Examination of the Tree of Life Decoration in Sivas Gök Madrasah in Terms of the Concept of Esotericism

Year 2025, Volume: 18 Issue: 2, 908 - 921, 15.03.2025

Okan Boydaş

https://doi.org/10.35674/kent.1501536

Abstract

This study has been prepared to evaluate the tree of life symbol, which has a wide place in Turkish and World culture, within the framework of the concept of esotericism in general, as well as to examine the tree of life symbol in Sivas Gök Madrasah, one of the important architectural structures of the Seljuks, in terms of esoteric indicators. In the study, the concept of esotericism and the tree of life symbol were briefly touched upon, and the tree of life symbol in Sivas Gök Madrasah was tried to be examined in terms of esoteric indicators. The conceptual framework of the research was based on descriptive tools through scanning, and the opportunities of qualitative research were used to determine the situation in the literature in the light of the findings obtained. In the article prepared by making use of publications, these and other studies on the subject, the subject is limited to the concept of esotericism, the tree of life symbol and the evaluation of the tree of life symbol in Sivas Gök Madrasa in terms of the concept of esotericism. In this context, the tree of life symbol, which also has a place in esotericism, has been tried to be examined through esoteric indicators. The main purpose of this study is to contribute to the understanding of the esoteric meaning of the tree of life symbol in Sivas Gök Madrasa, as well as the symbolic meanings of the tree of life symbol, which has an important place in the Anatolian geography we are in.

Keywords

esotericism, Sivas Gök Madrasa, Tree of Life, Symbol

Sivas Gök Medrese de Yer Alan Hayat Ağacı Bezemesinin Ezoterizm Kavramı Açısından İncelenmesi

Abstract

Hazırlanan bu çalışma genel olarak ezoterizm kavramı çerçevesinde Türk ve Dünya kültüründe geniş yere sahip olan hayat ağacı sembolünün değerlendirilmesinin yanı sıra, Selçukluların önemli mimari yapılarından Sivas Gök Medrese de bulunan hayat ağacı sembolünün ezoterik göstergeler açıcından incelenmesine yönelik olarak oluşturulmuştur. Çalışma da, ezoterizm kavramı ve hayat ağacı sembolüne kısaca değinilerek, Sivas Gök Medrese de bulunan hayat ağacı sembolü, ezoterik göstergeler açısından irdelenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın kavramsal çerçevesi betimsel araçlardan tarama yolu ile temellendirilmiş, elde edilen bulgular ışığında literatürdeki durumu tespit etmek amacı ile nitel araştırmanın imkânlarından faydalanılmıştır. Konu ile ilgili tez, yayın ve diğer çalışmalardan yararlanılarak hazırlanmış olan makale de konu, ezoterizm kavramı, hayat ağacı sembolü ve Sivas Gök Medrese de bulunan hayat ağacı sembolünün ezoterizm kavramı açısından değerlendirilmesi ile sınırlandırılmıştır. Bu bağlamda ezoterizm içerisinde de yeri olan hayat ağacı sembolü, ezoterik göstergeler üzerinden irdelenmeye çalışılmıştır. Hazırlanan bu çalışmanın temel amacı, içinde bulunduğumuz Anadolu coğrafyasın da önemli bir yere sahip olan hayat ağacı sembolünün simgesel anlamlarının irdelenmesinin yanı sıra, Sivas Gök Medrese de bulunan hayat ağacı sembolünün de ezoterik göstergeler üzerinden anlaşılmasına katkı sağlayabilmektir.

Keywords

Ezoterizm, Sivas Gök Merdese, Hayat Ağacı, Sembol

References

• Ağaç, S., Sakarya, M.(2015). “Hayat Ağacı Sembolizmi”. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1,1-14.
• Algan, R. (2006). Ezoterizme Genel Bir Giriş, Cotigo Dergisi, 46, 160-168.
• Ateş, M.(2000). Mitolojiler ve Semboller Ana Tanrı ve Doğurganlık Sembolleri. İstanbul: Milenyum Yayınları.
• Churchward, J.(1933). The Sacred Symbols of MU, Simone Vannini Yayınevi.
• Eliade, M. (2003). Kutsal ve Din Dışı, (M. Berktay, Çev. ), İstanbul: Alfa Yayınları.(2000).
• Eliade, M. (2006). Şamanizm (İ. Birkan, Çev. ). İstanbul: İmge Kitapevi.(2002).
• Ergun, P.(2004). Türk Kültüründe Ağaç Kültü, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Faivre, V. ve Karen, C.(2006). Batı Ezoterizmi ve Dinler Bilimi. Cogito Dergisi, 46, 169-178.
• Guenon, R.(2003). İnisinasyona Toplu Bakışlar I (M. Kanık, Çev. ). Ankara: Hece Yayınları.(1989).
• Hançerlioğlu, O.(2000). Dünya İnançları Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Sayılır, Ş.(2021). Türklerin Ağaç İle Mitolojik ve Tarihi Bağları Üzerine Bi Değerlendirme, Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi,3: 187-198.
• Tokdemir, İ.(2013).Günümüz Sanatında Mistik Etkileşimler ve İçseli Bulma [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Ziyadinova, E. (2006). “Kırım Tatar Halk Türkülerinde Sembol Olarak Bitkiler”. (Çev. Burcu Kaçmaz). Karadeniz Araştırmaları, 11, 101-110.
• Ergün, P. (2010). “Türk Kültüründe Ruhlar ve Orman Kültü”. Millî Folklor, 2010, 87, 11:113-121.
• Esin, E. (2001). Türk Kozmolojisine Giriş. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Özkul, Kifayet (2021). “Anadolu’da Nar Motifi ve Yeni Tasarım Uygulamaları”. 5 The Internatıonal Conference On Hıstory & Culture. (Ankara, 17 Ağustos 2021). (Ed. Mehmet Ali Türkmenoğlu). Ankara: IKSAD GLOBAL, 217-240.
• Şenocak, E. (2016). “Halk Anlatı ve İnanışlarında Mitolojik Bir Meyve: Nar”. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 4(8): 228-251.