Merkeziyetsiz Otonom Organizasyonların (DAO) Kamu Hizmetlerinde Kullanımı: E-Yönetişim ve Ötesi Bağlamında Bir Değerlendirme

Year 2025, Volume: 18 Issue: 3, 1281 - 1307

Fırat Ok , Yusuf Uysal

https://doi.org/10.35674/kent.1568466

Abstract

E-yönetişim, internet ve bilgi iletişim teknolojileri vasıtası ile bireyler, sivil toplum kuruluşları ve işletmeler gibi devlet dışı aktörlerin devletle iletişim ve etkileşim kurabildikleri, politika ve karar süreçlerine etkin katılabildikleri bir yönetim modelini ifade etmektedir. Buna göre, teknolojinin etkin kullanımı, çok aktörlülük, katılım ve toplumsal iş birliği e-yönetişimin kamu hizmetlerine yansıyan veya e-yönetişimin kamu hizmetleri ile ilgili boyutunu ifade eden kavramlardır. Özellikle, son on yılda merkeziyetsiz otonom organizasyon teknolojilerinde yaşanan gelişmeler kamu hizmetlerinde e-yönetişimin ötesinde bir model uygulanması konusunda güçlü bir seçeneğin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Blokzincir teknolojilerinin çeşitli ülkelerdeki uygulamaları incelendiğinde, bu teknolojilerin kamu hizmetlerinin daha katılımcı, şeffaf, maliyet etkin ve hızlı bir şekilde sunulması konusunda önemli bir fırsat olarak değerlendirildiği görülmektedir. Bu araştırmanın amacı, blokzincir ve akıllı sözleşmeler üzerine inşa edilen DAO teknolojisinin kamu hizmetlerinde kullanım potansiyelini incelemek, kamu politikası oluşturma ve karar alma süreçlerinde bu teknolojilerin mevcut sorunları aşamadaki avantajlarını ve dezavantajlarını ortaya koymak ve kamu hizmetlerine getirebileceği yenilikçi uygulamaları tartışmaktır.

Keywords

Merkeziyetsiz Otonom Organizasyonlar, E-Yönetişim, Kamu Hizmeti, Blokzinciri, Dao

The Use of Decentralized Autonomous Organizations (DAO) in Public Services: An Evaluation in the Context Of E-Governance And Beyond

Abstract

E-governance refers to a model of governance in which non-state actors such as individuals, non-governmental organisations and businesses can communicate and interact with the state through the Internet and information and communication technologies and participate effectively in policy and decision-making processes. Accordingly, effective use of technology, multi-activity, participation and social co-operation are the concepts of e-governance that are reflected in public services or express the dimension of e-governance related to public services. In particular, developments in decentralised autonomous organisation technologies in the last decade have paved the way for the emergence of a strong option to implement a model beyond e-governance in public services. When the applications of blockchain technologies in various countries are analysed, it is seen that these technologies are considered as an important opportunity to provide public services in a more participatory, transparent, cost-effective and fast manner. The aim of this research is to examine the potential of DAO technology built on blockchain and smart contracts in public services, to reveal the advantages and disadvantages of these technologies in overcoming existing problems in public policy making and decision making processes, and to discuss innovative applications that they can bring to public services.

Keywords

Decentralized Autonomous Organizations, E-Governance, Public Service, Blockchain, Dao

