G. (2020). Teacher agency: The effects of active and passive responses to curriculum change. The Australian Educational Researcher, 47(1), 167-181. https://doi.org/10.1007/s13384-019-00334-2
• Keskin, A. (2020). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlık düzeylerine yönelik algılarının belirlenmesi (PhD thesis). Hacettepe University, Ankara.
• Liu, S., Hallinger, P., & Feng, D. (2016). Supporting the professional learning of teachers in China: Does principal leadership make a difference?. Teaching and teacher education, 59, 79-91. https://doi.org/10.1016/j.tate.2016.05.023
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2017a). Öğretmen strateji belgesi 2017-2023. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/26174415_strateji_Belgesi_RG-26.07.2017.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2017b). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2020). Öğretim programlarını değerlendirme raporu. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_08/24113242_ogretimprogramlari_dr.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2021). 20. Milli eğitim şurası kararları. http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_12/08163100_20_sura.pdf
• Posner, G. J. (1995). Analyzing the Curriculum (2nd ed.). New York: McGraw-Hill.
• Priestley, M., Edwards, R., Priestley, A., & Miller, K. (2012). Teacher agency in curriculum making: Agents of change and spaces for manoeuvre. Curriculum inquiry, 42(2), 191-214. https://doi.org/10.1111/j.1467-873X.2012.00588.x
• Priestley, M., Biesta, G., & Robinson, S. (2015). Teacher agency: what is it and why does it matter?. In J. Evers & R.Kneyber (Eds.), Flip the system (pp. 134-148). London: Routledge.
• Sezgin, F., Koşar, D., Koşar, S., & Emre, E. R. (2016). Liselerde akademik başarısızlık: Nedenleri ve önlenmesine ilişkin öğretmen ve okul yöneticilerinin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 0-0. https://doi.org/10.17679/iuefd.17119535
• Trilling, B., & Fadel, C. (2009). 21st century skills: Learning for life in our times. New York: John Wiley & Sons.
• Van der Heijden, H. R. M. A., Geldens, J. J., Beijaard, D., & Popeijus, H. L. (2015). Characteristics of teachers as change agents. Teachers and Teaching, 21(6), 681-699. https://doi.org/10.1080/13540602.2015.1044328