References

• Alharby, Mahar ve Moorsel, Aad Van (2017). Blockchaın-Based Smart Contracts: A Systematıc Mappıng Study, Computer Science & Information Technology (CS & IT), Conference Paper · August 2017, 125-140.
• Altunbaşak, Tuğçe (2018), Blokzincir (Blockchain) Teknolojisi ile Vergilendirme, Maliye Dergisi, 174, 360-371.
• Armog (2018). Merkezi Olmayan Otonom Organizasyonlar (DAO) ve Yönetişim, https://armog.medium.com/merkezi-olmayan-otonom-organizasyonlar-dao-ve-y%C3%B6neti%C5%9Fim-f6dbd3d95677, (13.10.2023).
• Atılgan Yaşa, Ayşe (2022). Kamu Sektöründe Blokzincir Teknolojisi Kullanımı: Türkiye’de Mevcut Durum Analizi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 17(66), 615-633.
• Atmaca, Yıldız ve Karaçay, Faysal (2020), Türkiye'deki Kamu Yönetimi Reformlarında Dijitalleşme ve E-Yönetişim. International Journal Of Management and Administration, 4(8), 260-280.
• Avdzha Kaan (2017), The Coming Age of Blockchain Technology in Corporate Governance, Master’s Thesis 2017, Tilburg University LLM International Business Law
• Bayramoğlu, Sonay (2005), Yönetişim Zihniyeti: Türkiye'de Üst Kurullar ve Siyasal İktidarın Dönüşümü. Akdeniz İ.İ.B.F Dergisi, 5(10), 264-273.
• Beck, Roman, Müller-Bloch, Cristpoh, King, John (2018). Governance in the Blockchain Economy: A Framework and Research Agenda, Journal of the Association for Information Systems,19, (10). 1020-1034.
• Bellavitis, C., Fisch, C. & Momtaz, P.P. (2022). The Rise of Decentralized Autonomous Organizations (DAOs): A First Empirical Glimpse. https://www.researchgate.net/publication/359712137_The_rise_of_decentralized_auton (Erişim Tarihi: 01.06.2022).
• Bilgili, Fatih, Cengil, M.Fatih (2022), Blockchain ve Kripto Para Hukuku, (Bursa: Dora Yayınları).
• Bitlo Akademi (2021), Merkeziyetsiz Otonom Organizasyon-Decentralized Autonomous Organization (DAO), https://akademi.bitlo.com/sozluk/ decentralized-autonomous-organization, Erişim Tarihi: 15.10.2023
• Blockchain Türkiye Platformu (2024), Hakkımızda, https://bctr.org/hakkimizda/, Erişim Tarihi: 12.02.2024
• Bütün, Mehmet (2016). E-Belediye Faaliyetlerinde Sosyal Medya Kullanımının Etkilerinin E-Yönetişim Bağlamında İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi).
• Chedrawi, Charbel, Howayeck, Pierrette (2018), Audit in the Blockchain Era within A Principal-Agent Approach, In: Information and Communication Technologies in Organizations and Society (ICTO 2018): “Information and Communications Technologies for an inclusive world”. At : University Paris Nanterre - Pole Léonard de Vinci, Paris-France
• DuPont, Quinn (2018). Experiments in Algorithmic Governance A history and Ethnography of “The DAO,” A Failed Decentralized Autonomous Organization, Campbell-Verduyn, Malcolm (Ed.), Bitcoin and Beyond: Cryptocurrencies, Blockchains, and Global Governance, RIPE Series in Global Political Economy, Routledge, Taylor & Francis Group, London.
• Goldberg, M. & Schar, F. (2023). Metaverse Governance: An Empirical Analysis of Voting within Decentralized Autonomous Organizations. Journal of Business Research, 160, s.113764.
• Jalakas, Parol (2018). Blockchain from Public Administration Perspective: Case of Estonia. Tallinn University of Technology: Tallinn, Estonia.
• Kaal, Wulf (2020). 'Blockchain-Based Corporate Governance'. Stanford Journal of Block-chain Law and Policy, 4(1).
• Karatekin Alkoç, Y. (2023). Merkeziyetsiz Otonom Kuruluşlar (DAO) ve Vadedilen Yeni Yönetim Anlayışı Üzerine Bir Literatür Taraması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(4), 1923-1934.
• Kaya, Baran Can (2023). DAO'ların Yapısı ve Hukuki Niteliği. Hukuk ve Bilişim.
• Kocaoğlu, Mustafa ve Fural, Medine (2018). Yerel Yönetimlerde Yönetişim Uygulamaları: Serik Belediyesi Örneği. 6(AGP Özel Sayı), 151-165.
• Kolber, Adam Jason (2018). Not-So-Smart Blockchain Contracts and Artifical Responsibility. Stanford Technology Law Reviws, 21(2).
• Kolsaker, Ailsa ve Lee‐Kelley, Liz (2008). Citizens' Attitudes Towards E‐Government and E‐Governance: A UK Study. International Journal of Public Sector Management, 21(7), 723-738.
• Kondova, Galie ve Barba, Renato (2019). Governance of Decentralized Autonomous Organizations, Journal of Modern Accounting and Auditing, August 2019, Vol. 15, No. 8, 406-411.
• Kypriotaki, Kalliopi, Zamani, Efpraxia, and George, Gialis. (2015). From Bitcoin to Decentralized Autonomous Corporations Extending the Application Scope of Decentralized Peer-to-Peer Networks and Blockchains, In Proceedings of the 17th International Conference on Enterprise Information Systems (ICEIS-2015), 284-290.
• Lončarević, Milos ve Kozina, Goran (2023). Governance ImplIcatIons of ApplyInG Internal AudItIng Standards to BlockchaIn-Based DecentralIzed Autonomous OrganIzatIons (daos), MAP Social Sciences, 3(1), 51-64.
• Mattila J. (2016). "The Blockchain Phenomenon – The Disruptive Potential of Distributed Consensus Architectures," ETLA Working Papers
• Metjahic, Laila (2018). Deconstructing the Dao: the Need for Legal Recognition and the Application of Securities Laws to Decentralized Organization: Cardozo Law Review, 39(4), 1534-1567.
• Morrison, R., Mazey, N. C., & Wingreen, : C. (2020). The DAO Controversy: The Case for A New Species of Corporate Governance?. Frontiers in Blockchain, 3, 25.
• Nakamoto, Satoshi (2008). Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System. https://assets.pubpub.org/d8wct41f/31611263538139.pdf Erişim Tarihi: 07.09.2024
• OECD (2023). G20/OECD Principles of Corporate Governance 2023, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/ed750b30-en.
• Orhan, Bilge Zeynep (2022). Merkeziyetsiz Otonom Organizasyonlar, Kurumsal Yönetim ve Blokzincir. T.C. Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (2), 153-164.
• Öztoprak, Ramazan (2022). Bilmeniz Gereken 8 Yaygın Dao Türü, https://digicentralized.com/bilmeniz-gereken-8-yaygin-dao-turu/, (30.10.2023)
• Parlak, Bekir (2019), E-Yönetişim: Kuramsal Bir Analiz. E-Yönetişim, (İstanbul: Beta Yayıncılık).
• Pekdemir, Emine (2021). Kamu Yönetiminde Blokzincir Teknolojisinin Kullanımı: Türkiye İçin Çıkarımları. ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Resmî Gazete (2024), "Kripto Varlık Yasası) " https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/07/20240702-1.htm". Erişim Tarihi: 15.08.2024
• Rikken, Olivier, Janssen, Marjin, Roosenboom-Kwee, Zenlin (2019), Governance Challenges of Blockchain and Decentralized Autonomous Organization: Information Polity, 24(4), 397-417. https://doi.org/10.3233/IP-190154
• Samer, Hassan, (2021), Decentralized Autonomous Organization. Internet Polıcy Revıew Journal on ınternet regulation, 10(2).
• Schirrmacher, Ninna Birte, Jensen, Johannes Rude, Avital, Michel (2021). Token-Centric Work Practices in Fluid Organizations: The Cases of Yearn and MakerDAO. In 42nd Int. Conf. Inf. Syst. ICIS 2021 Build. Sustain. Resil. With is A Call Action.
• Sobacı, M. Z. (2007), Yönetişim Kavramı ve Türkiye’de Uygulanabilirliği Üzerine. Yönetim Bilimleri Dergisi, 5, 219-235.
• Stoker, Gerry (1998), Governance As Theory: Five Propositions’, International Social Science Journal, Volume: 50, Issue: 155, March, 17-28
• Sulkowski, Adam. (2019), Industry 4.0 Era Technology (A1, Big Data, Blockchain, DAO): Why the Law Needs New Meme: Kansas Journal of Law & Public Policy Online, 29(1).
• Sulkowski, Adam. (2020), The Tao of Dao: Hardcoding Business Ethics on Blockchain. The Business and Finance Law Review, 3(2), 146-170.
• Şengül, Ramazan ve Balıkçı, Özlem (2021), Yerel Yönetimlerde E-Yönetişim Üzerine Bir Araştırma. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 11(2), 417-436.
• Toprak, Zerrin (2010), E-Yönetişim ve E-Demokrasi. M. Çukurçayır (Dü.) içinde, Yönetişim (63-106), (Konya: Çizgi Kitabevi).
• Uçkan, Özkan (2003), E-Devlet, E-Demokrasi ve E-Yönetişim Modeli: Bir İlkesel Öncelik Olarak Bilgiye Erişim Özgürlüğü. Aylık Strateji ve Analiz E-Dergisi, 5, 1–19.
• Tapscott, Don ve Tapscott, Alex (2016) Blockchain Revolution: How the Technology behind Bitcoin Is Changing Money, Business and the World. (Penguin, New York).
• Uysal, Yusuf (2020) Klasik Kamu Yönetiminden Yeni Kamu İşletmeciliği ve Post YKİ'ye Kamu Hizmetlerinin Değişimi ve Dönüşümü Üzerine Bir Değerlendirme, International Journal of Management and Administration, Yıl:4, Cilt:4, Sayı:7, s112-135.
• Vakfı, Türkiye Bilişim (2022). DAO (Merkeziyetsiz Otonom Organizasyon). Türkiye Bilişim Vakfı.
• Van der Elst, Christop and Lafarre, Anne (2017). ‘Bringing the AGM to the 21st Century: Blockchain and Smart Contracting Tech For Shareholder Involvement’ [2017] European Corporate Governance Institute (ECGI)- Law Working Paper No. 358/ 2017 25
• Voshmgir, Shermin (2017). Disrupting Governance with Blockchains and Smart Contracts, Strategic Change, Vol. 26, 499--509
• Yermack, David (2017). Corporate Governance and Blockchains, Review of Finance, 2017, 7–31.
• Young, James (2023). DAO’lar Tamamen Merkeziyetsiz Olmak Zorunda Değiller, https://www.coindeskturkiye.com/yazarlar/james-young/daolar-tamamenmerkeziyetsiz-olmak-zorunda-degiller-3682. Erişim Tarihi: 04.09.2024